Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2024r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: Anna Dulas

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 grudnia 2024r. w K.

sprawy z powództwa J. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) z/s w P. (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu (...) S.A. z/s w W. (KRS (...))

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda J. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) z/s w P. kwotę 4.179,99zł (cztery tysiące sto siedemdziesiąt dziewięć złotych 99/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 19 stycznia 2020r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda J. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) z/s w P. kwotę 1.317,00zł (jeden tysiąc trzysta siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 900,00zł (dziewięćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Michał Włodarek

Sygn. akt I C 957/24

UZASADNIENIE

W dniu 2 kwietnia 2024r. powód J. B. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) z/s w P. skierował do tut. Sądu w stosunku do pozwanego (...) S.A. z/s w W. żądanie zasądzenia kwoty 4.179,99zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 19 stycznia 2020r. do dnia zapłaty, a ponadto żądanie zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż dochodzone pozwem roszczenie stanowi pozostałą należność, ponad już przyznaną w postepowaniu przed Sądem Rejonowym w Kaliszu w sprawie o sygn. akt (...), w związku ze zdarzeniem komunikacyjnym z dnia 18 grudnia 2019r., gdzie doszło do kolizji drogowej, na skutek której uszkodzony został pojazd m – ki F. (...) o nr rej. (...), a przyznana poszkodowanemu przez pozwanego w wyniku przeprowadzonego postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu umowy ubezpieczenia kwota 9.718,00zł nie rekompensuje rzeczywistej szkody w pojeździe.

Wierzytelność z tytułu odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem tych pojazdów była przedmiotem cesji.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 26 kwietnia 2024r. w sprawie o sygn. akt (...) uwzględniono w całości roszczenia powództwa i rozstrzygnięto o kosztach postępowania.

Pozwany (...) S.A. z/s w W. wniósł sprzeciw od tego orzeczenia zaskarżając je w całości.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, iż ustalona w postępowaniu szkodowym kwota odszkodowania jest adekwatna do rodzaju i charakteru uszkodzeń stwierdzonych w pojeździe oraz uwzględnia stan techniczny pojazdu z daty zdarzenia.

Ponadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia oraz zarzut przyczynienia się poszkodowanego do zwiększenia szkody poprzez nieuzasadniony brak współdziałania z pozwanym w zakresie naprawy uszkodzonego pojazdu w jego sieci naprawczej.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał dotychczas wyrażone stanowisko procesowe w sprawie, a ponadto zanegował, aby w sprawie doszło do przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia oraz, że poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkody.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 18 grudnia 2019r. doszło do zdarzenia drogowego, w którym kierujący innym pojazdem swoim zachowaniem wytworzył stan niebezpieczeństwa w ruchu drogowym i sytuację kolizyjną, która pozostaje w związku przyczynowym z tym zdarzeniem drogowym i która była czynnikiem sprawczym szkody w pojeździe poszkodowanej A. J. m – ki F. (...) o nr rej. (...).

( okoliczność bezsporna, dokumenty – płyta Cd k. 3, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 55, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 124 akt SR w Kaliszu I (...), protokół przesłuchania świadka A. J. k. 161-161v 00:01:34-00:07:04)

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 8 lutego 2023r. w sprawie o sygn. akt I(...) zasądzono od pozwanego (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda J. B. kwotę 5.100,00zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 19 stycznia 2020r. do dnia zapłaty oraz rozstrzygnięto o kosztach procesu, obciążając nimi w wysokości 4.238,67zł stronę pozwaną.

