Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2024r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 grudnia 2024r. w K.

sprawy z powództwa L. F. (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu Miastu K.

o ustalenie

1.  oddala powództwo w całości,

2.  zasądza od powódki L. F. na rzecz pozwanego Miasta K. kwotę 270,00zł (dwieście siedemdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Michał Włodarek

Sygn. akt I C 1207/24

UZASADNIENIE

W dniu 18 lipca 2024r. powódka L. F. wniosła do tut. Sądu w stosunku do pozwanego Miasta K. żądanie ustalenia wstąpienia w stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w K. oraz żądanie zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż jej babcię J. G., która zmarła w dniu 14 grudnia 2022r. oraz pozwanego Miasto K. wiązała ważna i skuteczna umowa najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w K. przy ul. (...). Powódka wskazała, iż zamieszkiwała z babcią w przedmiotowej nieruchomości, którą z uwagi na wiek i stan zdrowia stale się opiekowała oraz, że znajdują się tam jej rzeczy osobiste, oraz że po jej śmierci wstąpiła w stosunek najmu tego lokalu mieszkalnego i posiada interes prawny w żądaniu ustalenia następstwa prawnego w ramach stosunku obligacyjnego. Jako podstawę prawną żądania powódka wskazała treść art. 691 § 1 i 2 kc.

W odpowiedzi na pozew pozwany Miasto K. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podał, iż powódka jest wnuczka zmarłej najemczyni nie należy do osób wymienionych w art. 691 § 1 kc.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Na podstawie umowy najmu lokalu mieszkalnego z dnia 4 stycznia 1995r. J. G. była najemczynią lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w K. w budynku mieszkalnym przy ul. (...). Umowa najmu została zawarta na czas nieokreślony. Do zamieszkiwania w lokalu wraz z najemczynią uprawniona była powódka L. F..

Dysponentem przedmiotowej nieruchomości jest pozwany Miasto K..

( umowa najmu lokalu mieszkalnego k. 7-8)

Powódka L. F. jest wnuczką J. G..

( okoliczność bezsporna)

Powódka zamieszkiwała w przedmiotowym lokalu do chwili śmierci swojej babci. Powódka z uwagi na wiek i stan zdrowia najemczyni opiekowała się babcią, w/w spędzały wspólnie czas, powódka zajmowała się domem, udzielała babci wsparcia we wszelkich czynnościach życia codziennego, zawoziła ją do lekarza.

( oświadczenie k. 9, 10, 11, zeznania świadka K. K. k. 56 00:03:10-00:07:36, zeznania świadka M. N. k. 56-56v 00:07:36-00:12:48, zeznania świadka M. R. k. 56v 00:2:48-00:18:14, przesłuchanie powódki L. F. k. 56v 00:18:14-00:32:55)

J. G. zmarła w dniu 14 grudnia 2022r..

( kopia odpisu skróconego aktu zgonu k. 12)

Po śmierci głównej najemczyni powódka nadal zajmuje przedmiotowy lokal, który stanowi jej centrum życiowe. Powódka nie posiada tytułów rzeczowych lub obligacyjnych do innych nieruchomości. Powódka na bieżąco uiszcza należności związane z użytkowaniem lokalu mieszkalnego, obecnie w postaci odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz z tytułu zużycia mediów, a także odbioru ścieków i odpadów komunalnych.

( rozliczenie wody k. 13, 14, 15, powiadomienie k. 16, kopia faktury (...), kopia potwierdzeń płatności k. 18-24, zeznania świadka K. K. k. 56 00:03:10-00:07:36, zeznania świadka M. N. k. 56-56v 00:07:36-00:12:48, zeznania świadka M. R. k. 56v 00:2:48-00:18:14, przesłuchanie powódki L. F. k. 56v 00:18:14-00:32:55)

Po śmierci babci powódka L. F. wystąpiła do pozwanego Miasta K. z wnioskiem o uzyskanie tytułu prawnego do w/w lokalu na podstawie art. 691 kc. Pozwany odmówił potwierdzenia uprawnień powódki do lokalu wskazując, że powódka nie należy do kręgu osób uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu po śmierci najemczyni.

( pisma pozwanego k. 39, 40, przesłuchanie powódki L. F. k. 56v 00:18:14-00:32:55)

Sąd w całości dał wiarę dokumentom znajdującym się w aktach sprawy, gdyż nie ujawniły się żadne podstawy uzasadniające kwestionowanie prawidłowości i poprawności ich sporządzenia przez uprawnione do tego organy i w formie przepisanej, a powyższe nie było negowane przez żadną ze stron.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlegało oddaleniu.

Podstawę powództwa stanowił przepis art. 691 § 1 i 2 kc w zw. z art. 189 kpc.

Jak stanowi art. 691 § 1 kc w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Z kolei wedle art. 691 § 2 kc osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci.

Stosownie do treści art. 189 kpc powód może żądać ustalenia przez Sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

W ocenie Sądu brak było podstaw do uwzględnienia powództwa, albowiem powódka nie należy do określonego w przytoczonym powyżej przepisie art. 691 kc kręgu osób wstępujących z mocy prawa w stosunek najmu po śmierci najemcy.

