Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2024r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 września 2024r. w K.

sprawy z powództwa syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z/s w W. (KRS (...)) przeciwko pozwanym A. P. i P. P. (1)

o zapłatę

1.  zasądza solidarnie od pozwanych A. P. i P. P. (1) na rzecz powoda syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z/s w W. kwotę 7.112,42zł (siedem tysięcy sto dwanaście złotych 42/100) wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości w stosunku rocznym czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, z tym zastrzeżeniem, że odsetki nie mogą przekraczać w stosunku rocznym odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 22 grudnia 2022r. do dnia zapłaty, zastrzegając pozwanym prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności za długi spadkowe do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku,

2.  zasądza solidarnie od pozwanych A. P. i P. P. (1) na rzecz powoda syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z/s w W. kwotę 2.217,00zł (dwa tysiące dwieście siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1.800,00zł (jeden tysiąc osiemset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Michał Włodarek

Sygn. akt I C 1176/24

UZASADNIENIE

W dniu 22 grudnia 2022r. powód syndyk masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z/s w W. skierował do Sądu Okręgowego w Kaliszu w stosunku do pozwanych A. P. i P. P. (1) żądanie zasądzenia solidarnie kwoty 7.207.112,42zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości w stosunku rocznym czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie więcej jednak niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie naliczanymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a ponadto o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód przytoczył okoliczności wskazujące na jego legitymację czynną oraz oznaczył źródło zobowiązania i jego wysokość podając, iż dochodzone roszczenie stanowi należność wynikającą z nienależycie wykonanej umowy pożyczki zabezpieczonej hipotecznie łączącej poprzednika prawnego pozwanych – D. P. (1) z powodem.

W piśmie procesowym z dnia 5 grudnia 2023r. powód cofnął powództwo w części, tj. co do kwoty 7.200.000,00zł i wniósł o zasądzenie na jego rzecz solidarnie od pozwanych kwotę

7.112,42zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości w stosunku rocznym czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie więcej jednak niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie naliczanymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a ponadto o zasądzenie solidarnie od pozwanych na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 23 lutego 2024r. Sąd Okręgowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I Nc 18/24 stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę według właściwości Sądowi Rejonowemu w Kaliszu.

W piśmie procesowym z dnia 29 kwietnia 2024r. powód oświadczył, iż w związku z ograniczeniem powództwa na dochodzoną obecnie od pozwanych kwotę roszczenia składa się część kapitału ostatniej raty z tytułu umowy pożyczki nr (...).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 14 maja 2014r. w sprawie o sygn. akt I Nc 774/24 uwzględniono w całości roszczenia powództwa zastrzegając pozwanym prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności za długi spadkowe do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku, a ponadto rozstrzygnięto o kosztach postępowania.

Pozwani A. P. i P. P. (1) wnieśli sprzeciw od opisanego wyżej orzeczenia.

Pozwani zaskarżyli nakaz zapłaty w całości i wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenia od powoda na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwani zakwestionowali roszczenia powództwa, co do zasady i wysokości, a ponadto podnieśli zarzuty:

- przedawnienia roszczenia, albowiem nie doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia – wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z dnia 20 grudnia 2019r. nie dotyczył bowiem wierzytelności dochodzącej w niniejszym postępowaniu,

- nieudowodnienia dochodzonego roszczenia, co do zasady i wysokości,

- niezasadnego naliczenia odsetek i kar umownych za okres nieobowiązywania umowy,

- stosowania przez (...) w W. klauzul abuzywnych w zakresie wysokości odsetek i dodatkowych kosztów, jednostronnych zmian umownych,

- nieprawidłowego uwierzytelniania dokumentów dołączonych do pozwu, a także faktu, iż dokumenty dołączone do pozwu są nieczytelne i nie można przeprowadzić z nich dowodu,

- nadużycia prawa wynikającego z art. 5 kc.

W odpowiedzi na sprzeciw strona powodowa podtrzymała wyrażone dotychczas stanowisko w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 23 grudnia 2011r. D. P. (1), jako członek Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. z/s w W., za deklaracją nr (...), zawarł umowę pożyczki zabezpieczonej hipoteką nr (...).

W ramach tego kontraktu powód udzielił pożyczkobiorcy pożyczki w kwocie 4.000.000,00zł.

