Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 30 stycznia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w V Wydziale Gospodarczym w składzie:

Przewodniczący: sędzia Katarzyna Górna-Szuława

Protokolant: Magdalena Grzesiak

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2023 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa R. S.

przeciwko M. O.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego M. O. na rzecz powódki R. S. kwotę 2 111,81 zł (dwa tysiące sto jedenaście złotych osiemdziesiąt jeden groszy) z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 22 maja 2022 r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od powódki R. S. na rzecz pozwanego M. O. kwotę 2 100,04 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

sędzia Katarzyna Górna-Szuława

Sygn. akt V GC 940/22

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 11 listopada 2022 r. (data wpływu) do Sądu Rejonowego
w K. IV Wydziału Gospodarczego powódka R. S. domagała się orzeczenia nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, że pozwany M. O. ma zapłacić jej kwotę 11.293,61 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 22 maja
2021 r. do dnia zapłaty oraz koszty procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonała dla pozwanego usługę transportową. Wskazała, że z jej tytułu wystawiła mu fakturę VAT na kwotę dochodzoną pozwem. Mimo upływu terminu płatności pozwany nie uregulował wynikającej z niej należności.

Postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2022 r. Sąd Rejonowy w Koszalinie V Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt V GNc 1439/22 stwierdził swoją niewłaściwość
i przekazał ją tut. Sądowi jako miejscowo i rzeczowo właściwemu do jej rozpoznania
i rozstrzygnięcia.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 30 września
2022 r. w sprawie sygn. akt V GNc 2532/22 Sąd w osobie Referendarza sądowego orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Z przedmiotowym rozstrzygnięciem nie zgodził się pozwany reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika i w dniu 07 listopada 2022 r. (data wpływu) złożył sprzeciw, w którym zaskarżył nakaz w całości. Wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Zakwestionował wymagalność roszczenia. Podniósł zarzut naruszenia klauzuli walutowości.

W uzasadnieniu pozwany podniósł, że powódka nie wykazała, by faktura dołączona do pozwu została mu doręczone przed otrzymaniem odpisu pozwu, zatem termin zapłaty wynagrodzenia za przewóz nie upłynął. Zakwestionował również wartość załączonego do pozwu listu przewozowego wskazując, że jest nieczytelny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka R. S. prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie transportu drogowego towarów pod firmą Firma Handlowo Usługowa (...)
w B. w oparciu o wpis do (...). Pozwany M. O. prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie transportu pod firmą (...) w K. w oparciu o wpis do (...).

(fakty bezsporne).

Na podstawie zlecenia transportowego nr (...) z dnia 11 marca 2021 r. pozwany zlecił powódce wykonanie usługi transportowej na trasie Polska (K.) - Szwecja (Solna). W zleceniu określono wysokość frachtu na kwotę 2.000,00 euro netto. Jako formę płatności wskazano przelew. Termin płatności został określony na 45 dni. Walutą fakturowania miało być euro, zaś podatek VAT płatny w PLN. Zlecenie nie zostało podpisane przez strony.

(dowód: zlecenie transportowe k. 13-14).

Zgodnie z pkt 1 ogólnych warunków zlecenia wynagrodzenie za wykonana usługę miało być płatne w terminie 55 dni od daty otrzymania faktury wraz z potwierdzonymi (oryginalnie) wymaganymi dokumentami. Stosownie zaś do brzmienia pkt 8 owu dowodem uznania
i zapłaty za wykonana usługę była oryginalna kopia CMR/WZ zawierająca datę odbioru towaru i oryginalną pieczątkę odbiorcy. Zgodnie zaś z pkt 5 owu, prawo wyboru waluty płatności frachtu zostało zastrzeżone dla pozwanego.

(dowód: owu k. 13-14).

Usługa transportowa została przez powódkę wykonana.

(fakt bezsporny, a nadto: międzynarodowy list przewozowy CMR k. 15).

W dniu 23 marca 2021 r. powódka za wykonany przewóz wystawiła pozwanemu dwuwalutową fakturę VAT nr (...) na kwotę 2.000,00 euro netto, 2.460,00 euro brutto, tj. 9.181,80 zł netto, 11.293,61 zł brutto. Jako formę płatności wskazano w niej przelew, zaś termin zapłaty został określony na dzień 07 maja 2021 r. Powódka nadała na poczcie fakturę VAT dnia 24 marca 2021 r. Pozwany odebrał ją w dniu 29 marca 2021 r.

