Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2025r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 maja 2025r. w K.

sprawy z powództwa D. Ś. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...).pl (...) z/s w K. (NIP (...))

przeciwko pozwanemu Towarzystwu (...) S.A. z/s w W. (KRS (...))

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda D. Ś. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...).pl (...) z/s w K. kwotę 2.066,04zł (dwa tysiące sześćdziesiąt sześć złotych 04/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 8 czerwca 2023r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu tytułem zwrotu części nieuiszczonych wydatków:

- od powoda D. Ś. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...).pl (...) z/s w K. kwotę 167,56zł (sto sześćdziesiąt siedem złotych 56/100),

- od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. kwotę 784,44zł (siedemset osiemdziesiąt cztery złote 44/100),

4.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda D. Ś. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...).pl (...) z/s w K. kwotę 1.083,01zł (jeden tysiąc osiemdziesiąt trzy złote 01/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Michał Włodarek

Sygn. akt I C 1591/24

UZASADNIENIE

W dniu 26 lipca 2024r. powód D. Ś. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...).pl (...) z/s w K. skierował do tut. Sądu w stosunku do pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. żądanie zasądzenia kwoty 2.507,48zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 8 czerwca 2023r. do dnia zapłaty, a ponadto żądanie zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż w wyniku zdarzenia drogowego z dnia 21 stycznia 2023r. uległ uszkodzeniu pojazd m – ki S. (...) o nr rej. (...) należący do poszkodowanych S. C. i A. C., a przyznana poszkodowanym przez pozwane Towarzystwo (...) w wyniku przeprowadzonego postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej Ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu odpowiedzialności cywilnej kwota z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w łącznej wysokości 960,00zł i tak, za okres 12 dni przy stawce 80,00zł brutto za 1 dzień, a ponadto z tytułu holowania pojazdu w wysokości 400,00zł brutto i odmowa zwrotu kosztów przechowania uszkodzonego auta nie rekompensuje rzeczywiście poniesionych wydatków.

Wierzytelność z tytułu zwrotu wydatków na najem pojazdu zastępczego i zwrotu dalszych wydatków była przedmiotem cesji.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 27 sierpnia 2024r. w sprawie o sygn. akt (...) uwzględniono w całości roszczenia powództwa i rozstrzygnięto o kosztach postępowania.

Pozwany Towarzystwo (...) S.A. z/s w W. wniósł sprzeciw od opisanego wyżej orzeczenia.

Pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego pisma procesowego pozwany podniósł zarzut, iż niezasadne jest w części żądanie powództwa, tj. ponad przyznaną kwotę roszczenie powoda, co do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w zakresie stawki najmu, a ponadto co do zwrotu dalszych wydatków z tytułu holowania, parkowania.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko procesowe w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powód D. Ś. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...).pl (...) z/s w K..

Przedmiotem działalności tego przedsiębiorstwa jest m.in. wynajem samochodów osobowych oraz holowanie, przechowywanie – parking pojazdów po zdarzeniach komunikacyjnych.

Poszkodowani S. C. i A. C. są właścicielami samochodu osobowego m – ki S. (...) o nr rej. (...).

W dniu 21 stycznia 2023r. doszło do zdarzenia drogowego na skutek, którego nastąpiło uszkodzenie w/w pojazdu.

Stan niebezpieczeństwa w ruchu wytworzył kierujący innym pojazdem.

Po zdarzeniu pojazd m – ki S. (...) o nr rej. (...) nie był zdatny do dalszej jazdy, wymagał odholowania z miejsca wypadku i został przetransportowany do siedziby przedsiębiorstwa powoda.

W okresie trwania postępowania likwidacyjnego, do czasu ustalenia szkody w pojeździe, uszkodzone auto było przechowywane na terenie przedsiębiorstwa powoda, a następnie odholowane stamtąd do wskazanego przez poszkodowanych warsztatu naprawczego.

( dyspozycja usunięcia własności k. 18, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 99, zeznania świadka S. C. k. 225 00:03:23-00:24:48, zeznania świadka A. C. k. 225v 00:24:48-00:33:13)

W związku ze zdarzeniem i uszkodzeniem pojazdu m – ki S. (...) o nr rej. (...) poszkodowany S. C. zawarł w dniu 21 stycznia 2023r. z powodem D. Ś. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...).pl (...) z/s w K. umowę najmu pojazdu zastępczego m – ki R. (...) o nr rej. (...).

