Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kaliszu

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 653/22

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

USTALENIE FAKTÓW

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.

B. K.

W okresie od 20 stycznia 2021 roku do 27 stycznia 2022 roku w miejscowości S. gmina S. uchylał się od wykonania ciążącego na nim określonego co do wysokości prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 23 maja 2018 roku sygn. akt III RC 510/17 obowiązku alimentacyjnego na rzecz małoletniego syna O. B. – K. w kwocie 800 złotych miesięcznie gdzie łączna wartość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej trzech świadczeń okresowych, przez co naraził swoje dziecko na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych

tj. czyn z art. 209 § 1a kk

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

B. K. jest ojcem O. B. – K. ur. (...) Na oskarżonym spoczywa obowiązek alimentacyjny w kwocie po 800 zł miesięcznie, ustalony wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 23 maja 2018r. o sygn. akt III RC 510/17.

Z uwagi, iż B. K. nie regulował alimentów, prowadzone było przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne przez Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kaliszu J. K. (sygn. Km 43/18). Egzekucja okazała się jednak bezskuteczna.

Z tego powodu, O. B. – K. przyznano świadczenie z funduszu alimentacyjnego w kwocie po 363,12 złotych miesięcznie.

W okresie objętym oskarżeniem nie pracował z uwagi na pandemię, dużo chorował i pracodawca nie przedłużył z nim umowy. Nadto w okresie od 10 marca 2022r. do 6 grudnia 2022r. przebywał w Zakładzie Karnym w N..

W tym czasie B. K. nie figurował i nie figuruje w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w K.. W okresie od stycznia 2020r. nie korzystał również ze świadczeń pomocy społecznej (...) w K..

B. K. w okresie objętym oskarżeniem nie wpłacał dobrowolnie na rzecz syna żadnych środków, nie przekazywał prezentów ani pieniędzy. Ponadto nie interesował się losem dziecka, nie kontaktował się z synem w żaden sposób, nie nawiązywał więzi.

W chwili obecnej B. K. pracuje i płaci alimenty w częściach. W dniu 21 lipca 2023r. wpłacił kwotę 300 zł, w dniu 16 sierpnia 2023r. kwotę 293 zł, w dniu 31 sierpnia 2023r. kwotę 300 zł, zaś w dniu 29 września przekazał 1.500 zł.

B. K. był trzykrotnie prawomocnie skazany za przestępstwo nie alimentacji przez Sąd Rejonowy w Kaliszu następującymi wyrokami :

z dnia 17 września 2019r. sygn. akt II K 583/19 na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na rzecz społeczności lokalnej w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym, zobowiązano go do bieżącego wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie syna,

z dnia 2 czerwca 2020r. sygn. II K 427/20 na karę 10 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na rzecz społeczności lokalnej w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym, zobowiązano go do bieżącego wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie syna,

z dnia 10 marca 2021r. sygn. II K 259/21 na karę 1 roku ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na rzecz społeczności lokalnej w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym, zobowiązano go do bieżącego wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie syna.

Oskarżony w chwili obecnej ma 51 lat, z zawodu jest spawaczem, pracuje dorywczo i z tego tytułu osiąga dochód ok. 3.500 zł miesięcznie, mieszka wraz z konkubiną, nie leczony psychiatrycznie ani odwykowo.

odpis wyroku SR Kalisz z dnia 23.05.2018r. sygn. akt III RC 510/17

zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji alimentów

karta rozliczeniowa

zeznania świadka M. T.

decyzja Wójta Gminy S. nr (...) z 20.09.2021r.

zeznania świadka M. T.

wyjaśnienia oskarżonego B. K.

informacja (...).NET

informacja (...)

informacja K.

pismo PIP w K.

pismo (...) w K.

zeznania świadka M. T.

potwierdzenia wpłat

wyjaśnienia oskarżonego B. K.