(dowód: faktura VAT k. 10, wyciąg z pocztowej książki nadawczej k. 11, śledzenie przesyłki pocztowej T. k. 12).

Pozwany nie uregulował dochodzonej pozwem kwoty.

(fakt bezsporny, a nadto rekomendacja k. 16, korespondencja mailowa k. 16).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych przez powódkę do akt sprawy, których wiarygodność i rzetelność sporządzenia nie budziła jego wątpliwości, ani nie była kwestionowana przez strony procesu.

Na rozprawie w dniu 26 stycznia 2023 r. pełnomocnik powódki oświadczył, iż zmienia powództwo zgodnie z treścią pisma procesowego z dnia 02 stycznia 2023 r. (data wpływu), które wcześniej zostało mu zwrócone przez Przewodniczącą i żąda zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kwoty 2.000,00 euro z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 22 maja 2022 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 2.111,81 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 22 maja 2022 r. do dnia zapłaty. Na podstawie art. 505 ⁴§1 kpc Sąd uznał zmianę powództwa za niedopuszczalną. Pełnomocnik powódki złożył również wniosek o rozpoznanie sprawy
z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym. Na podstawie art. 505 ¹§3 kpc
a contrario Sąd odmówił uwzględnienia wniosku. Pełnomocnik powódki nie złożył w tym zakresie zastrzeżeń do protokołu w trybie art. 162 kpc.

Sąd zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie powódka dochodziła od pozwanego zapłaty wynagrodzenia za wykonaną usługę transportową.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że strony sporu łączyła umowa przewozu międzynarodowego w rozumieniu art. 1 Konwencji z dnia 19 maja 1956 r. o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR), na podstawie której powód zobowiązał się przewieźć towary na zlecenie pozwanej, zaś miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu oraz miejsce przewidziane dla jej dostawy, znajdowały się
w dwóch różnych krajach.

Stosownie zaś do brzmienia art. 774 kc przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Elementami przedmiotowo istotnymi umowy przewozu są: oznaczenie punktów początkowego i końcowego świadczenia przewozowego, określenie wielkości wynagrodzenia należnego przewoźnikowi oraz wskazanie przedmiotu przewozu. Umowa przewozu jest umową o świadczenie usług, a z uwagi na charakter świadczenia, do jakiego przewoźnik jest zobowiązany, zbliża się do umów rezultatu (M. S., System prawa prywatnego, t. 7, 2001, s. 526). Jest to umowa dwustronnie zobowiązująca, wzajemna
i odpłatna, zaś odpłatność jest składnikiem przedmiotowo istotnym umowy przewozu.

Zgodnie z ogólnymi regułami postępowania dowodowego, obowiązek przedstawienia dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne – art. 6 kc w zw. z art. 3 kpc w zw. z art. 232 kpc.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy na to na powódce spoczywał ciężar wykazania istnienia umowy, jej treści oraz wysokości należności dochodzonej w procesie. Na poparcie swojego stanowiska powódka jako dowód powołała zlecenie transportowe, międzynarodowy list przewozowy CMR, a także fakturę VAT wraz z potwierdzeniem jej nadania i doręczenia pozwanemu.

Pozwany w sprzeciwie nie zaprzeczył, by strony zawarły umowę przewozu na warunkach określonych w zleceniu transportowym. Zakwestionował natomiast fakt, że otrzymał od powódki fakturę VAT wraz z kompletem dokumentów przewozowych oraz termin płatności frachtu.

Powódka, na potwierdzenie zasadności swojego żądania, dołączyła potwierdzenie nadania i doręczenia pozwanemu faktury wraz z dokumentami przewozowymi. Tym samym wykazała, że wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązania również w tym zakresie.

Na marginesie tylko wskazać należy, że zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego, gdyby pozwany nie otrzymał w uzgodnionym terminie dokumentów przewozowych, zwróciłby się do powódki o ich przesłanie, o ile miałby zamiar wywiązać się ze swojego zobowiązania i uiścić wynagrodzenie za wykonaną usługę.