Strony ustaliły również wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty oraz prowizje i opłaty.

Wysokość prowizji ustalono na kwotę 200.000,00zł. Całkowity koszt pożyczki określono na kwotę 2.287.434,56zł, natomiast całkowitą kwotę do zapłaty powód oznaczył w wysokości 6.287.434,56zł.

Zabezpieczeniem przyznanej pożyczki była hipoteka do kwoty 6.000.000,00zł na nieruchomości zapisanej w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Chełmie, a koszt ustanowienia zabezpieczenia ustalono na kwotę 4.524,00zł. Ponadto jako zabezpieczenie spłaty pożyczki ustanowiono weksel in blanco, cesję praw z polisy (...), którego koszt wynosił 1.200,00zł oraz cesję praw z polisy (...), którego koszt wynosił 16.000,00zł.

Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej ustalonej przez Zarząd (...) wynoszącej w dniu zawarcia umowy 16% w skali roku, natomiast roczną stopę oprocentowania zadłużenia przeterminowanego oznaczono jako czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, która na dzień zawarcia umowy wynosiła 24%.

Ustalono również, że w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu staje się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, od dnia wniesienia powództwa, od całości zadłużenia pobierane są odsetki według stopy procentowej wynoszącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.

Umowa została zawarta na czas określony. Pożyczkobiorca miał obowiązek zapłaty kapitału, odsetek i innych należności ubocznych w ratach począwszy od dnia 23 grudnia 2011r. do dnia 22 grudnia 2016r.

W dniu 23 grudnia 2011r. powód przekazał pożyczkobiorcy do dyspozycji kwotę pieniężną w wysokości 3.648.532,00zł.

W trakcie trwania umowy jej strony, na wniosek pożyczkobiorcy, dokonywały przesunięcia czasu spłaty rat pożyczki, co skutkowało ustaleniem nowego terminu zakończenia kontraktu, ostatecznie na dzień 30 listopada 2021r.

W okresie od dnia 23 grudnia 2011r. do dnia 26 września 2014r. pożyczkobiorca dokonał na poczet umowy pożyczki wpłat w łącznej wysokości 1.828.214,37zł, i tak:

- w dniu 30 kwietnia 2012r. kwotę 106.491,50zł,

- w dniu 31 maja 2012r. kwotę 106.520,00zł,

- w dniu 30 czerwca 2012r. kwotę 106.488,00zł,

- w dniu 31 lipca 2012r. kwotę 106.686,86zł,

- w dniu 31 sierpnia 2012r. kwotę 106.900,00zł,

- w dniu 19 lutego 2013r. kwotę 113.928,01zł,

- w dniu 29 marca 2013r. kwotę 74.800,0zł,

- w dniu 13 maja 2013r. kwotę 149.500,00zł,

- w dniu 25 czerwca 2013r. kwotę 74.700,00zł,

- w dniu 1 lipca 2013r. kwotę 74.700,00zł,

- w dniu 27 sierpnia 2013r. kwotę 20.600,00zł,

- w dniu 30 sierpnia 2013r. kwotę 52.300,00zł,

- w dniu 26 września 2013r. kwotę 72.800,00zł,

- w dniu 24 lutego 2014r. kwotę 117.000,00zł,

- w dniu 25 marca 2014r. kwotę 77.900,00zł,

- w dniu 30 kwietnia 2014r. kwotę 78.500,00zł,

- w dniu 30 czerwca 2014r. kwotę 155.500,00zł,

- w dniu 18 lipca 2014r. kwotę 77.200,00zł,

- w dniu 25 sierpnia 2014r. kwotę 77.900,00zł,

- w dniu 26 września 2014r. kwotę 77.800,00zł.

Pożyczkobiorca nie wykonał postanowień łączącego strony kontraktu i posiadał wobec powoda zaległości w łącznej wysokości na dzień 6 czerwca 2016r. 1.506.704,27zł, i tak z tytułu zaległego kapitału w wysokości 685.270,73zł, z tytułu odsetek umownych w wysokości 773.537,39zł, z tytułu odsetek karnych w wysokości 47.815,15zł oraz z tytułu kosztów windykacyjnych w wysokości 81,00zł.

W dniu 6 czerwca 2016r. doszło do wypowiedzenia pożyczkobiorcy umowy pożyczki.

