Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2022r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 listopada 2022r. w K.

sprawy z powództwa A. W. (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu K. G. (1) (PESEL (...))

o zapłatę i o ustalenie

oddala powództwo w całości,

zasądza od powoda A. W. na rzecz pozwanego K. G. (1) kwotę 3.600,00zł (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

nie obciąża pozwanego kosztami procesu w pozostałej części,

przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu na rzecz adw. M. H., Kancelaria Adwokacka w K. kwotę 2.400,00zł (dwa tysiące czterysta złotych 00/100) podwyższoną o kwotę podatku od towarów i usług tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną powodowi A. W. z urzędu.

Sygn. akt I C 1146/21

UZASADNIENIE

W dniu 23 września 2021r. powód A. W. skierował w stosunku do pozwanego K. G. (1) żądanie zasądzenia kwoty 12.000,00zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 2 marca 2021r. do dnia zapłaty, renty w kwocie 500,00zł miesięcznie płatnej z góry do dnia 10 – tego każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat, ustalenia odpowiedzialności pozwanego za mogące ujawnić się w przyszłości skutki zdarzenia z dnia 1 kwietnia 2018r., a ponadto zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż w dniu 1 kwietnia 2018r. około godziny 22:00 do mieszkania powoda wszedł pozwany, tj. były mąż jego ówczesnej partnerki I. G.. Pozwany nie był zaproszony przez powoda, a jego wizyta nie była zapowiedziana. Pozwany zaczął go szarpać za odzież, uderzał go rękami po głowie oraz przedmiotem, który trzymał w dłoni, na skutek czego powód po pewnym czasie upadł na ziemię. Gdy powód leżał na ziemi pozwany uderzał go jeszcze kilkukrotnie z pięści oraz przedmiotem, który trzymał w dłoni po głowie, a następnie kopał powoda po nogach oraz torsie. Jednocześnie podczas zadawania ciosów pozwany kierował pod adresem powoda wyzwiska oraz ubliżał powodowi. Wyzywał powoda od kryminalistów, a także kierował do powoda słowa powszechnie uznane za obelżywe. Pozwany groził powodowi śmiercią. Swoich działań pozwany zaprzestał dopiero chwili, gdy usłyszał, iż na miejscu zdarzenia pojawi się policja.

Niezwłocznie po zdarzeniu powód udał się na (...) w K. celem wykonania badań. Następnie odczuwając nadal skutki zdarzenia powód udał się do prywatnego gabinetu lekarskiego dr W. C., specjalisty ortopedy wraz z dokumentacją medyczną. Powód w 2002r. był uczestnikiem wypadku komunikacyjnego na skutek, którego doznał obrażeń prawego kolana. W związku z tym zdarzeniem u powoda wystąpiły obrażenia, które wymagały dokonania zabiegu rekonstrukcji kolana. Na skutek uszczerbku doznanego od pozwanego stan powoda uległ pogorszeniu i dolegliwości z kolanem powróciły. Powód na nowo miał trudności w poruszaniu. Dolegliwości te utrzymują się do dziś. Brak pozytywnych rokowań na to, aby powód wrócił do sprawności sprzed pobicia przez pozwanego. Powód nie może się poruszać i podjąć pracy. Dodatkowo powód bardzo przeżył zaistniałej zdarzenie i doznał cierpień psychicznych. Powód do dnia dzisiejszego odczuwa lęk, ma problemy z zasypianiem. Zdarzenie spowodowało u powoda liczne dolegliwości bólowe, które negatywnie wpłynęły na jego jakość życia.

Postanowieniem z dnia 18 lutego 2022r. Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I C 1146/21, na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 kpc, zawiesił postępowanie w sprawie, które podjął postanowieniem tego Sądu z dnia 14 kwietnia 2022r.

W odpowiedzi na pozew pozwany K. G. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnienie swojego stanowiska pozwany zakwestionował powództwo, co do zasady i wysokości, zaprzeczył przedstawionej przez powoda wersji zdarzenia z dnia 1 kwietnia 2018r., zanegował, że spowodował u powoda powstanie uszczerbku na zdrowiu oraz że pomiędzy jego zachowaniem, a obecnym stanem zdrowia powoda istnieje adekwatny związek przyczynowy.

Powód podał także, iż w dacie zdarzenia był współwłaścicielem nieruchomości zamieszkiwanej przez jego byłą żonę, powoda i córki pozwanego, stąd jego wejście do tej nieruchomości nie było bezprawne. Pozwany wskazał, że do nieruchomości przy ul. (...) w dniu 1 kwietnia 2018r. stawił się na prośbę córki, która zadzwoniła do niego informując go o agresywnym zachowaniu powoda, prosząc pozwanego o pilną interwencję, w szczególności o zabranie jej oraz jej siostry – drugiej córki pozwanego z tej nieruchomości. Zdaniem pozwanego powód w czasie całego zajścia był w stanie upojenia alkoholowego, co ma tłumaczyć częściowo jego irracjonalne zachowanie, agresywne i przemocowe. Powód był wulgarny w stosunku do pozwanego oraz jego córek, używał słów uznanych powszechnie za obelżywe.