Przypomnieć w tym miejscu również należy, iż konwencja CMR ani kodeks cywilny nie określają momentu, w którym powinny być zapłacone należności przewoźnika. Kwestia ta została pozostawiona woli stron.

Za wykonane usługi powódka wystawiła fakturę VAT i określiła w niej wynagrodzenie za przewóz oraz termin jego płatności.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że faktura VAT ma walor dokumentu prywatnego (art. 245 kpc). Stanowi jednak powszechnie przyjęty dokument rozliczeniowy. Jej doręczenie umożliwia dłużnikowi podjęcie czynności mających na celu sprawdzenie, czy świadczenie jest zasadne tak co do zasady, jak i co do wysokości. Umożliwia też podjęcie czynności finansowych zmierzających do spełnienia świadczenia. Z punku jednak widzenia zasad doświadczenia życiowego powszechnie znanym jest, iż w kontaktach handlowych pomiędzy przedsiębiorcami, na potwierdzenie dokonanej transakcji wystawiane są faktury służące obu stronom do rozliczeń. Często samo wystawienie faktury zastępuje sporządzanie umów na piśmie. Jednakże, co należy podkreślić faktura, jako dokument rozrachunkowy, nie stanowi dowodu wykonania umowy w sposób uzasadniający żądane wynagrodzenie. Dłużnik zobowiązany jest świadczyć to, co stwierdzono w dokumencie rozliczeniowym, gdy wynika to z istniejącego stosunku zobowiązaniowego.

Zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego stwierdzić należy, iż gdyby pozwany kwestionował termin płatności wynagrodzenia za wykonany przewóz, zwróciłaby się do powódki o wyjaśnienia lub korektę przesłanych faktur, czego nie uczynił. Zatem przyjąć należy, iż zarzuty podniesione w sprzeciwie zostały sformułowane wyłącznie na potrzeby niniejszego procesu, zaś pozwany nie tylko nie wykazał ich zasadności, ale również nie zaoferował żadnych środków dowodowych w celu ich udowodnienia.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany podniósł również, iż list przewozowy załączony do akt sprawy jest nieczytelny.

Zgodnie z art. 6 pkt 1 Konwencji CMR list przewozowy list przewozowy powinien zawierać następujące dane: miejsce i datę jego wystawienia, nazwisko (nazwę) i adres nadawcy, nazwisko (nazwę) i adres, przewoźnika, miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania, nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy, powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie, ilość sztuk, ich cechy i numery, wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru, koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy), instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych, oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej Konwencji. List przewozowy, który nie obejmuje wszystkich obowiązkowych informacji (niezupełny), jest dokumentem sporządzonym w sposób nieprawidłowy.

Wbrew twierdzeniom pozwanego treść listu przewozowego jest wystarczająco czytelna do określenia wszystkich jego elementów, niezbędnych do ustalenia, że usługa transportowa zlecona powódce została wykonana zgodnie z jego treścią i zleceniem transportowym.

Podkreślić również trzeba, iż istotą umowy przewozu jest dostarczenie przesyłki z miejsca załadunku do miejsca rozładunku, nie zaś doręczanie dokumentów transportowych. Dlatego też okoliczności związane z zawarciem umowy i jej wykonaniem nie budziły wątpliwości Sądu. Powódka wykazała, że wykonała przewóz zgodnie z treścią łączącej ją z pozwanym umowy. Tym samym należy jej się wynagrodzenie z tego tytułu.

Powódka w przedmiotowej sprawie żądała od pozwanego zapłaty kwoty 11.293,61 zł tytułem frachtu za wykonany przewóz. Natomiast, jak wynika z treści zlecenia transportowego, szczegółowych warunków tego zlecenia i samej faktury VAT strony ustaliły jej wynagrodzenie netto w walucie euro, zaś VAT w złotych.

Zgodnie z treścią art. 358§1 kc jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej. Spełnienie świadczenia wyrażonego w walucie obcej poprzez zapłatę w pieniądzu polskim jest dopuszczalne o ile strony wyraziły na to zgodę, modyfikując choćby przez czynności konkludentne, treść łączącego ich zobowiązania, zaś
w razie procesu sądowego, jeżeli dłużnik uznał powództwo wywiedzione w złotych polskich (tak wyrok SN z dnia 16 września 2011 r., sygn. IV CSK 75/11).