Na dzień 22 grudnia 2022r. stan zadłużenia wynikający z umowy nr (...) wynosił łącznie 7.207.112,42zł, przy czym z tytułu niespłaconego kapitału kwotę 3.914.420,08zł, z tytułu niespłaconych odsetek umownych kwotę 843.531,13zł, z tytułu odsetek z należności przeterminowanych kwotę 2.449.080,01zł oraz z tytułu prowizji i opłat dodatkowych kwotę 81,00zł.

( raport zadłużenia k. 19, umowa pożyczki k. 20-23, regulamin k. 24-31, harmonogram spłaty k. 31-32, 33-34, 41-43, 46-47, dyspozycja spłaty k. 35, 38, tabela opłat i prowizji k. 36, 92, 95, 98, 101, 103, 107, 109, 114, 116, 119, cennik przelewów k. 37, 93, 96, 99, 102, 104, 108, 110, 112, 117, 120-121, wniosek k. 39, 44, aneks k. 40, 45, dowód wypłaty k. 48, polecenie przelewu k. 49, wykaz wypłat i wpłat k. 51, zestawienie operacji k. 52-66, deklaracja członkowska k. 67, wezwanie do zapłaty k. 68-71, ostateczne wezwanie do zapłaty k. 72-75, wypowiedzenie umowy k. 76-79, uchwała Zarządu (...) k. 80-91, 94, 97, 100, 105-106, 111, 113, 115, 118, 122-123, kopia aktu zgonu k. 124, kopia postanowienia I Ns 429/21 k. 125, statut k. 136-146, dokumenty – płyta Cd. k 147)

Postanowieniem z dnia 19 marca 2015r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w W. w sprawie o sygn. akt X GUp 87/15 zmienił sposób prowadzenia postępowania upadłościowego Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. z/s w W. w ten sposób, że postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu zmienił na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego. Na syndyka masy upadłości wyznaczono L. K..

Pożyczkobiorca D. P. (1) zmarł w dniu 26 czerwca 2018r.

Postanowieniem z dnia 21 marca 2022r. Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I (...) stwierdził, iż spadek po D. P. (1), na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza, nabyli matka A. P. i ojciec P. P. (1) po ½ części każde z nich.

( postanowienie k. 13, 14, z akt SR w Kaliszu I (...): odpis skrócony aktu zgonu k. 15, postanowienie k. 161, protokół z oświadczenia o odrzuceniu spadku k. 257-259, 260-262)

W dniu 4 grudnia 2019r. syndyk masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z/s w W. skierował do Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza w W., w stosunku do uczestników postępowania P. P. (1), A. P., D. P. (2), W. P., P. P. (2), K. M. i Gminy M. st. W., wniosek o zawezwanie do próby ugodowej celem zapłaty solidarnie na rzecz wnioskodawcy kwot 6.110.484,93zł wraz z dalszymi odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego naliczanymi od kwoty 3.914.420,08zł od dnia zawezwanie do próby ugodowej do dnia zapłaty oraz kwoty 1.133.195,25zł wraz z dalszymi odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego naliczanymi od kwoty 736.261,30zł od dnia zawezwanie do próby ugodowej do dnia zapłaty.

Postanowieniem z dnia 10 września 2021r. Sąd Rejonowy dla Warszawy – Żoliborza w W. w sprawie o sygn. akt II Co 1797/19 stwierdził, że do ugody nie doszło.

( postanowienie k. 135, 315, wniosek o zawezwanie do próby ugodowej k. 276-298, kopia koperty k. 315v)

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu, albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Powoda oraz poprzednika prawnego pozwanych – D. P. (1) wiązała ważna i skuteczna umowa w rozumieniu art. 720 i n. kc i art. 3 ust. 1 i n. ustawy z dnia 5 listopada 2009r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo – kredytowych (Dz. U. 2024.512 – t.j.).

Strony w ramach istniejącego kontraktu uzgodniły elementy przedmiotowo i podmiotowe istotne oraz w sposób jednoznaczny i indywidualny określiły prawa i obowiązki podmiotów zobowiązań.