Pozwany wskazał, że jego zachowanie w dniu zdarzenia nie było bezprawne i nie wyczerpało znamion przestępstwa, dlatego organ postępowania przygotowawczego wydał postanowienie o jego umorzeniu, a sąd rozpatrując zażalenie na taką decyzję procesową nie dopatrzył się podstaw do prowadzenia postępowania karnego, a wydaną decyzję umarzającą postępowanie uznał za zasadną.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Pozwany K. G. (1) w dniu 1 kwietnia 2018r. był z I. G. współwłaścicielem domu mieszkalnego położonego w K. przy ul. (...).

We wskazanej dacie w/w byli rozwiedzeni.

Opisaną nieruchomość w czasie zdarzenia zamieszkiwali I. G., powód A. W. oraz córki pozwanego i I. K. G. i K. G. (2).

Odnośnie majątku pozwanego i I. G. toczyło się sądowe postępowania podziałowe. Powód nadal posiadał klucze do tej nieruchomości.

( historia rachunku k. 53-57, kopia aktu notarialnego k. 58-73, fotografia k. 141, zeznania świadka K. G. (3) k. 127-127v 00:04:55-00:44:46, zeznania świadka I. G. k. 142-142v 00:05:07-00:32:25, zeznania świadka D. M. (1) k. 142v-143 00:32:25-00:49:11, zeznania świadka K. G. (2) k. 218-219 00:03:10-00:40:51, przesłuchanie powoda A. W. k. 128-128v 00:49:01-01:28:30, k. 195-195v 00:04:18-00:32:00, przesłuchanie pozwanego K. G. (1) k. 128v-129 01:29:45-01:59:03, k. 195v-196 00:32:00-00:57:26)

W dniu 1 kwietnia 2018r. w Wielkanoc powód A. W., I. G., K. i K. G. (2), D. M. (2) i P. S. spędzali wspólnie czas świąteczny.

W/w spotkali się towarzysko.

Powód w tym dniu spożywał alkohol. W przeciągu dnia powód spożył ok. pół litra wódki

Po zakończonych odwiedzinach D. M. (1) i P. S. wrócili do swojego miejsca zamieszkania.

Popołudniu tego dnia powód A. W. kłócił się z I. G.. Świadkami tego były K. i K. G. (2).

K. i K. G. (2) spotkały się również w tym dniu ze znajomymi oraz z pozwanym K. G. (1).

Po powrocie w/w do domu na (...)powód A. W. zaczepiał K. G. (3), odnosił się do niej w sposób agresywny i wulgarny. Zachowując się w stosunku do niej obraźliwie oczekiwał, że w/w opuści zajmowany dom.

K. i K. G. (2) z uwagi na sposób zachowania się A. W., w tym treść i formę kierowanych wypowiedzi obawiały się powoda.

W/w poinformowały o zaistniałej sytuacji pozwanego K. G. (1), zwróciły się do niego pomoc. Na prośbę córek pozwany K. G. (1) przyjechał do nieruchomości przy ul. (...). K. i K. G. (2) będąc wystraszone i niepewne swojego bezpieczeństwa w sposób emocjonalny zrelacjonowały ojcu niewłaściwe i konfrontacyjne w stosunku do nich zachowania powoda.

W/w wymieniony chcąc chronić córki miał zamiar wyjaśnić zaistniałą sytuację z I. G. i A. W..

K. G. (1) wraz z córkami weszli w tym celu do wnętrza domu, którego drzwi nie były zamknięte i pozostawali przy drzwiach wejściowych. Do w/w zeszła I. G.. W/w rozmawiali.

Powód A. W. i pozwany K. G. (1) nie znali się wcześniej.

Słysząc rozmowy powód również zszedł z piętra budynku na parter. Pomiędzy powodem i pozwanym doszło do wymiany zdań, padały zwroty niecenzuralne. Pozwany oczekiwał od powoda poprawnego zachowania się i szacunku w stosunku do jego córek oraz że powód opuści współnależący do niego i I. G. dom. Powód na wypowiadane przez pozwanego słowa nadal reagował wulgarnie i agresywnie.

Po wymianie słów powód i pozwany ruszyli w swoim kierunku, doszło do styczności fizycznej stron. Powód i pozwany trzymając się za odzież i części ciała przepychali się. W pewnym momencie w/w upadli na podłogę, gdzie dalej się szamotali. Strony powróciły do pozycji stojącej, nadal pozostając w styczności fizycznej. Powód mając przewagę wzrostu i masy ciała wypychał pozwanego z wnętrza domu. W pewnym momencie, przekraczając próg drzwi wejściowych, z uwagi na śliskość nawierzchni i unik pozwanego, powód stracił równowagę i wpadł w meble oraz nasadzenia znajdujące przy wejściu do domu i w części ogrodu urządzonego na nieruchomości.

W związku z tym powód posiadał na ciele widoczne zadrapania. Nie demonstrował i nie komunikował obecnym urazu kolana prawej nogi.

Po upadku powód podniósł się i nadal wypowiadał w stosunku do pozwanego i jego córek niecenzuralne zwroty.

Pomiędzy stronami nie doszło już do kontaktu fizycznego.

Pozwany z córkami definitywnie opuścili nieruchomość.

Pozwany zawiózł córki do byłej teściowej, gdzie w/w zrelacjonowały babci zaistnienie i przebieg zdarzenia oraz pozostały u niej na noc.