Poszkodowany S. C. oświadczył, że w dacie powstania szkody, poza opisanym wyżej pojazdem nie dysponował dla własnych potrzeb osobistych, rodzinnych i zawodowych żadnym autem, którym mogłaby się posługiwać w ramach zabezpieczenia bieżących oraz koniecznych i celowych potrzeb.

Koszt dzienny najmu pojazdu zastępczego u powoda ustalono na kwotę 105,69zł netto (130,00zł brutto).

S. C. korzystał z pojazdu zastępczego przez okres 12 dni, od dnia 21 stycznia 2023r. do dnia 2 lutego 2023r.

Koszt najmu pojazdu zastępczego został określony przez wynajmującego na łączną kwotę 1.268,29zł netto, tj. kwotę 1.560,00zł brutto (12 dni x 130,00zł brutto/1dzień).

Poszkodowany zlecił powodowi odholowanie uszkodzonego pojazdu z miejsca zdarzenia, które nastąpiło w K., na ul. (...), na parking pomocy drogowej powoda znajdujący się w K. na ul. (...), a następnie z tego miejsca do m. S., ul. (...). Koszt usługi holowania został oznaczony przez powoda na łączną kwotę 1.815,48zł brutto.

Poszkodowany w okresie likwidacji szkody przechowywał uszkodzony pojazd na nieruchomości w siedzibie przedsiębiorstwa powoda. Koszt jego parkowania przez czas 10 dni powód oznaczył na kwotę 492,00zł brutto.

Łącznie opisane wyżej koszty wyniosły 3.144,29zł netto – 3.867,48zł brutto.

( umowa najmu pojazdu k. 19-20, oświadczenie k. 21, korespondencja e – mail k. 22-23, faktura Vat k. 24, dyspozycja usunięcia własności k. 18, zezwolenie k. 25, cennik świadczonych usług k. 26-31, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 99, zeznania świadka S. C. k. 225 00:03:23-00:24:48, zeznania świadka A. C. k. 225v 00:24:48-00:33:13)

Sprawca szkody posiadał zawartą z pozwanym Towarzystwem (...) S.A. z/s w W. umowę odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem tych pojazdów.

Powód dokonał zgłoszenia zaistnienia zdarzenia drogowego i powstania szkody w pojeździe w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej z tytułu odpowiedzialności cywilnej.

Postępowanie szkodowe zostało zarejestrowane pod nr (...)-01.

Mając na względzie czas likwidacji szkody w pojeździe niezbędny i zasadny okres najmu pojazdu zastępczego pozwany określił na 12 dni, ustalając dobową stawkę najmu na kwotę 80,00zł brutto ( w dniu 26 stycznia 2023r. pozwany skierował do powoda ofertę zorganizowania pojazdu zastępczego oraz podał, iż w przypadku nie skorzystania z niej dokona refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego w maksymalnej kwocie 80,00zł brutto za 1 dobę najmu), co stanowi kwotę 960,00zł brutto, a ponadto uwzględnił koszty holowania uszkodzonego pojazdu w wysokości 400,00zł.

Decyzją z dnia 31 lipca 2023r. pozwany przyznał powodowi łączną kwotę odszkodowania za najem pojazdu zastępczego oraz kosztów jego holowania w wysokości 1.360,00zł brutto, odmawiając pokrycia dalszych należności, w tym wydatków poniesionych z tytułu najmu pojazdu zastępczego, kosztów przetransportowania uszkodzonego auta i jego przechowania.

Z dokumentów akt postępowania szkodowego wynika, iż do zdarzenia drogowego na skutek, którego uległ uszkodzeniu pojazd m – ki S. (...) o nr rej. (...) doszło w dniu 21 stycznia 2023r. i w tej dacie rozpoczął się najem pojazdu zastępczego. W dniu 24 stycznia 2023r. nastąpiło zgłoszenie szkody, w dniu 27 stycznia 2023r. wykonano oględziny uszkodzonego pojazdu, w dniu 31 stycznia 2023r. ustalono tzw. „szkodę częściową” i przyznano odszkodowanie oraz przekazano środki, a w dniu 30 stycznia 2023r. pojazd został przetransportowany do m. S., ul. (...). Technologiczny czas naprawy pojazdu wynosił 6 dni

Zasadny czas najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego wynosił łącznie 18 dni, przy czym rzeczywisty czas trwania najmu pojazdu zastępczego trwał 12 dni, tj. od dnia powstania szkody 21 stycznia 2023r. do dnia 2 lutego 2023r.