Powód w sposób właściwy przekazał pożyczkobiorcy umówione świadczenie, natomiast pożyczkobiorca w sposób nienależyty wykonał zobowiązanie zachowując się wbrew treści umowy poprzez zaniechanie uiszczenia spłaty należności wynikających z istniejącego stosunku obligacyjnego. Zaniechanie po stronie pożyczkobiorcy było zawinione albowiem nie ujawniły się żadne okoliczności ekskulpacyjne i egzoneracyjne

Powyższe spowodowało odpowiedzialność kontraktową po stronie pożyczkobiorcy i obowiązek naprawienia powstałej z tego tytułu szkody. Uchybiania obowiązkom pożyczkobiorcy, który nie spełnił świadczenia spowodowało zasadność zachowania wierzyciela polegającego poszukiwaniu ochrony prawnej w postępowaniu przed sądem i na przymusowej realizacji świadczenia (por. art. 471 kc).

Szkoda powoda obejmuje zarówno nieuiszczone przez pożyczkobiorcę umówione należności kredytowe, ale również należności uboczne związane z powstaniem zwłoki po stronie pozwanego.

Stosownie do treści art. 922 § 1 kc prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Następstwo prawne po osobie zmarłej, inaczej zwane dziedziczeniem (sukcesją), ma charakter sukcesji uniwersalnej, jest to następstwo pod tytułem ogólnym, spadkobierca na mocy jednego zdarzenia, jakim jest otwarcie spadku, wstępuje w ogół praw i obowiązków osoby zmarłej (spadkodawcy), bez potrzeby podejmowania ze swojej strony dodatkowych czynności może więc stać się spadkobiercą. Otwarcie spadku następuje zawsze w chwili śmierci osoby fizycznej, z tą też chwilą spadkobierca nabywa spadek. Z chwilą otwarcia spadku określone prawa i obowiązki wchodzą do majątku spadkobierców (art. 925 kc), stając się prawami i obowiązkami tych osób.

Na podstawie art. 1012 kc spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić, natomiast na podstawie art. 1015 § 1 i 2 kc oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania; brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w § 1 jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

W tym miejscu należy wskazać, iż pozwani są spadkobiercami pożyczkobiorcy, co zostało potwierdzone w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I Ns 429/21.

Nie jest w związku z tym zasadny zarzut pozwanych nadużycia prawa przez wierzyciela ( por. art. 5 kc ), który zobowiązani identyfikują z faktem uruchomienia wobec nich procedury sądowej w niniejszej sprawie. Bez wpływu na zakres podmiotowy odpowiedzialności pozwanych pozostaje przy tym fakt złożenia przez nich przed notariuszem oświadczeń o odrzuceniu spadku po D. P. (1), które wobec wyniku sprawy o sygn. akt I Ns 429/21 okazały się bezskuteczne.

Należy więc stwierdzić, iż ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób niewątpliwy wynika, że D. P. (1) nie wywiązał się z zobowiązań, jakie nakładała na niego zaciągnięta pożyczka, nie spłacał rat w wymaganych terminach i wysokości, doprowadził do powstania zaległości, a następnie zaprzestał spłacania rat w terminie wynikającym z umowy.

W tym miejscu wymaga podkreślenia, iż strona powodowa sprecyzowała w piśmie procesowym z dnia 29 kwietnia 2024r. żądanie pozwu co do wysokości, ograniczając je do kwoty 7.112,42zł ze wskazaniem, że dochodzone w przedmiotowej sprawie roszczenie obejmuje jedynie część kapitału ostatniej raty z tytułu umowy pożyczki nr (...), która zgodnie z harmonogramem miała wynieść kwotę 77.792,20zł, w tym z tytułu kapitału kwotę 76.749,25zł i z tytułu odsetek kwotę 1.042,95zł. ( por. harmonogram k. 46-47).

Wobec powyższego w szczególności tego, że powód w niniejszym postępowaniu w ramach wyartykułowanego żądania i jego wysokości nie zawiera należności z tytułu odsetek kapitałowych, odsetek karnych, prowizji, opłat i innych należności, to nie podlega badaniu zarzut pozwanych, że obowiązujący pomiędzy stronami kontrakt naruszał postanowienia wynikające art. 58 § 1 – 3 kc, czy też z art. 385 i n. kc tym bardziej, że na dzień wypowiedzenia pożyczkobiorcy umowy, tj. w dniu 6 czerwca 2016r. zaległość z tytułu kapitału pożyczki wynosiła kwotę 685.270,73zł. Hipotetycznie, nawet gdyby uznać, że takie postanowienia umowne zostały zapisane w treści istniejącego kontraktu, to nie spowodowałoby i tak, to nieważności całej umowy, a jedynie jej część nie kapitałową, w zakwestionowanych jako abuzywne zakresach należności ubocznych.