Od zaistniałej sytuacji K. G. (3) nie zamieszkuje w domu rodzinnym.

Pozwany w czasie zdarzenia nie posługiwał się żadnym niebezpiecznym przedmiotem. Nie zadawał taką rzeczą ciosów powodowi. Posiadał przy sobie jedynie kluczyki od należącego do niego pojazdu.

W czasie zdarzenia córki pozwanego K. G. (3) i K. G. (2) chcąc pomóc ojcu próbowały odciągnąć powoda A. W. od K. G. (1), uderzały go po ciele. W trakcie konfrontacji stron interweniowała również I. G..

Ponadto K. G. (2) na prośbę siostry K., w obawie o ojca, o zaistniałym zdarzeniu zawiadomiła policję. Na miejsce zajścia został skierowany patrol w osobach Ł. O. i P. W.. W momencie przybycia policjantów na nieruchomości nie było już pozwanego i jego córek.

( wydruk wiadomości tekstowych z komunikatora k. 49-52, fotografia k. 121, 203-206, 216-217, inf. Komendanta K. w K. k. 192, zeznania świadka K. G. (3) k. 127-127v 00:04:55-00:44:46, częściowo zeznania świadka I. G. k. 142-142v 00:05:07-00:32:25, częściowo zeznania świadka D. M. (1) k. 142v-143 00:32:25-00:49:11, zeznania świadka K. G. (2) k. 218-219 00:03:10-00:40:51, częściowo przesłuchanie powoda A. W. k. 128-128v 00:49:01-01:28:30, k. 195-195v 00:04:18-00:32:00, przesłuchanie pozwanego K. G. (1) k. 128v-129 01:29:45-01:59:03, k. 195v-196 00:32:00-00:57:26, z akt PR 1 Ds. (...).2019: protokół przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie i przesłuchanie A. W. k. 3-4, historia choroby k. 5-36, protokół przesłuchania świadka K. G. (3) k. 44-45, 75-77, protokół przesłuchania świadka I. G. k. 47-48, protokół przesłuchania świadka D. M. (1) k. 50-51, protokół przesłuchania świadka K. G. (1) k. 65-67, 72-73, protokół przesłuchania świadka Ł. O. k. 94-95, protokół przesłuchania świadka P. W. k. 97-98, kpie notatników służbowych policjantów k. 99-103)

Bezpośrednio po zdarzeniu, w dniu 1 kwietnia 2018r., powód był konsultowany w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym Wojewódzkiego Szpitala (...) w K..

U powoda rozpoznano powierzchowny uraz biodra i uda, nieokreślony – powierzchowne rany cięte kończyny górnej prawej, otarcie naskórka czoła po stronie prawej, uraz stawu kolanowego prawego.

U powoda wykonano RTG stawu kolanowego prawego, zalecono środki farmakologiczne oraz skierowano do kontroli w poradni ortopedycznej.

( karta informacyjna szpitalnego oddziału ratunkowego k. 10, 105, 147, skierowanie do poradni specjalistycznej k. 11, 12, 106, 107, historia choroby k. 13-14, 108-109, 148-182, z akt PR w K. PR 1 Ds. (...).2019: historia choroby)

Przed zdarzeniem powód w wyniku wcześniejszego wypadku komunikacyjnego chorował i leczył się na przewlekłą niestabilność kolana. Powyższe wymagało przeprowadzenia u powoda zabiegów chirurgicznych.

Pozwany w czasie zdarzenia z dnia 1 kwietnia 2018r. posiadał zdiagnozowany uraz stawu kolanowego prawego. W związku z tym pozwany wymagał zabiegu artroskopii i dalszego leczenia.

( informacja medyczna k. 95-98, historia choroby k. 122-126, 148-182, 207-213, przesłuchanie powoda A. W. k. 128-128v 00:49:01-01:28:30, k. 195-195v 00:04:18-00:32:00, przesłuchanie pozwanego K. G. (1) k. 128v-129 01:29:45-01:59:03, k. 195v-196 00:32:00-00:57:26)

W wyniku zdarzenia z dnia 1 kwietnia 2018r. powód doznał powierzchownych ran kończyny górnej prawej, otarcia naskórka czoła, stłuczenia stawu kolanowego prawego.

Powyższe obrażenia – związane bezpośrednio z urazem – naruszają czynności narządu ciała na czas poniżej 7 dni.

Nie spowodowały one wystąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 kk i art. 157 § 1 kk i nie wyczerpały skutku z art. 160 § 1 kk.

Mechanizm powstania obrażeń mógł odpowiadać wersji podawanej przez poszkodowanego, tj. w następstwie uderzenia narzędziem tępym, jak pięść czy obuta stopa, przy czym zwrot „mógł” jest tylko jednym z wariantów potencjalności zdarzenia.

Zdaniem biegłego mało prawdopodobnym jest, aby w opisanym mechanizmie uderzeń doszło do zdiagnozowanych w późniejszym okresie uszkodzeń aparatu więzadłowego stawu kolanowego prawego. Opisywane obrażenia stawu kolanowego w badaniu (...) z dnia 30 maja 2018r. są wykładnikiem istniejącej wcześniej patologii tego stawu.