odpis wyroku SR w Kaliszu z 17.09.2019r. II K 583/19

odpis wyroku SR w Kaliszu z 2.06.2020r. II K 427/20

odpis wyroku SR w Kaliszu z 10.03.2021r. II K 259/21

informacja z K.

dane osobopoznawcze

k. 4

k. 3, 23

k. 24-25

k. 16-17

k.2

k. 16-17

k. 69-70

k. 73-76

k. 95-100

k. 96-100

k. 21

k. 26

k. 16-17

k. 109

k. 102, 108, 110

k. 49

k. 51

k. 29

k. 96-100

k. 69, 102

Fakty uznane za nieudowodnione

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

OCena DOWOdów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

dokumenty

wyjaśnienia oskarżonego B. K.

zeznania świadka M. T.

Sąd oparł się w pełni na zgromadzonym materiale dowodowym w postaci dokumentów. Dokumenty te sporządzone zostały przez uprawnione do tego organy czy też komornika sądowego. Ponadto przedłożone zostały dokumenty w postaci orzeczeń sądów, informacji z baz danych osób pozbawionych wolności. Sąd nie miał wątpliwości odnośnie wiarygodności i autentyczności dokumentów, a także strony nie podważały prawdziwości treści wynikających z wymienionych dokumentów.

Oskarżony B. K. przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i jednocześnie złożył wyjaśnienia w sprawie. Wskazał, z jakich przyczyn nie podejmował zatrudnienia w okresie objętym oskarżeniem. Podał również, iż w chwili obecnej pracuje, podejmuje się możliwie każdego zajęcia. Na wiarygodność zasłużyły jego wyjaśnienia również odnośnie poczynionych wpłat na poczet zaległych alimentów, albowiem zostały potwierdzone dokumentami w postaci dowodów wpłat kwot pieniężnych. Sąd nie znalazł podstaw do podważenia wyjaśnień oskarżonego.

Za wiarygodne i przydatne dla ustalenia niniejszego postępowania uznać należało zeznania pracownika (...) w S., zajmującego się funduszem alimentacyjnym i dodatkami mieszkaniowymi. Świadek posiadała szczegółową wiedzę odnośnie sytuacji rodzinnej pokrzywdzonego jak i postępowania oskarżonego. Zeznania świadka wsparte nadto zostały dokumentacją zgromadzoną w sprawie. Sąd nie znalazł tym samym podstaw do podważenia wiarygodności zeznań wymienionego świadka.

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

B. K.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Sąd nie miał wątpliwości, że oskarżony B. K. jest sprawcą zarzucanego mu czynu. Czyn oskarżonego stanowi czyn zabroniony, bezprawny i karalny. B. K. jest osobą pełnoletnią i w pełni poczytalną, miał świadomość i możliwość rozpoznania bezprawności swojego czynu, lecz nie dał posłuchu normom prawnym. Sąd nie znalazł okoliczności wyłączających winę oskarżonego. Oskarżony miał możliwość zachować się w zgodzie z panującym porządkiem prawnym, a jednak nie zrobił tego. Dokonując czynu oskarżony działał w normalnej sytuacji motywacyjnej, jednocześnie nie zachodzi żaden z kontratypów uregulowanych przepisami. Z uwagi na to Sąd uznał oskarżonego za winnego zarzucanego mu czynu.

Swoim działaniem oskarżony wypełnił znamiona przestępstwa opisanego w art. 209 § 1 kk. Przestępstwo to ma charakter indywidualny, jego sprawcą może być bowiem jedynie osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny określony co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową.

Znamiona przestępstwa z art. 209 § 1 kk wyczerpuje sprawca, który uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego. Uchylanie się nakłada obowiązek wykazania, że sprawca miał obiektywną możliwość dostarczania środków utrzymania, lecz tego nie czynił (zob. wyrok SN z 9.05.1995 r., III KRN 29/95, Lex nr 20769).