Dochodzone pozwem roszczenie należy również ocenić jako wymagalne w dniu 1 sierpnia 2016r. ( por. wypowiedzenie umowy k. 76-79).

Wymagalność to cecha roszczenia (stan), wyrażająca się w istnieniu prawnej możliwości skutecznego żądania przez wierzyciela spełnienia przez dłużnika świadczenia (por. wyr. SN z dnia 12 lutego 1991r. w sprawie o sygn. akt III CRN 500/90, opubl. OSNCP 1992, Nr 7–8, poz. 137; uchw. SN z dnia 20 kwietnia 2012r. w sprawie o sygn. akt III CZP 10/12, opubl. OSNC 2012, Nr 10, poz. 117; wyr. SN z dnia 27 września 2013r. w sprawie o sygn. akt I CSK 690/12, opubl. Legalis).

Dniem wymagalności najczęściej jest dzień powstania roszczenia. W przypadku zobowiązań terminowych dzień powstania roszczenia i jego wymagalności wynika z treści zobowiązania. Jednak wymagalność niektórych roszczeń uzależniona jest od działań wierzyciela (por. art. 455 kc).

Skutkiem wezwania dłużnika przez wierzyciela do spełnienia świadczenia jest to, że staje się ono wymagalne. Wymagalność oznacza pierwszy termin, w którym wierzyciel mógłby wystąpić do sądu z powództwem o zasądzenie świadczenia i tego samego dnia sąd mógłby takie powództwo uwzględnić (por. uzasadnienie uchw. SN z dnia 26 listopada 2009r. w sprawie o sygn. akt III CZP 102/09, opubl. OSNC 2010, Nr 5, poz. 75, uchw. SN z dnia 22 listopada 2013r. w sprawie o sygn. akt III CZP 72/13, opubl. OSNC – Zb. dodatkowy 2014, Nr B, poz. 40; wyr. SN z dnia 28 października 2015r. w sprawie o sygn. akt II CSK 822/14, opubl. Legalis) – por. Kodeks cywilny. Komentarz. red. dr hab. Konrad Osajda. Legalis 2019.

Skorzystanie z prawa do wypowiedzenia kredytu powoduje, że po upływie terminu wypowiedzenia stosunek prawny kredytu ulega rozwiązaniu, a kredytobiorca ma obowiązek spłaty kredytu, wraz z odsetkami i innymi kosztami (w tym prowizją), w dniu rozwiązania umowy (upływu terminu wypowiedzenia), jeśli kredyt został mu już wypłacony. Wypowiedzenie umowy w wyniku jej naruszenia przez kredytobiorcę, m.in. poprzez zaniechanie lub nieterminowe dokonywanie spłaty kredytu, ma charakter sankcyjny. Uprawnienie to realizowane jest przez dokonanie jednostronnej czynności prawnej prawokształtującej i powoduje, z upływem terminu wypowiedzenia, nie tylko następcze wygaśnięcie zobowiązania w zakresie praw i obowiązków kontraktowych ciążących na obu stronach (skutek ex nunc), ale i ukształtowanie dalszych stosunków prawnych. Po tej dacie bank może też skorzystać z przyjętych zabezpieczeń i przez wykonanie wynikających z nich uprawnień doprowadzić do zaspokojenia swojej wierzytelności. Jeśli kredytobiorca nie spłaci długu po upływie terminu wypowiedzenia, bank jest też uprawniony do dochodzenia roszczenia, w tym na drodze egzekucyjnej. Jeśli środki kredytowe nie zostały przekazane kredytobiorcy, wówczas na skutek wypowiedzenia dokonanego przez bank wygasa uprawnienie kredytobiorcy do ich uzyskania.