Przede wszystkim należało mieć na względzie, że powódka jest wnuczką najemczyni J. G.. Przepis art. 691 kc nie zalicza wnuczki najemcy do kręgu osób wstępujących w stosunek najmu. Nadto, zgodnie ze stanowiskiem judykatury wnuk zmarłego najemcy nie należy do osób wymienionych w art. 691 § 1 kc także wtedy, gdy łączyła go z najemcą więź gospodarcza i uczuciowa – por. uchwała SN z dnia 21 maja 2002r., III CZP 26/02, OSN 2003, Nr 2, poz. 20.

Nie sposób też uznać, aby powódka i najemczyni pozostawali we wspólnym pożyciu w rozumieniu powołanego powyżej przepisu. Jak wskazuje się bowiem w orzecznictwie chodzi tu o osoby pozostające w związkach nieformalnych. Faktyczne wspólne pożycie oznacza więź łączącą dwie osoby pozostające w takich relacjach jak małżonkowie, a więc osoby pozostające w związku obejmującym więź emocjonalną, gospodarczą i fizyczną – por. uchwała SN z 20 listopada 2009r., III CZP 99/09, opubl. L., wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 2 marca 2010 . w sprawie 13102/02, K. v. Polska, L., opubl. L., uchwała SN z 28 listopada 2012r., III CZP 65/12, opubl. L.. W orzecznictwie odrzuca się natomiast pogląd, w myśl którego za pozostającą we wspólnym pożyciu z najemcą może być uważana osoba inna niż konkubent np. osoba spokrewniona z najemcą (wnuk, rodzeństwo, rodzice), dziecko w rodzinie zastępczej, jeżeli utrzymywała się między tą osobą a najemcą wspólnota domowa, duchowa i gospodarcza, albowiem do istotnych elementów relacji określanej jako wspólne pożycie należy także więź fizyczna – por. uchwała SN z dnia 21 maja 2002r., III CZP 26/02, OSNC 2003, Nr 2, poz. 20, uchwała SN z dnia 20 listopada 2009r., III CZP 99/09, OSNC 2010, Nr 5, poz. 74. Podkreślić należy, iż wedle stanowiska judykatury we wspólnym pożyciu nie pozostają także osoby pozostające w relacjach opiekuńczych – por. wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 6 października 2016r., II Ca 626/16, opubl. L.. W związku z powyższym fakt prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego przez powódkę i najemczynię, a także fakt opieki powódki nad babcią nie mogły stanowić podstawy do uznania, że pozostawali oni we wspólnym pożyciu w powyższym rozumieniu.

Wreszcie, należy wskazać, że w świetle zebranego materiału dowodowego należało uznać, że zmarła najemczyni nie była obowiązana do świadczeń alimentacyjnych względem powódki. Jak wskazuje się w orzecznictwie osobą, wobec której najemca był zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych jest osoba, względem której zmarły najemca realizował obowiązek alimentacyjny dobrowolnie (na podstawie ugody, a nawet bez żadnych sformalizowanych porozumień) lub na podstawie orzeczenia sądu – por. wyrok TK z dnia 1 lipca 2003r., P 31/02, OTK-A 2003, Nr 6, poz. 58. Należy zatem przyjąć, że chodzi tutaj o konkretny, a nie tylko potencjalny stosunek alimentacyjny wynikający z samego faktu zaliczenia danej osoby do kręgu uprawnionych.

Odmowa uwzględnienia roszczenia powódki nie narusza zasad współżycia społecznego. Podkreślić bowiem należy, iż wstąpienie w stosunek najmu po zmarłym najemcy następuje z mocy prawa przy spełnieniu przesłanek określonych w art. 691 kc, a nadto reguły wynikające z art. 691 kc nie mogą zostać zmodyfikowane ani wyłączone w umowie najmu. Wstąpienie w stosunek najmu nie zależy od swobodnego uznania właściciela lokalu, ani też Sądu, lecz wynika wprost z przepisów prawa.

W tych okolicznościach powództwo podlegało oddaleniu na podstawie art. 691 § 1 i 2 kc a contrario i art. 189 kpc – por. postanow. SN z dnia 23 kwietnia 1998r. w sprawie o sygn. akt I CKN 633/97, opubl. L., uchwała SN z dnia 19 listopada 1996r. w sprawie o sygn. akt III CZP 115/96, opubl. OSNC 1997 nr 4, poz. 35, str. 1., wyrok SA w Szczecinie z dnia 28 marca 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 879/12, opubl. L., wyrok SN z dnia 12 września 2001r. w sprawie o sygn. akt VCKN 1827/00, opubl. L., wyrok SN z dnia 3 lutego 2000r. w sprawie o sygn. akt I CKN 40/99, opubl. L., wyrok SN z dnia 17 czerwca 1999r. w sprawie o sygn. akt I CKN 46/98, opubl. L..

Obowiązkiem powódki było wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jej twierdzeń o faktach, czemu nie sprostała w warunkach niniejszego postępowania (art. 232 kpc i art. 6 kc).

Zgodnie bowiem z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc., art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w B. z dnia 28sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego, orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 – 1 ¹ i 3 kpc i w zw. z § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2023.1964 – t.j. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Michał Włodarek