W aktualnym stanie prawnym dla bytu przestępstwa z art. 209 § 1 konieczne jest, aby łączna wysokość zaległości powstałych wskutek uchylania się od wykonania obowiązku alimentacyjnego stanowiła równowartość co najmniej trzech świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące. W doktrynie i orzecznictwie podkreśla się, że uchylanie się od obowiązku łożenia na utrzymanie osoby uprawnionej do alimentacji zachodzi wtedy, gdy zobowiązany mając obiektywną możliwość wykonania tego obowiązku, nie dopełnia go ze złej woli. W pojęciu „uchyla się” mieści się bowiem negatywny stosunek psychiczny osoby zobowiązanej do wykonania nałożonego na nią obowiązku, który sprawia, że mimo obiektywnej możliwości jego wykonania, sprawca tego obowiązku nie wypełnia, gdyż wypełnić nie chce lub też zlekceważył obowiązek nałożony wyrokiem. Ten negatywny stosunek winien być wykazany stosownymi dowodami (tak m.in. uchwała SN z 9 czerwca 1976 roku, sygn. akt VI KZP 13/75, postanowienie SN z 17 kwietnia 1996 r., II KRN 204/96).

Ze zgromadzonych w sprawie dowodów jednoznacznie wynika, iż oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim - zdawał sobie sprawę z tego, iż ciąży na nim obowiązek alimentacyjny, znał jego dokładną wysokość, a mimo to nie uiszczał odpowiedniej kwoty na rzecz swojego syna. Wysokość świadczenia określona została wyrokiem Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia z dnia 23 maja 2018r. sygn. akt III RC 510/17, w którym miesięczną kwotę alimentów ustalono ostatecznie na poziomie 800 zł.

W ocenie Sądu, w działaniu oskarżonego można wyszczególnić negatywny i zarazem lekceważący stosunek do wykonywania nałożonego obowiązku przy jednoczesnej obiektywnej możliwości jego realizacji.

Sąd dał wprawdzie wiarę oskarżonemu co do jego skromnych dochodów oraz ograniczonej możliwości znalezienia i podjęcia pracy w okresie objętym pandemią covid – 19, niemniej całokształt postawy oskarżonego wskazuje, iż zaistniała sytuacja była dla niego na swój sposób wygodna i nie planował jej zmieniać. W tym miejscu zaakcentować należy, iż oskarżony był już uprzednio trzykrotnie skazywany za przestępstwo nie alimentacji.

Wypracowany zaś przez doktrynę i orzecznictwo wyłącznie przykładowy katalog okoliczności ekskulpujących oskarżonych z łożenia na utrzymanie dzieci wymienia m.in. odbywanie kary w warunkach izolacji penitencjarnej, rejestrację w Urzędzie Pracy w charakterze osoby bezrobotnej bez prawa do zasiłku z jednoczesnym brakiem stosownych ofert pracy, chorobę, której przebieg nie pozwala na podjęcie pracy, ewentualnie chorobę, której koszty leczenia pochłaniają większą część pensji (choroba ta nie musi dotyczyć zobowiązanego do alimentacji, ale również innych osób wobec których na oskarżonym spoczywa obowiązek alimentacyjny). Okolicznością wyłączającą winę oskarżonego mogą być również inne toczące się postępowania egzekucyjne (nie dotyczące świadczeń alimentacyjnych) oraz posiadanie zaległości np. publicznoprawnych. Nie ulega wątpliwości, iż katalog ten jest otwarty, a ocena okoliczności wyłączających odpowiedzialność oskarżonego winna nastąpić każdorazowo przez pryzmat konkretnej sprawy. W ocenie Sądu, okoliczności takie w przedmiotowej sprawie jednak nie wystąpiły.