Pojazd m – ki S. (...) należy do segmentu samochodów klasy (...), wynajęty przez poszkodowanego od powoda pojazd m – ki R. (...) zaliczany jest do pojazdów segmentu (...) i według tych parametrów należało ustalić koszt dobowy najmu.

W okresie powstania szkody koszt najmu pojazdów standardu (...) wynosiła za 1 dobę najmu kwotę od 115,62zł brutto do 201,37zł brutto, natomiast stawka oferowana przez pozwanego w ramach przedsiębiorstw kooperujących z tym ubezpieczycielem wynosiła 80,00zł brutto i była ceną rynkową akceptowaną przez pozwanego.

Koszt holowania uszkodzonego pojazdu z miejsca zdarzenia do przedsiębiorstwa powoda, w którym był następnie przechowywany wynosi 1.283,19zł brutto – wartość ustalona przez biegłego, natomiast wartość z faktury ( k. 24) to 863,46zł brutto, natomiast jego transport z miejsca parkowania do m. S., ul. (...) stanowi kwotę 810,58zł brutto – wartość ustalona przez biegłego, natomiast wartość z faktury ( k. 24) to 952,02zł, co daje łącznie kwotę 1.676,04zł brutto (863,46zł + 810,58zł).

Koszt parkowania uszkodzonego pojazdu za 1 dobę wynosił w 2022r. 41,26zł netto – 50,75zł brutto. Za zasadny czas przechowania pojazdu w związku ze szkodą należało uznać 10 dni, przy ustalonej przez powoda stawce dobowej w wysokości 40,00zł netto – 49,20zł brutto, co stanowi łącznie 492,00zł brutto.

Przedmiotowy pojazd po szkodzie miał sprawny układ hamulcowy, kierowniczy, jezdny oraz oświetleniowy, co nie eliminowało go z ruchu drogowego, to jednak uszkodzenie pokrycia zderzaka tylnego, a w szczególności wystający z pęknięcia pokrycia element o ostrych krawędziach nie pozwalał na dopuszczenie pojazdu do ruchu drogowego, w związku z tym, że nie spełniał warunków technicznych pojazdów w zakresie ich niezbędnego wyposażenia, co uzasadnia konieczność holowania pojazdu po za istnieniu wypadku komunikacyjnego.

( decyzja k. 32, 39-40, reklamacja k. 33-38, formularz zgłoszenia szkody k. 60, dokumenty akt szkodowych k. 61-98, korespondencja e – mail k. 63, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 99, opinia biegłego k. 125-157, 198-201)

Wierzytelność z tytułu roszczeń pieniężnych zwrotu dalszych kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz w zakresie pokrycia dalszych wydatków, w tym z tytułu holowania i przechowania uszkodzonego pojazdu jako skutków zdarzenia szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej z tytułu umowy odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem tych pojazdów była przedmiotem cesji pomiędzy poszkodowanymi S. C. i A. C. a powodem D. Ś. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...).pl (...) z/s w K..

( umowa cesji wierzytelności k. 17, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 99, zeznania świadka S. C. k. 225 00:03:23-00:24:48, zeznania świadka A. C. k. 225v 00:24:48-00:33:13)

Sąd uznał za przydatną do ustalenia stanu faktycznego opinię sporządzoną przez biegłego z zakresu rekonstrukcji zdarzeń drogowych i wyceny wartości pojazdów albowiem jest ona pełna, jasna, zrozumiała, wyczerpująca i kompleksowa oraz wewnętrznie spójna. Biegły w opinii udzielił odpowiedzi na wszystkie postawione w tezie dowodowej pytania, sformułowania zawarte w treści opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegły przedstawił metodę badawczą i materiał badawczy, na którym się oparł. Wnioski końcowe opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłego badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opinii materiałem badawczym.

Ponadto biegły w sposób fachowy i rzeczowy ustosunkował się do wszystkich zarzutów stron skierowanych w stosunku do opinii wypowiadając się szczegółowo w obszarze każdego zastrzeżenia odwołując się przy tym do dokumentarnego materiału dowodowego oraz reguł postępowania przy sporządzaniu takiego typu operatów.