( z akt PR 1 Ds. (...).2019 opinia sądowo – lekarska k. 57-60, opinia sądowo – lekarska z dnia 16 sierpnia 2021r.)

W dniu 3 lipca 2018r. powód w związku ze skutkami zdarzenia z dnia 1 kwietnia 2018r. zlecił przeprowadzenie obdukcji lekarskiej chirurgicznej.

( obdukcja lekarska chirurgiczna k. 15-16, 110-111)

W następstwie ze zdarzeniem z dnia 1 kwietnia 2018r., z zawiadomienia powoda, toczyło się postępowanie prokuratorskie w sprawie 1 Ds. (...).2019, które zostało zakończone umorzeniem, w tym o czyn z art. 157 § 2 kk. Rozstrzygnięcie to zaskarżone przez powoda zażaleniem zostało utrzymane w tej części w mocy postanowieniem Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 23 września 2019r. w sprawie o sygn. akt II Kp 258/19. Postępowanie, co do czynu z art. 190 § 1 kk, po jego uchyleniu i ponownym przeprowadzeniu postępowania przygotowawczego zostało zakończone umorzeniem dochodzenia

( postanowienie k. 78-79, 90-91, postanowienie z dnia 30 października 2019r.)

Powód posiada orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności, terminowy do dnia 30 września 2022r. Niepełnosprawność tą datuje się od 21 – go roku życia.

( orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 9, 112)

Powód poinformował pozwanego o roszczeniu pieniężnym i wezwał go do zapłaty kwoty 80.000,00zł tytułem zadośćuczynienia, co pozwany zanegował.

( wezwanie do zapłaty k. 17-20, 113-115)

Sąd odmówił atrybutu wiarygodności przesłuchaniu powoda A. W. w części, w której zrelacjonował przebieg zdarzenia z dnia 1 kwietnia 2018r., w tym gdzie opisał zachowania jego uczestników oraz miejsca konfrontacji stron, w zakresie jego wypowiedzi, iż to pozwany bezpośrednio po wejściu do domu rozpoczął fizyczną napaść na powoda, że w czasie zdarzenia pozwany zadawał ciosy powodowi, w tym przy użyciu niebezpiecznego narzędzia, że powód nie bronił się, że był bierny w czasie zajścia i że zasłaniał się jedynie przed atakiem fizycznym pozwanego, że nie wypychał fizycznie pozwanego z domu, że nie doszło do jego upadku na zewnątrz budynku na meble oraz nasadzenia, że w wyniku zdarzenia i jego następstw doszło do odnowienia kontuzji kolana prawej nogi.

Przedstawione depozycje pozostają w kwestionowanym zakresie w opozycji z uznanymi za wiarygodne zeznaniami świadków K. G. (3) i K. G. (2) oraz przesłuchaniem pozwanego K. G. (1), a ponadto z dokumentarnym materiałem dowodowym, w szczególności z opiniami biegłego medyka sądowego sporządzonymi na potrzeby postępowania przygotowawczego PR 1 Ds. (...).2019. Ponadto z doświadczenia życiowego i zasad logiki wynika, iż w trakcie tego typu zajść i styczności fizycznej dwóch osób charakteryzujących się dysproporcją warunków fizycznych dotyczących ich wzrostu i masy ciała przewaga siły znajduje się po stronie wyższego i cięższego uczestnika takiej konfrontacji. Ponadto naturalnym odruchem osoby atakowanej jest obrona, która może przybrać różną postać, natomiast nie polega ona na bierności oraz akceptowaniu i bezkrytycznym znoszeniu ataku.

Z podanych, co powyżej względów, w tej samej części i zakresie Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom świadka I. G., w szczególności w zakresie jej depozycji, że w czasie, kiedy pozwany wszedł do domu, to powód znajdował się już na parterze budynku, że pozwany od razu zabrał się do bicia powoda, że powód nie bronił, że stał biernie z opuszczonymi rękoma, że K. i K. G. (2) nie udzielały pomocy ojcu odciągając od niego powoda.

Sąd uznał za częściowo przydatne do ustalenia stanu faktycznego zeznania świadka D. M. (1), która nie była bezpośrednim świadkiem konfrontacji fizycznej stron, jest skonfliktowana z pozwanym, a przebieg zdarzenia i jego skutki zna z relacji córki I. G. oraz częściowo z przekazu K. i K. G. (2).

Sąd pominął zeznania świadka T. S. albowiem w/w nie posiadał wiedzy dot. zdarzenia z dnia 1 kwietnia 2018r.

Sąd uznał za przydatną do ustalenia stanu faktycznego opinie główną i uzupełniającą sporządzone przez biegłego medyka sądowego na potrzeby postępowania przygotowawczego PR 1 Ds. (...).2019 albowiem są one pełne, jasne, zrozumiałe, wyczerpujące i kompleksowe oraz wewnętrznie spójne. Biegły w opiniach udzielił odpowiedzi na wszystkie postawione w tezie dowodowej pytania, sformułowania zawarte w treści opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegły przedstawił metodę badawczą, materiał badawczy, na którym się oparł. Wnioski końcowe opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłego badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opinii materiałem badawczym.