Wypowiedzenie kredytu należy uznać zatem za uprawnienia kształtujące, zmierza bowiem do rozwiązania stosunku prawnego. Oświadczenie o wypowiedzeniu, aby odnieść zamierzony skutek, musi dojść do adresata (por. art. 61 kc). Możliwość skorzystania z uprawnienia do rozwiązania umowy za wypowiedzeniem może podlegać kontroli sądu (por. art. 189 kpc). Poza możliwością domagania się przez bank spłaty kredytu i należnych zgodnie z umową odsetek i kosztów bank uprawniony jest także do żądania naprawienia szkody na podstawie przepisów ogólnych – art. 471 kc – por. art. 75 i n. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. prawo bankowe (Dz. U. 2023.2488 – t.j. ze zm.).

Skuteczność wezwania kredytobiorcy do zapłaty zaległej raty kredytowej i wypowiedzenia umowy kredytowej uzależniona jest od dokonania czynności upominawczych i doręczenia tych oświadczeń na właściwy, ostatni i znany adres kredytobiorcy, co nastąpiło w realiach niniejszego postępowania przy zachowaniu wymagań z art. 75c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. prawo bankowe (Dz. U. 2023.2488 – t.j. ze zm.).

Powód skierował do pożyczkobiorcy pisemne oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki, poprzedzone przedegzekucyjnym wezwaniem do uregulowania zaległości, gdzie w sposób jednoznaczny i konkretny zawarł komunikat, co do zakończenia łączącego strony stosunku prawnego.

Tak skonstruowane sformułowanie pod względem językowym i gramatycznym nie pozostawia żądnych wątpliwości, iż intencją składającego oświadczenie było definitywne uregulowanie łączącego strony stosunku prawnego. Zakres skuteczności takiego oświadczenia był od razu oznaczony i stwarzał pewność po stronie pozwanego co do jej sytuacji prawnej.

Należy przy tym uznać, że dochodzone pozwem roszczenie nie uległo przedawnieniu.

Przepisy o przedawnieniu mają charakter stabilizujący stosunki prawne i gwarantują ich pewność, dopuszczenie bowiem możliwości realizowania roszczeń bez jakiegokolwiek ograniczenia w czasie prowadziłoby do sytuacji, w której strony pozostawałyby przez dziesiątki lat w niepewności co do swej sytuacji prawnej (por. wyrok. s. apel. w Katowicach z dnia 14 lutego 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1007/12, opubl. LEX nr 1289406).

Terminem przedawnienia jest taki termin, który ogranicza pod względem czasowym dochodzenie roszczenia majątkowego, a skutkiem jego bezskutecznego upływu nie jest wygaśnięcie roszczenia, lecz niemożność jego dochodzenia (por. wyrok s. apel. w Warszawie z dnia 13 września 2012r. w sprawie o sygn. akt I ACa 120/12, opubl. LEX nr 1281086).

Na podstawie art. 118 kc w brzmienie obowiązującym do dnia 8 lipca 2018r. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata, natomiast od dnia 9 lipca 2018r. art. 118 kc stanowi, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego.

W tym miejscu należy przytoczyć przepisy intertemporalne.

Stosownie bowiem do treści art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018r. o zmianie ustawy – Kodeks Cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018.1104) do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, natomiast na podstawie art. 5 ust. 2 w/w ustawy jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

W sprawie doszło do skutecznego przerwania biegu przedawnienia.

Przerwanie biegu terminu przedawnienia może wynikać z zachowania wierzyciela lub dłużnika.

Przyczynami przerwania biegu terminu przedawnienia mogą być zarówno zdarzenia (czynności) w znaczeniu materialnoprawny, jak i o charakterze procesowym.

Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, że dochodzone pozwem roszczenie stało się wymagalne wobec pożyczkobiorcy w całości w dniu 1 sierpnia 2016r. W dniu 4 grudnia 2019r. powód skierował do Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza w W., m.in. w stosunku do pozwanych A. P. i P. P. (1), wniosek o zawezwanie do próby ugodowej obejmujący wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki nr (...), co spowodowało wszczęcie postępowania o sygn. akt II Co 1797/19, które zakończyło się wydaniem postanowienia z dnia 10 września 2021r. stwierdzającym, że do ugody nie doszło.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż opisana czynność prawna wierzyciela spowodowała skuteczne przerwanie biegu terminu przedawnienia, który pierwotnie kończył się w dniu 31 grudnia 2019r. ( por. art. 118 kc w zw. art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018r. o zmianie ustawy – Kodeks Cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018.1104)), ale który od dnia 10 września 2021r. zaczął biec na nowo, i uprawnia wierzyciela do dochodzenia w stosunku do zobowiązanych roszczeń z umowy pożyczki nr (...) do dnia 31 grudnia 2024r. ( por. art. 118 kc )