W szczególności biegły potwierdził zasadność poniesienia w następstwie wypadku komunikacyjnego kosztów najmu pojazdu zastępczego, holowania i przechowania uszkodzonego samochodu oraz ich wartość rynkową.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlegało uwzględnieniu w części.

Na podstawie art. 436 § 1 kc odpowiedzialność przewidzianą w art. 435 kc ponosi samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody.

Zgodnie z treścią art. 34 ust. 1 w zw. z art. 83 ust. 3 i n. ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2025.367 – t.j.) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia, natomiast na podstawie art. 36 ust. 1 zd. 1 cyt. ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Cytowany przepis jest wyrazem tendencji ustawodawcy, aby umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej stwarzała możliwie szeroki zakres ochrony ubezpieczeniowej zarówno ubezpieczonemu sprawcy szkody przed konsekwencjami osobistego ponoszenia odpowiedzialności cywilnej, jak i poszkodowanemu, przez zapewnienie mu pełnej kompensaty ze strony ubezpieczyciela szkody wyrządzonej przez ponoszącego odpowiedzialność cywilną sprawcę. W konsekwencji odpowiedzialność ubezpieczyciela determinowana jest odpowiedzialnością sprawcy wypadku – por. wyrok s. apel. w Poznaniu z dnia 4 lutego 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1093/14, opubl. LEX nr 1681964, wyrok s. apel. w Gdańsku z dnia 4 grudnia 2014r. w sprawie o sygn. akt V ACa 673/14, opubl. LEX nr 1651861.

Świadczenie pieniężne, które wypłaca ubezpieczyciel w ramach odpowiedzialności przewidzianej przez cyt. powyżej przepisy, jest ustalane według reguł rządzących cywilnym prawem odszkodowawczym, a więc o rodzaju i wysokości świadczeń należnych od ubezpieczyciela decydują przepisy kodeksu cywilnego, zwłaszcza art. 361 – 363 kc, z tą jednak istotną różnicą, że w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wyłącznym sposobem naprawienia szkody jest odszkodowanie pieniężne – por. wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 24 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 134/14, opubl. LEX nr 1498945.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego – por. uchwała SN z dnia 17 listopada 2011r. w sprawie o sygn. akt III CZP 5/11, opubl. Legalis, uchwała SN z dnia 22 listopada 2013r. w sprawie o sygn. akt III CZP 76/13, opubl. Legalis.

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela w tym zakresie również pogląd prawny zaprezentowany przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 kwietnia 2012r. w sprawie o sygn. akt III CZP 80/11, opubl. OSNC 2012/10/112 oraz w postanowieniu z dnia 20 czerwca 2012r. w sprawie o sygn. akt III CZP 85/11, opubl. OSNC 2013/3/37.

Szkoda majątkowa musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem w rozumieniu art. 361 § 1 kc – por. wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 20 maja 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 968/14, opubl. LEX nr 1770850, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 8 kwietnia 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 959/14, opubl. LEX nr 1667508, wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 68/14, opubl. LEX nr 1624064, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 28 października 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 824/14, opubl. LEX nr 1554766, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 13 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 785/13, opubl. LEX nr 1469375.

Możliwość korzystania z samochodu zastępczego o standardzie zbliżonym do uszkodzonego mieści się w zakresie znaczeniowym pojęcia normalnych następstw działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Charakter odpowiedzialności ubezpieczyciela uzasadnia bowiem przyjęcie, że obok bezpośrednich skutków zdarzenia, w ramach normalnego związku przyczynowego, mogą znajdować się pośrednie działania odpowiedzialnego, powodujące uszczerbek majątkowy związany ze zdarzeniem powodującym szkodę (stratę), która także powinna być wyrównana.

Szkodą jest niemożność korzystania z uszkodzonego pojazdu przez czas trwania naprawy (por. wyroki SN z dnia 26 listopada 2002r., V CKN 1397/00, Legalis, z dnia 2 lipca 2004r., II CK 412/03, Legalis, z dnia 8 września 2004r., IV CK 672/03, Legalis, z dnia 5 listopada 2004r., II CK 494/03, BSN 2005, Nr 3, poz. 11, uchw. SN(7) z dnia 17 listopada 2011r., III CZP 5/11, Legalis).