Mając na względzie powyższe Sąd pominął zgłaszane przez stron wnioski dowodowe o dopuszczenie biegłych kolejnych specjalności.

W szczególności trzeba podkreślić, iż celem powołania dowodu z opinii biegłego nie jest ustalenie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia lecz udzielenie sądowi wiadomości specjalnych w takich kwestiach, których wyjaśnienie przekracza zakres wiedzy wynikający z doświadczenia życiowego osób posiadających wykształcenie ogólne.

Stosownie do treści art. 278 § 1 kpc gdy rozstrzygnięcie sprawy wymagałoby wiadomości specjalnych, niedopuszczalne jest pominięcie dowodu z opinii biegłych. Sąd z uwagi na zasadę kontradyktoryjności, nie ma obowiązku przeprowadzania jego z urzędu. Może wtedy uznać, że dane kwestie, istotne z punktu widzenia żądań pozwu lub obrony pozwanego nie zostały udowodnione i wyciągnąć stąd odpowiednie konsekwencje procesowe. Strony zatem powinny wykazywać fakty, z których wywodzą skutki prawne, a zadaniem biegłego jest naświetlenie wyjaśnianych okoliczności z punktu widzenia wiadomości specjalnych przy uwzględnieniu zebranego w toku procesu i udostępnionego materiału dowodowego – por. wyrok SN z dnia 20 stycznia 2015r. w sprawie o sygn. akt V CSK 254/14, opubl. Legalis, postanow. SN z dnia 10 stycznia 2020r. w sprawie o sygn. akt III CSK 194/19, opubl. Legalis.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Powód nie udowodnił dochodzonego w postępowaniu sądowym roszczenia zarówno, co do zasady jaki co do wysokości.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 232 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc).

Dobór dowodów należy do strony, to ona powinna wskazywać wyłącznie takie, które są dopuszczalne i wiarygodne. Rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia spraw.

Przepis prawa materialnego – art. 6 kc określa na czyje ryzyko idzie nieudowodnienie określonego faktu. Z kolei art. 232 kpc stanowi procesowe narzędzie za pomocą, którego strony mogą osiągnąć skutek w postaci udowodnienia dla nich korzystnych faktów istotnych z punktu widzenia dochodzonego roszczenia w znaczeniu materialnoprawnym. Art. 6 kc zawiera normę decyzyjną, pozwalającą ocenić wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Obowiązkiem powoda było przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc), czemu nie sprostał. Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

Z twierdzeń pozwu wynika, iż powód jako podstawę swojego żądania oznaczył reżim odpowiedzialności deliktowej i bezprawność zachowania pozwanego polegającego na użyciu w stosunku do niego siły fizycznej i spowodowania uszczerbku na zdrowiu, przy uwzględnieniu treści art. 444 kc, art. 445 kc i art. 189 kpc.

Dalej trzeba wskazać, iż dopuszcza się samodzielne stwierdzenie przez sąd w postępowaniu cywilnym, czy popełniono przestępstwo. Jeżeli w postępowaniu karnym nie stwierdzono tego z jakiejkolwiek przyczyny, a kwestia ma znaczenie dla rozstrzygnięcia sporu, sąd cywilny jest obowiązany do dokonania własnych ustaleń odnośnie do podmiotowych i przedmiotowych znamion przestępstwa. Nie chodzi w tym wypadku o zastąpienie sądu, tylko przesłankowe ustalenie okoliczności istotnej dla odpowiedzialności cywilno – prawnej sprawcy danego czynu. Następuje to według zasad właściwych postępowaniu karnemu, w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych przy wykorzystaniu opinii biegłych – por. wyrok SN z dnia 10 sierpnia 2017r. w sprawie o sygn. akt II CSK 837/16, opubl. Legalis., wyrok SN z dnia 10 czerwca 2016r. w sprawie o sygn. akt IV CSK 647/15, opubl. Legalis.

Artykuł 415 kc jest ogólnym przepisem umożliwiającym nałożenie obowiązku naprawienia szkody na podmiot, który wyrządził ją ze swojej winy.

Z art. 415 kc wynika, że przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadzie winy są zachowanie człowieka, szkoda oraz wina człowieka, którego zachowanie wyrządziło szkodę. Przesłanki te uzupełniane są przez art. 361 kc, w którym ustawodawca dodaje do nich adekwatny związek przyczynowy między zachowaniem sprawczym i naruszeniem dobra, z którego wynikła szkoda. Dla ustalenia odpowiedzialności za szkodę nie majątkową warunkiem koniecznym jest istnienie adekwatnego związku przyczynowego między szkodą a zdarzeniem ją wyrządzającym, albowiem rolą oraz istotą związku przyczynowego jako przesłanki roszczenia o odszkodowanie jest ocena, czy doznana szkoda majątkowa może być normalnym skutkiem zdarzenia szkodzącego.

Szkoda nie majątkowa musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem w rozumieniu art. 361 § 1 kc.

Wina w art. 415 kc przesądza o zarzucalności zachowania sprawczego i może przybrać postać umyślności bądź nieumyślności.