Wymaga dalej zaznaczenia, iż wobec zmiany stanu prawnego wynikającego z ustawy z dnia 2 grudnia 2021r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2021.2459) uległa modyfikacja oceny wpływu na bieg przedawnienia okoliczności wszczęcia postępowaniu pojednawczego, która dopiero od dnia 30 czerwca 2022r. jako skutek powoduje jedynie jego zawieszenie, wobec wcześniejszego jego przerywania, i którego termin, po zakończeniu zainicjowanego postępowania pojednawczego, zaczynał biec na nowo ( por. art. 123 § 1 pkt 1 kc i art. 124 § 1 i 2 kc ).

Z powyższego wynika, że zawezwanie do próby ugodowej w sprawie II Co 1797/19 przerwało bieg przedawnienia w szczególności, że zawierało żądania określonego w sposób spełniający wymagania art. 187 § 1 pkt 1 kpc, tak co do przedmiotu żądania, jak i wysokości ( por. art. 123 § 1 pkt 1 kc ). W szczególności lektura dokumentów akt sprawy wskazuje, że dochodzona niniejszym pozwem przez powoda od pozwanych należność obejmuje tożsamą wierzytelność, która uprzednio była określona we wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie II Co 1797/19.

Zatem wniosek powoda o zawezwanie do próby ugodowej należało uznać za dopuszczalny i nie może on być traktowany jako nadużycie uprawnienia procesowego lub jako sprzeczny z dobrymi obyczajami ( por. art. 3 kpc ). Nie zmierzał on przy tym wyłącznie do uzyskania przerwy biegu przedawnienia, a jedynie do ochrony interesu prawnego wierzyciela – por. wyrok SN z dnia 13 grudnia 2023r., II CSKP 97/23, opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 7 grudnia 2023r., II CSKP 1662/22, opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 17 czerwca 2021r., III CSKP 104/21 opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 20 lutego 2021r., I CSK 566/20, opubl. Legalis, postan. SN z dnia 17 lutego 2021r., I CSK 504/20, opubl. Legalis, postan. SN z dnia 20 sierpnia 2020r., II CSK 634/19, opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 12 marca 2020r, IV CSK 582/18, opubl. Legalis )

Przedawnieniu nie uległy również należności odsetkowe – por. uchwała SN z dnia 26 stycznia 2005r. w sprawie o sygn. akt III CZP 42/04, opubl. OSNC 2005/9/149, wyrok SN z dnia 17 lutego 2005r. w sprawie o sygn. akt IV CK 579/04, opubl. LEX nr 176005, wyrok SN z dnia 29 kwietnia 2005r. w sprawie o sygn. akt V CK 50/05, opubl. LEX nr 511028).

Niezasadny jest również zarzut pozwanego posługiwania się przez powoda nieczytelnymi dokumentami i niewłaściwie autoryzowanymi.

Powód przedstawił bowiem, a ustanowiony pełnomocnik właściwie poświadczył dokumenty potwierdzające fakt zawarcia umowy pożyczki, istnienia roszczenia, jego wysokości, wymagalności oraz podstawy żądania. Nie można odmówić wartości dowodowej tak złożonym dowodom – por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 28 sierpnia 2013r., I ACa 796/13, opubl. Legalis.

Obowiązkiem powoda było wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc), z czego należycie się wywiązał – por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc.

Uwzględniając żądania powództwa co do zasady i wysokości, biorąc pod uwagę, iż odpowiedzialność pozwanych wynika ze spadkobrania z dobrodziejstwem inwentarza, Sąd miał na względzie treść art. 319 kpc zgodnie z którym jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności oraz treść art. 792 kpc w myśl którego jeżeli następca ponosi odpowiedzialność tylko z określonych przedmiotów albo do wysokości ich wartości, należy w klauzuli wykonalności zastrzec mu prawo powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczoną odpowiedzialność, o ile prawo to nie jest zastrzeżone już w tytule egzekucyjnym.

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 – 1 ¹ i 3 kpc i w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2023.1964 – t.j. ze zm.) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2024.959 – t.j. ze zm.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2023.2111 – t.j.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Michał Włodarek