Postulat pełnego odszkodowania przemawia za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek zniszczenia z tym, że tylko za okres między dniem zniszczenia a dniem, w którym poszkodowany może uzyskać naprawę uszkodzonego pojazdu lub nabyć analogiczny pojazd, nie dłuższy jednak niż za czas do zapłaty odszkodowania. Termin wydatków koniecznych oznacza przy tym wydatek niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Poszkodowany mógłby zatem żądać tylko zwrotu wydatków poniesionych za korzystanie z pojazdu zastępczego pomniejszonych o sumę jaką wydatkowałby na koszty eksploatacji własnego pojazdu.

Poniesione wydatki powinny być niezbędne w danych okolicznościach i odzwierciedlać używanie pojazdu w takim samym zakresie, w jakim korzystałby z niego, gdyby szkoda nie powstała. Niezasadne byłoby jednak wynajęcie samochodu zastępczego tylko dla zasady, bez zamiaru jego wykorzystywania, np. gdy poszkodowany posiada więcej pojazdów mechanicznych, którymi może zaspokajać swe usprawiedliwione potrzeby, lub też nie jest w stanie kierować samochodem, gdyż doznał poważnych obrażeń w wypadku, w którym uszkodzeniu uległ jego pojazd. Zasadność i wysokość wydatków podlegają udowodnieniu przez poszkodowanego.

W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011r. w sprawie o sygn. akt III CZP 5/11, opubl. Legalis (por. też uchwała SN z dnia 25 sierpnia 2017r. III CZP 20/17, opubl. Legalis, uchwała SN z dnia 14 września 2006r. w sprawie o sygn. akt III CZP 65/06, opubl. Legalis) odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego.

Należy więc przyjąć, że wydatki muszą być konieczne – niezbędne do egzystencji poszkodowanego, przy uwzględnieniu obowiązku minimalizacji szkody z art. 354 kc i stosowania środków zaradczych w sposób proporcjonalny.

Przypisanie poszkodowanemu naruszenia obowiązku współpracy z ubezpieczycielem (wynikającego z art. 354 § 2 kc) jest możliwe jedynie wtedy, gdy świadomie lub przez niedbalstwo skorzystał on z droższych usług, czyli na przykład w sytuacji, kiedy poszkodowany, znając podmiot wynajmujący pojazdy po cenach niższych, wynajął pojazd zastępczy tam, gdzie wynajmowano je drożej. Zarzut uchybienia obowiązkowi z art. 354 § 2 kc mógłby zatem wchodzić w grę tylko w razie wykazania świadomości i niedbalstwa poszkodowanego przy skorzystaniu z podmiotu stosującego stawki wygórowane (i to rażąco).

Wskazać należy, że pozwany zakład ubezpieczeń przyznał decyzją i wypłacił powodowi w toku postępowania likwidacyjnego koszty najmu pojazdu zastępczego, przyjmując okres najmu pojazdu zastępczego na 12 dni, w dobowej stawce w wysokości 80,00zł brutto, tj. łącznie 960,00zł brutto.

Pozwane Towarzystwo zakwestionowało w niniejszym procesie stawkę najmu pojazdu zastępczego wynikającą z umowy zawartej przez powoda z poszkodowaną. Czas trwania najmu nie był sporny między stronami.

Odnosząc się do kwestii wysokości stawki najmu pojazdu zastępczego, podkreślić należy, że poszkodowany w związku ze zgłoszeniem szkody otrzymał w dniu 26 stycznia 2023r. od zakładu ubezpieczeń informację w zakresie możliwości organizacji pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela, jak też o akceptowanych stawkach tego najmu w przypadku zawarcia umowy najmu przez poszkodowanego z pominięciem zakładu ubezpieczeń.

Poszkodowany skorzystał z możliwości zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego z pominięciem oferty zakładu ubezpieczeń sprawcy szkody, nie podejmując żadnych działań w celu sprawdzenia wysokości stawki najmu czy też możliwości udostępnienia mu pojazdu o zbliżonych parametrach przez firmę współpracującą z zakładem ubezpieczeń. Podkreślić należy, że – jak wskazano powyżej – ubezpieczyciel uprzedził również poszkodowanego o możliwości weryfikacji dobowych stawek najmu. Proponowane przez zakład stawki najmu pojazdu zastępczego, były zdecydowanie niższe, niż wynikające z umowy zawartej przez poszkodowanego z powodem.