W reżimie odpowiedzialności deliktowej na podstawie art. 415 kc bezprawnym jest zachowanie sprzeczne z obowiązującym porządkiem prawnym, przez który rozumie się powszechnie obowiązujące nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej, jak również nakazy i zakazy wynikające z norm moralnych i obyczajowych, czyli zasad współżycia społecznego. Zachowanie bezprawne może zatem, ale nie musi stanowić czyn zabroniony pod groźbą sankcji karnej. Bezprawność jest kategorią obiektywną. Element obiektywny oznacza niezgodność zachowania się z obowiązującymi normami postępowania, z obowiązującym porządkiem prawnym, a element subiektywny dotyczy stosunku woli i świadomości działającego do swojego czynu. Winę można zatem przypisać podmiotowi prawa wtedy, gdy istnieją podstawy do negatywnej oceny jego zachowania z punktu widzenia obu tych elementów – por. wyrok SN z dnia 6 lipca 2018r. w sprawie o sygn. akt II CSK 511/17, opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie o sygn. akt II CSK 528/15, opubl. Legalis.

Mając na względzie powyższe należy jednoznacznie stwierdzić, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na przypisanie zachowaniu pozwanego cech bezprawności i zawinienia w czasie zdarzenia z dnia 1 kwietnia 2018r., tj. umyślnego lub nieumyślnego spowodowania u powoda uszczerbku na zdrowiu stypizowanego w treści art. 157 § 2 i 3 kk. W zachowaniu w/w brak jest znamion czynu zabronionego, co powoduje podstawę do uznania, że czyn wprawdzie zaistniał, ale brak jest w nim znamion pozwalających na stwierdzenie, że mamy do czynienia z czynem zabronionym, czyli jest on indyferentny dla odpowiedzialności pozwanego z punktu widzenia zasad odpowiedzialności karnej. Z zebranego w sprawie w postępowaniu przygotowawczym i sądowym materiału dowodowego w sposób oczywisty wynika, że zarzucony pozwanemu czyn nie zawiera ustawowych znamion czynu zabronionego z art. 157 § 2 i 3 kk.

Przedmiotem ochrony, w wypadku przestępstwa określonego w art. 157 kk jest zdrowie człowieka, rozumiane jako prawidłowość procesów fizjologicznych i związana z tym wydolność człowieka do wypełniania jego funkcji społecznych. Przedmiotem czynności wykonawczej może być każdy człowiek. Czynność sprawcza polega na powodowaniu opisanych w art. 157 § 1 lub 2 skutków. Pojęcie to obejmuje wszystkie zachowania, pozostające w związku przyczynowym i normatywnym ze skutkiem (zob. wyrok SA w Warszawie z 19 września 1995 r., II Akr 308/95, Prok. i Pr. 1996, nr 7-8, poz. 14 dodatek). Czynność sprawcza opisanego występku może polegać na działaniu, jak i na zaniechaniu, w sytuacji gdy sprawca był gwarantem nienastąpienia skutku.

Występek z art. 157 kk stanowi przestępstwo materialne. Skutkiem stanowiącym znamię tego przestępstwa jest „inne” niż w art. 156 § 1 kk naruszenie czynności ciała lub rozstrój zdrowia, trwające dłużej niż siedem dni, czyli do jego znamion należy skutek w postaci spowodowania średniego (§ 1) i lekkiego (§ 2) uszczerbku na zdrowiu. Przestępstwo określone w art. 157 § 1 lub 2 może być popełnione umyślnie zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i z zamiarem wynikowym.

Trafnie podkreśla się w orzecznictwie, że przestępstwo z art. 157 § 2 kk można przypisać tylko tej osobie, która swoim działaniem lub zaniechaniem spowodowała konkretne obrażenia, powodujące naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż siedem dni (wyrok SA w Krakowie z 29 listopada 2011 r., II AKa 151/10, KZS 2011, z. 3, poz. 40). Określony w tym przepisie skutek musi być przy tym objęty winą umyślną sprawcy, co wymaga ustalenia, iż sprawca chciał spowodować albo godził się ze spowodowaniem uszczerbku, naruszającego czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia na okres nie dłuższy niż 7 dni, przy czym można o tym wnioskować np. na podstawie intensywności siły fizycznej, użytych środków, umiejscowienia ciosów zadanych pokrzywdzonemu, rodzaju i charakteru naruszenia czynności narządu ciała, itp. (por. Marek A. Kodeks karny. Komentarz. Lex 2010).

Powyższego nie można przenieść na ocenę zachowania pozwanego w czasie zdarzenia z dnia 1 kwietnia 2018r. albowiem sporządzający w przedmiotowej sprawie opinię medyk sądowy stwierdził, iż nie można na podstawie zebranego materiału dowodowego jednoznacznie, tzn. ze 100% pewnością orzec o pewnej przyczynie powstania obrażeń powoda.