Przepis art. 209 § 1a kk ustanawia kwalifikowany typ przestępstwa niealimentacji. Surowszej odpowiedzialności podlega ten, kto uchylając się od wykonania obowiązku alimentacyjnego z § 1, naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Do podstawowych potrzeb życiowych należy zaliczyć takie potrzeby, które przy uwzględnieniu właściwości i warunków osobistych uprawnionego ma ten uprawniony. Nie można zatem ograniczać tego pojęcia jedynie do potrzeb w postaci wyżywienia, zamieszkania, kształcenia, leczenia. Do znamion przestępstwa należy jedynie narażenie na niezaspokojenie podstawowych potrzeb, przy czym to niebezpieczeństwo musi być realne, choć nie musi być bezpośrednie (por. postanowienie SN z 10 grudnia 2014r., III KK 388/14, Lex nr 1621351).

Co więcej, nawet jeśli potrzeby takie zostały zaspokojone przez inną osobę uprawnioną, nie zwalnia to sprawcy od odpowiedzialności karnej. Ta odpowiedzialność będzie tym bardziej uzasadniona, gdy zaspokojenie potrzeb osoby uprawnionej odbywa się kosztem znacznego wysiłku innych osób zobowiązanych do dostarczania środków utrzymania (tak m.in. uchwała SN z 9 czerwca 1976r., VI KZP 13/75).

Oskarżony jest osobą w średnim wieku (ma 51 lat), był i jest zdolny do pracy. Nie ulega wątpliwości, iż w okresie objętym wyrokiem tj. od 20 stycznia 2021r. do 27 stycznia 2022r. B. K. nie wypełniał ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Co więcej nie interesował się synem, nie płacił na rzecz dziecka żadnych - nawet małych kwot, nie przekazywał mu pieniędzy ani prezentów, nie kupował żadnych przedmiotów. Nadto nie starał się również uczynić zadość swojemu obowiązkowi w inny sposób - nie spotykał się z synem, nie kontaktował się z nim, nie poświęcał dziecku czasu.

Negatywny stosunek oskarżonego do nałożonego obowiązku przejawił się przede wszystkim w lekceważącym podejściu do obowiązku i w błędnym założeniu, iż jego trudna sytuacja finansowa poniekąd może go „usprawiedliwiać” i zwalniać z obowiązku alimentacyjnego oraz z podejmowania konkretnych starań o polepszenie swojej sytuacji.

Analizując stopień społecznej szkodliwości czynu sąd wziął pod uwagę kwantyfikatory określone w art. 115 § 2 kk. W ocenie Sądu społeczna szkodliwość czynu popełnionego przez oskarżonego jest wysoka, dokonując tej oceny Sąd wziął pod uwagę, iż oskarżony naruszył podstawowe dobro prawne godząc w rodzinę i opiekę, oskarżony działał również z zamiarem bezpośrednim, naruszając podstawowe obowiązki związane z byciem rodzicem. Oskarżony przypisanego czynu dopuścił się również w długim – blisko rocznym okresie czasu tj. od 20 stycznia 2021 roku do 27 stycznia 2022 roku, jawnie lekceważąc wynikające z wyroku sądowego obowiązki.

Jednocześnie zauważyć należy, iż wobec oskarżonego nie toczyły się inne postępowania egzekucyjne, aniżeli te wynikające z braku realizacji obowiązku alimentacyjnego w niniejszej sprawie. W okresie objętym zarzutem oskarżony nie odbywał również kary w zakładzie karnym. Oskarżony miał więc obiektywną i niezakłóconą innymi okolicznościami możliwość podjęcia działań mających na celu uregulowanie należności alimentacyjnych.

Sąd nie miał zatem wątpliwości, iż oskarżonemu można było przypisać odpowiedzialność za popełnienie przestępstwa określonego w art. 209 § 1a kk i na podstawie przywołanego przepisu należało orzec w stosunku do oskarżonego karę.

KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

B. K.

1

Za popełnienie przypisanego czynu z art. 209 § 1a kk oskarżonemu groziła kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W ocenie Sądu karą adekwatną do wagi popełnionego czynu, stopnia społecznej szkodliwości oraz stopnia winy, jest kara 2 lat ograniczenia wolności polegająca na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie. Przy wymiarze kary Sąd za najistotniejszą okoliczność obciążającą uznał uprzednią wielokrotną karalność oskarżonego. Oskarżony był w przeszłości karany trzykrotnie za przestępstwo niealimentacji. Wobec powyższego oskarżony był również osadzony w zakładzie karnym. Powyższe świadczy o uprzednim lekceważącym podejściu oskarżonego do obowiązującego porządku prawnego. Nadto za okoliczność obciążającą Sąd uznał brak jakiegokolwiek zainteresowania życiem syna, jak również postawę oskarżonego co do nałożonego obowiązku alimentacyjnego. W ocenie Sądu wymierzenie oskarżonemu kary łagodniejszego rodzaju, tj. kary grzywny nie spełni ustawowych celów kary. Kara grzywny jawi się jako niecelowa z uwagi na sytuację finansową oskarżonego, a ponadto jako kara najłagodniejszego rodzaju byłaby nieadekwatna ze względu na poprzednią wielokrotną karalność oraz długi okres, w którym był popełniony czyn. W ocenie Sądu nieadekwatną byłaby również kara surowszego rodzaju - kara pozbawienia wolności. W chwili obecnej oskarżony pracuje, osiąga dochód, który pozwala mu na spłatę, chociażby częściami zaległych alimentów. Oskarżony podjął pracę po pobycie w izolacji penitencjarnej. Obecnie czyni starania i reguluje, choć w niepełnym zakresie, zaległości alimentacyjne. Prowadzi ustabilizowany tryb życia. Wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w tych okolicznościach jawi się jako zbyt surowe i niecelowe, tym bardziej, iż gdyby pozytywna prognoza na przyszłość okazała się chybiona – oskarżony zaprzestałby regulowania należności alimentacyjnych – istnieje możliwość zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności w miejsce kary ograniczenia wolności.

W myśl art. 53 kk Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a ponadto potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu.

Orzekając karę w stosunku do oskarżonego Sąd kierował się wskazanymi wyżej dyrektywami wymiaru kary. Z tych też względów, zasadnym było wymierzenie oskarżonemu kary ograniczenia wolności w najwyższym możliwym wymiarze tj. 2 lat, albowiem takie ukształtowanie kary spełni wobec oskarżonego cele zapobiegawcze i wychowawcze, a także cele prewencji generalnej oraz kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, jest ono także adekwatne do stopnia społecznej szkodliwości czynu i winy oskarżonego.. Oskarżony jest w średnim wieku i jest osobą zdrową, a zatem wymiar 30 godzin prac społecznych w stosunku miesięcznym będzie również odpowiednim wymiarem.

1 Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

B. K.

2

Na podstawie art. 34 § 3 kk w zw. z art. 72 § 1 pkt 3 kk Sąd zobowiązał oskarżonego do wykonywania bieżącego obowiązku alimentacyjnego poprzez łożenie na utrzymanie syna.

Dobór obowiązku mimo, iż na wymienionej podstawie jest fakultatywny, wymaga uwzględnienia dyrektywy sprawiedliwościowej i prewencyjnej jak i celu stosowania danego obowiązku w odniesieniu do konkretnego, indywidualnego przypadku.

Na gruncie niniejszej sprawy zobowiązanie do wykonywania obowiązku alimentacyjnego, w ocenie Sądu, po pierwsze - zapewni uprawnionemu do alimentacji regularny dopływ należnych mu środków, po drugie - zdyscyplinuje sprawcę do wykonywania określonego obowiązku oraz pozwoli przeciwdziałać w ten sposób ponownemu wejściu skazanego w konflikt z prawem z powodu popełnienia przestępstwa nie alimentacji.

6. inne zagadnienia

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Mając na uwadze sytuację finansową oskarżonego oraz fakt, iż w dalszym ciągu spoczywa na nim obowiązek alimentacyjny, Sąd uznał za zasadne zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za niniejsze postępowanie, o czym orzekł na podstawie art. 624 kpk.

1 Podpis

sędzia Agnieszka Wachłaczenko