Wskazać należy, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym ze zdarzeniem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów ( art. 354 § 2 kc, art. 362 i art. 826 § 1 kc). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu tylko wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika.

W ocenie zatem Sądu, zachowanie poszkodowanego, który od dnia 26 stycznia 2023r. posiadał wiedzę o ofercie pozwanego i pomimo tego nie skorzystał z korzystniejszej ekonomicznie oferty zakładu ubezpieczeń i kontynuował umowę najmu pojazdu zastępczego w stawce dziennej znacząco przewyższającej stawki proponowane przez ubezpieczyciela, nie może zasługiwać na aprobatę. Powód nie wykazał przy tym, że pojazd wynajęty przez niego poszkodowanego spełniał w wyższym stopniu kryteria przydatności, nie wykazał również, że samochód odpowiadający klasą pojazdowi poszkodowanego nie był w tym okresie dostępny w ofercie zakładu ubezpieczeń. Pomimo zakwestionowania wysokości stawki najmu przez zakład ubezpieczeń, który przedstawił ofertę najmu pojazdów w zdecydowanie niższej stawce, nie wykazał również, że stawka zaproponowana przez niego jest adekwatna do klasy pojazdu oraz ekonomicznie uzasadniona. W uchwale z dnia 24 sierpnia 2017r. w sprawie III CZP 20/17, opubl. Legalis Sąd Najwyższy podkreślił, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym i technicznym. Należy też podkreślić, że proponowana wykładnia nie eliminuje ani nie ogranicza przysługującej poszkodowanemu swobody wyboru kontrahenta, od którego najmie pojazd. Sprawia jedynie – ze względu na obowiązek zapobiegania zwiększeniu rozmiarów szkody – że zawierając umowę na mniej korzystnych warunkach od proponowanych przez ubezpieczyciela, poszkodowany będzie zmuszony ponieść część związanych z tym kosztów.

Podkreślić należy, że poszkodowany w istocie nie wyraził żadnego zainteresowania ofertą ubezpieczyciela w zakresie najmu pojazdu zastępczego, nie chciał poznać bliżej jej warunków i nie dokonał oceny, czy oferta którą wybrał lepiej zaspokaja jego potrzeby, czy też może skorzystanie z pojazdu oferowanego przez ubezpieczyciela byłoby wystarczające.

Poszkodowany w związku ze zgłoszeniem szkody otrzymał w dniu 26 stycznia 2023r. od pozwanego Towarzystwa pisemną ofertę zakładu ubezpieczeń w tym zakresie. Pomimo tego nie dokonał jednak porównania ofert i nie rozważył zmiany firmy i pojazdu zastępczego na mający te same lub zbliżone parametry, ale w zdecydowanie niższej stawce dobowej.

Mając powyższe na uwadze, należało w ocenie Sądu przyjąć, iż poszkodowany pozostając biernym na przedstawioną mu propozycję pozwanego zakładu ubezpieczeń, nie dopełnił obowiązku współdziałania przy minimalizacji szkody, która dodatkowo została zwiększona przez wynajęcie pojazdu u podmiotu stosującego znacznie wyższe dobowe stawki najmu pojazdu. Ubezpieczyciel dokonał w toku czynności likwidacyjnych wszystkich czynności, jakie mogły zostać wykonane przy stwierdzonym stopniu współpracy poszkodowanego z pozwanym. To na poszkodowanym spoczywał obowiązek zbadania warunków najmu oferowanego przez towarzystwo ubezpieczeń – por. uchwała Składu Siedmiu Sędziów SN z dnia 8 maja 2024r., III CZP 142/22, opubl. Legalis.

Wobec powyższego, przy uwzględnieniu, że czas trwania najmu pojazdu nie był sporny pomiędzy stronami i wynosił 12 dni, to należało uznać, iż w okresie od dnia powstania szkody, tj. 21 stycznia 2023r. do dnia złożenia przez pozwanego oferty zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego, tj. 26 stycznia 2023r. (6 dni) zasadne były koszty ustalone po stawce 130,00zł brutto za 1 dobę najmu, natomiast od dnia 26 stycznia 2023r. do dnia 2 lutego 2023r., za miarodajne trzeba przyjąć stawki dobowe najmu przedstawione przez pozwanego. Zatem w warunkach niniejszej sprawy najem wynosił 12 dni, po stawce dobowej 130,00zł brutto za 6 dni w okresie 21 – 26 stycznia 2023r. i za 6 dni po stawce dobowej 80,00zł brutto w okresie 27 stycznia – 2 luty 2023r., co stanowi łącznie 1260,00zł brutto (6 dni x 130,00zł/za 1 dobę najmu; 6 dni x 80,00zł/za 1 dobę najmu). W toku postępowania likwidacyjnego przyznano powodowi kwotę 960,00zł. Różnica stanowi 300,00zł (1.260,00zł – 960,00zł).