Niezależnie od podniesionych okoliczności należy mieć względzie, iż zachowanie sprawcy występku z art. 157 § 2 kk musi obiektywnie naruszać wynikającą z naszej wiedzy i doświadczenia regułę postępowania z dobrem prawnym, jakim jest zdrowie człowieka. Trafnie zwrócił na to uwagę SN w uzasadnieniu wyroku z 1 grudnia 2000 r. (IV KKN 509/98, OSNKW 2001, nr 5-6, poz. 45), stwierdzając: „Spowodowanie przez sprawcę skutku jako element strony przedmiotowej czynu zabronionego musi być następstwem naruszenia zasad ostrożności. Nie każde jednak naruszenie reguł ostrożności pozwala na przypisanie sprawcy tego naruszenia popełnienia przezeń czynu zabronionego, a zwłaszcza spowodowanie określonego w ustawie skutku. W takich wypadkach pomocne są kryteria koncepcji obiektywnego przypisania, która stanowi ważną kategorię, służącą do ustalenia i uzasadnienia (a jednocześnie racjonalnego ograniczenia) zakresu odpowiedzialności karnej sprawcy. Samo ustalenie związku przyczynowego między zachowaniem sprawcy a skutkiem przestępnym nie jest wystarczającym warunkiem obiektywnego przypisania tego skutku danemu sprawcy. Nauka o obiektywnym przypisaniu posługuje się różnymi, teleologicznie ujętymi regułami przypisania skutku, spośród których najważniejszą rolę odgrywa reguła urzeczywistnienia stworzonego przez sprawcę niedozwolonego niebezpieczeństwa. W myśl tej reguły – kauzalne spowodowanie skutku może być tylko wtedy przypisane sprawcy, jeżeli urzeczywistniało się w nim niebezpieczeństwo, któremu zapobiec miało zachowanie naruszonego obowiązku ostrożności". (por. Zoll A. … Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117-277 kk. Zakamycze 2006.)

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż brak jest bezpośrednich podstaw do uznania, iż zachowaniu pozwanego w czasie zdarzenia można przypisać skutek w postaci naruszania czynności narządu ciała powoda.

Niewątpliwie w okolicznościach rozpoznawanej sprawy możemy mówić o przyczynieniu się powoda do zaistnienia zdarzenia i powstania skutku. Przyczynienie się powoda i prowokacyjne zachowanie z jego strony wyrażające się w ataku na osobę pozwanego spowodowało silne wzburzenie i usprawiedliwioną emocję determinującą zachowanie pozwanego w okolicznościach zdarzenia. Przyczynienie się powoda, powiązane z przypisaniem mu współodpowiedzialności za część negatywnych następstw czynu skutkuje przypisaniem pozwanemu mniejszego kwantum naganności jego zachowania, a tym samym niższym stopniem winy (por. J.K. Pawelec, glosa do postanowienia SN z 19 grudnia 1989 r., V KR 169/89..., s. 76 i n.), przy czym wpływ na zmniejszenie winy pozwanego ma zarzucalne przyczynienie się powoda do wytępienia skutku z art. 157 § 2 kk (wyrok SA w Krakowie z 23 maja 2001 r., II AKa 88/01, KZS 2001, z. 6, poz. 24, wyrok SA w Krakowie z 22 sierpnia 1996 r., II AKa 202/96, Prok. i Pr. 1997, z. 4, poz. 18).

Niezależnie od tego należy podnieść, iż powód w okolicznościach przedmiotowej sprawy sprowokował pozwanego do określonego działania i zdeterminował jego właściwości, a pozwany znajdując się okolicznościach i układzie sytuacyjnym wytworzonym przez powoda miał prawo do przełamania oporu spowodowanego atakiem fizycznym powoda, tym bardziej gdy uświadomił sobie niebezpieczeństwo działania powoda i całego zdarzenia. Prowokacja ze strony powoda wpływa na ocenę motywów działania pozwanego i tym samym łagodzi stopień społecznej szkodliwości zarzuconego pozwanemu czynu (por. wyrok SN z 3 stycznia 1974 r., Rw 641/74, LEX nr 21599), przy czym chodzi w tym wypadku o zachowanie powoda mające związek z realizacją przez pozwanego znamion typu czynu zabronionego.

Ustalony przez Sąd stan faktyczny zdarzenia wskazuje, że powód poprzez swoje zachowanie sprowokował zaistnienia zdarzenia, a więc godził się i akceptował fakt, że pozwany może naruszyć jego nietykalność cielesną, a nawet może spowodować obrażenia ciała, przy czym z uwagi na postawę powoda i jego zachowania w czasie zdarzenia, skutków zachowania pozwanego nie można bezpośrednio powiązać i zindywidualizować z jego działaniem, co powoduje, że w sprawie brak jest podstaw do personalnej zarzucalności w zachowaniu pozwanego jako niezgodnego z dyspozycją normy art. 157 § 2 kk oraz znamion czynu zabronionego wynikających z celowego i bezpośredniego zachowania pozwanego.

W warunkach przedmiotowej sprawy brak było podstaw aby obiektywnie ustalić, że uszczerbek na zdrowia powoda był wynikiem konkretnego działania pozwanego, a ponadto że spowodowanie uszczerbku u powoda było objęte zamiarem pozwanego (bezpośrednim lub ewentualnym), co powoduje, że pozwany nie może obiektywnie ponieść odpowiedzialności za skutek. Rzeczą bowiem podstawową dla rozstrzygnięcia kwestii, czy działanie pozwanego stanowiło występek z art. 157 § 2 kk było określenie kierującego pozwanym zamiaru. Gdy nie jest możliwe jego ustalenie na podstawie wyjaśnień samego pozwanego, jak również na podstawie zeznań powoda i świadków, wnioski w tym zakresie wynikać muszą z całokształtu ujawnionych okoliczności zachowania pozwanego w trakcie zaistniałego zdarzenia oraz skutków tego zachowania. W świetle omówionych wyżej okoliczności nie można zatem przyjąć, iż pozwany swoim zachowaniem spowodował skutek w postaci lekkiego uszczerbku na zdrowiu powoda oraz że miał zamiar, choćby tylko ewentualny, spowodowania u powoda skutku z art. 157 § 2 kk.