W przedmiotowej sprawie w zleceniu spedycyjnym widniał zapis, iż należność 2.000,00 euro netto ma być płatne w euro i VAT w PLN. W szczegółowych warunkach zlecenia wskazano, iż faktura ma być wystawiona według zasady: usługa netto w euro i VAT w PLN. Dodatkowo w fakturze podano dwa rachunku bankowe w celu dokonania płatności: złotówkowe i walutowe. Nadto strony ustaliły w szczegółowych warunkach zlecenia, że wybór waluty płatności kwoty netto za fracht leży po stronie pozwanego.

Tym samym biorąc, pod uwagę treść umowy łączącej strony, powódka nie miała prawa dochodzenia wynagrodzenia netto w innej walucie niż euro, albowiem strony jednoznacznie postanowiły, iż ta zapłata miała nastąpić w walucie euro. Zasądzając w niniejszej sprawie należność powódki w złotych polskich Sąd naruszyłby art. 358§1 kc i art. 354§1 kc akceptując dowolne przekształcenie, mocą decyzji samej powódki, a bez zgody pozwanego i wbrew treści łączącej strony umowy, zobowiązania wyrażonego w euro w zobowiązanie wyrażone
w złotych. Należy także zaznaczyć, iż powyższego rozumowania nie zmienia treść art. 358§2 kc. Przepis ten stanowi, że w razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana. Prawo wyboru waluty, zgodnie z treścią art. 358§1 kc przysługuje wyłącznie dłużnikowi, zarówno w sytuacji, gdy dłużnik spełnia świadczenie w terminie, jak i w sytuacji gdy pozostaje w zwykłym opóźnieniu lub zwłoce.
Z treści art. 358§2 kc wynika natomiast wyłącznie, iż w wypadku zwłoki dłużnika wierzycielowi służy jedynie prawo wyboru kursu, po jakim będzie przeliczona wartość waluty obcej w wypadku wyboru przez dłużnika waluty krajowej albo w wypadku, gdy umowa stron przyzna mu uprawnienie do wyboru waluty. Zaś, o czym już wyżej wspomniano, w pkt 19 szczegółowych warunków zlecenia strony ustaliły wprost, że wybór waluty płatności kwoty netto za fracht leży po stronie zleceniodawcy, tj. pozwanego.

Mając na uwadze powyższe rozważania faktyczne i prawne Sąd uznał, iż roszczenie powódki jest uzasadnione w zakresie żądania zasądzenia kwoty 2.111,81 zł, tj. równowartości podatku VAT i oddalił powództwo w pozostałym zakresie, o czym orzekł w pkt 1 i 2 sentencji wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o art. 481§1 kc w zw. z art. 476 kc i art. 359 kc. Uznał, iż w związku z tym, iż pozew został złożony po dniu 01 stycznia 2016 r. powódka domaga się zasądzenia odsetek ustawowych według stawki wynikającej z treści art. 359 kc. Zasądzeniu odsetek w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie sprzeciwiał się art. 321 kpc, albowiem zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie, w sytuacji w której powódka żądała jedynie odsetek za opóźnienie (skoro wysokość tych pierwszych jest większa) stanowiłoby orzeczenie ponad żądanie (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 10 kwietnia 2017 r., I ACa 1261/16). Przy czym ich termin początkowy został uwzględniony zgodnie z ostatecznym stanowiskiem pełnomocnika powódki, wyartykułowanym również w pismach procesowych z dnia 02 stycznia 2023 r. (zwróconym) i ponowionym na rozprawie w dniu 26 stycznia 2023 r.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 kpc, zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozdzielenia.

Na koszty te w rozpoznawanej sprawie złożyła się opłata sądowa od pozwu w kwocie 750,00 zł obliczona zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. tj. z 2019 r., poz. 785), koszty zastępstwa procesowego stron w kwocie po 3.600,00 zł obliczone zgodnie z §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.) oraz kwota po 17,00 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa powoda wynikająca z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 225, poz. 1635 ze zm.).

Powódka przegrała proces w 81%, pozwany zaś w 19%. W takim więc zakresie winni ponieść jego koszty.

Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 2.100,04 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od oddalonej części powództwa, o czym orzekł w pkt 3 sentencji wyroku.

sędzia Katarzyna Górna-Szuława