Powód był również uprawniony do żądania zwrotu dalszych wydatków związanych i pozostających w bezpośrednim związku ze zdarzeniem wypadkowym, tj. wydatków związanym z holowaniem oraz dalszym transportem pojazdu, a także jego przechowaniem w okresie trwania postępowania likwidacyjnego.

Koszt holowania uszkodzonego pojazdu z miejsca zdarzenia do przedsiębiorstwa powoda, w którym był następnie przechowywany wynosi 863,46zł brutto, natomiast jego transport z miejsca parkowania do warsztatu naprawczego stanowi kwotę 810,58zł brutto, co daje łącznie kwotę 1.674,04zł brutto. W toku postępowania likwidacyjnego przyznano powodowi zwrot kosztów holowania/transportu w łącznej wysokości 400,00zł brutto. Różnica wskazanych należności stanowi kwotę 1.274,04zł brutto (1.674,04zł – 400,00zł).

Uzasadnione było również przechowanie uszkodzonego pojazdu. Jak wynika bowiem z ustaleń biegłego przedmiotowy pojazd po szkodzie miał sprawny układ hamulcowy, kierowniczy, jezdny oraz oświetleniowy, co nie eliminowało go z ruchu drogowego, to jednak uszkodzenie pokrycia zderzaka tylnego, a w szczególności wystający z pęknięcia pokrycia element o ostrych krawędziach nie pozwalał na dopuszczenie pojazdu do ruchu drogowego, w związku z tym, że nie spełniał warunków technicznych pojazdów w zakresie ich niezbędnego wyposażenia, co uzasadnia konieczność holowania pojazdu po za istnieniu wypadku komunikacyjnego.

Za zasadny w związku ze szkodą należało uznać okres parkowania wynoszący 10 dni, przy ustalonej przez biegłego stawce dobowej w wysokości 49,20zł brutto, co stanowi łącznie 492,00zł brutto. W toku postępowania likwidacyjnego odmówiono powodowi przyznania zwroty tych wydatków.

Zatem łączna wartość nieuiszczonych dotychczas przez pozwanego wydatków odnoszących się do najmu pojazdu zastępczego, holowania uszkodzonego auta i jego przechowania na parkingu wynosi 2.066,04zł (300,00zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego + 1.274,04zł z tytułu holowania uszkodzonego auta + 492,00zł z tytułu przechowania samochodu).

Wobec powyższego Sąd, przy uwzględnieniu rzeczywistej wartości szkody i pomniejszeniu tej należności o wartość świadczenia przekazanego powodowi w ramach postępowania likwidacyjnego, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.066,04zł (3.426,04zł brutto (rzeczywisty wydatki z tytułu najmu pojazdu zastępczego, holowania uszkodzonego auta i jego przechowania na parkingu) – 1.360,00zł brutto (odszkodowanie przyznane przez ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym) = 2.066,04zł, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz oddalił powództwo w pozostałej części.

Dalej należy wskazać, iż obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 232 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc).

Dobór dowodów należy do strony, to ona powinna wskazywać wyłącznie takie, które są dopuszczalne i wiarygodne. Rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia spraw.

Przepis prawa materialnego – art. 6 kc określa na czyje ryzyko idzie nieudowodnienie określonego faktu. Z kolei art. 232 kpc stanowi procesowe narzędzie za pomocą, którego strony mogą osiągnąć skutek w postaci udowodnienia dla nich korzystnych faktów istotnych z punktu widzenia dochodzonego roszczenia w znaczeniu materialnoprawnym. Art. 6 kc zawiera normę decyzyjną, pozwalającą ocenić wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego. Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc, przy uwzględnieniu art. 817 kc i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2025.367 – t.j.).

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 – 1 ¹ i 3 kpc i art. 100 kpc i w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2023.1935 – j.t. ze zm.) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 pkt 3 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2024.959 – t.j. ze zm.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2023.2111 – t.j.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Michał Włodarek