Stosownie do art. 8 kk występek można popełnić umyślnie a nieumyślnie, jeśli ustawa tak stanowi.

Czynu pozwanego nie daje się także zakwalifikować jako nieumyślnego występku z art. 157 § 3 kk.

Stosownie do art. 9 § 2 kk czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.

Dla ustalenia, że doszło do nieumyślnego popełnienia czynu zabronionego, podstawowe znaczenie - zgodnie z art. 9 § 2 kk – ma zatem stwierdzenie niezachowania przez sprawcę wymaganej w danych okolicznościach ostrożności.

W niniejszej sprawie nie da się wskazać reguły ostrożności, którą swym zachowaniem naruszyć miał pozwany.

Przebieg zdarzenia ustalony przez Sąd w stanie faktycznym, opis zachowań jego uczestników, ich równoczesne ofensywno – defensywne postawy stron, w tym motywacja i pobudki, którym kierował się pozwany w dniu 1 kwietnia 2018r., przyjeżdżając do domu, którego był współwłaścicielem, w obawie o bezpieczeństwo jego córek i wywołanie przez powoda sytuacji konfliktowej, epatowania agresją oraz prowokowanie i poszukiwanie konfrontacji przez powoda, nie naruszało żadnych przyjętych reguł ostrożności i nie można czynić pozwanemu z tego tytułu zarzutu. Także jeśli do obrażeń powoda doszło w wyniku styczności fizycznej stron, trzymania się za odzież i części ciała, przepychania się i szamotaniny, a w konsekwencji upadku na podłoże, brak jest możliwości ustalenia po stronie pozwanego nieumyślności. Nie można bowiem czynić zarzutu pozwanemu z tego, że sam broniąc się przed atakiem powoda, chcąc uniknąć jego naporu, przełamując jego atak, spowodował jego upadek na podłoże i kontakt z przedmiotami i nasadzeniami, nie uchronił powoda tym samym przed doznaniem uszkodzenia ciała. Przyczyną odniesionych przez powoda obrażeń było bowiem jego prowokacyjne zachowanie się, którym przyczynił się do ich powstania w tak dużym stopniu, że nie jest możliwe przypisanie pozwanemu za nie odpowiedzialności.

Do ustalenia, że czyn zabroniony został popełniony nieumyślnie ustawa wymaga, aby popełnienie tego czynu miało miejsce na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach. Nie wystarczy więc ustalenie, że sprawca w związku ze swoim zachowaniem naruszył jakąś regułę ostrożności, ale ustalony musi być związek pomiędzy naruszeniem tej reguły a popełnieniem czynu zabronionego.

W niniejszej sprawie wskazać zatem trzeba, że wobec ustaleń, iż doszło do wzajemnej szarpaniny pozwanego z powodem, to w świetle opinii biegłego medyka sądowego, nie można było ustalić związku przyczynowego między ewentualnym szarpaniem powoda przez pozwanego a obrażeniami, których doznał ten ostatni. Równie bowiem prawdopodobne jest, że obrażenia te wyniknęły z upadku stron w czasie ich wzajemnej styczności fizycznej albo wypychania pozwanego przez powoda z nieruchomości i upadku na podłoże i kontaktu z przedmiotami i nasadzeniami na zewnątrz budynku. Pomimo przeprowadzenia dowodów, w tym opinii biegłego medyka sądowego, pozostają nadal wątpliwości co do mechanizmu powstania uszczerbku na zdrowiu powoda.

Wątpliwości te, zgodnie z zasadą in dubio pro reo wyrażoną w art. 5 § 2 kpk, są tłumaczone na korzyść pozwanego.

Wzgląd na te wszystkie okoliczności nie pozwalał więc na przypisanie pozwanemu winy w zakresie jakim wymaga tego art. 157 § 2 kk oraz art. 157 § 3 kk.

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego, orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w z art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynność radców prawnych (Dz. U. 2018.265 – j.t. ze zm.) i art. 102 kpc oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2022.1125 – j.t.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2022.2142 – j.t. ze zm.).

Przepis art. 102 kpc ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Szczególnie uzasadnione wypadki, o których mowa w art. 102 kpc zaistniały w stosunku do powoda. Do kręgu tych wypadków należą okoliczności zarówno związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Sąd stosując opisaną instytucję brał pod uwagę sytuację wynikającą z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu oraz sytuację majątkową i życiową strony powodowej, co daje asumpt do stwierdzenia, iż powód nie jest w stanie takich kosztów ponieść w całości – por. wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 13 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 596/14, opubl. LEX nr 1621084, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 11 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 209/14, opubl. LEX nr 1506655.

O wynagrodzeniu za pomoc prawną udzieloną powodowi przez adwokata z urzędu orzeczono na podstawie § 8 pkt 5 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2019.18 – j.t. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.