W sprawie tej ustalono, iż w dniu 18 grudnia 2019r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd m – ki F. (...) o nr rej. (...). Pojazd sprawcy zdarzenia szkoleniowego był w dacie wypadku ubezpieczony z tytułu odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego szkoda została zakwalifikowana jako częściowa, zaś koszt naprawy pojazdu m – ki F. (...) o nr rej. (...) oszacowano na kwotę 9.718,00zł. Koszt naprawy pojazdu m – ki F. (...) o nr rej. (...) pozwalający na przywrócenie go do stanu sprzed szkody z dnia 18 grudnia 2019r. wynosi 18.997,99zł brutto. Wartość rynkowa pojazdu m – ki F. (...) o nr rej. (...) w stanie nieuszkodzonym na dzień wypadku z dnia 18 grudnia 2019r. określona przy wykorzystaniu systemu eksperckiego (...) ekspert wynosi 16.900,00zł brutto, natomiast wartość rynkowa tego pojazdu określona za pomocą oprogramowania E. wynosi 19.900,00zł brutto. Wartość pojazdu m – ki F. (...) o nr rej. (...) w stanie po szkodzie z dnia 18 grudnia 2019r. określona w systemie eksperckim (...) ekspert w oparciu metodą stopnia uszkodzenia pojazdu ustalona na datę powstania szkody wyniosła po zaokrągleniu kwotę 5.700,00zł. Sąd rozstrzygający sprawę uznał, iż powodowi należy się od pozwanego odszkodowanie w kwocie 18.997,99zł brutto. Koszt naprawy samochodu nie przekraczał jego wartości w stanie sprzed szkody i ustalił, że w pojeździe doszło do szkody częściowej. Pozwany wypłacił powodowi kwotę 9.718,00zł, zatem powód mógł domagać się dalszego odszkodowania wysokości 9.279,99zł, natomiast mając na uwadze wysokość dochodzonego w sprawie żądania, tj. zgłoszonego roszczenia w wysokości 5.100,00zł i treść art. 321 § 1 kpc Sąd nie mógł orzekać ponad wyartykułowane roszczenia pozwu.

Wobec jego niezaskarżenia przedmiotowe orzeczenie uprawomocniło się w dniu 28 marca 2023r.

( z akt SR w Kaliszu(...): pozew wraz z zał. k. 4-119, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 124, sprzeciw od nakazu zapłaty wraz z zał. 125-137, protokół przesłuchania świadka A. J. k. 161-161v 00:01:34-00:07:04, opinia biegłego k. 177-193, 214-219, 249-256, wyrok k. 276)

W dniu 13 grudnia 2022r. powód J. B. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) z/s w P. skierował do Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim w stosunku do pozwanego (...) S.A. z/s w W. wniosek o zawezwanie do próby ugodowej.

Wezwanie obejmowało żądanie zapłaty należnego odszkodowania za szkodę z dnia 18 grudnia 2019r. w pojeździe m – ki F. (...) o nr rej. (...) w wysokości 4.179,99zł wraz z odsetkami liczonymi od dnia 19 stycznia 2020r. do dnia zapłaty.

Zarządzeniem z dnia 14 marca 2024r. w sprawie o sygn. akt (...) stwierdzono, iż wobec treści odpowiedzi na wniosek oraz braku możliwości zawarcia ugody przez przeciwnika, że do zawarcia ugody nie doszło.

( z akt Sądu Rejonowego dla Warszawy – Woli w W. (...): wniosek wraz z zał. k. 3-56, postanowienie k. 58, 69, 85, odpowiedź na wniosek k. 104-106, zarządzenie k. 108)

Powód dokonał u pozwanego (...) S.A. z/s w W. zgłoszenia zaistnienia szkody w pojeździe w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej Ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem tych pojazdów. Postępowanie szkodowe zostało zarejestrowane pod numerem (...).

W związku ze zgłoszeniem pozwany (...) S.A. z/s w W. przeprowadził postępowanie szkodowe w ramach, którego dokonał oceny rodzaju, charakteru i rozmiarów uszkodzeń w pojeździe poszkodowanego oraz przeprowadził kalkulację kosztów naprawy.

Pozwany ustalił i przyznał powodowi decyzjami z dnia 20 grudnia 2019r. i z dnia 8 stycznia 2020r. odszkodowanie w łącznej wysokości 9.718,00zł, odmawiając jego wypłaty w pozostałej części.

( dokumenty szkodowe k. 19-29, dokumenty – płyta Cd k. 3, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 55, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 124 akt SR w Kaliszu (...) )

Do wykonania naprawy samochodu m – ki F. (...) o nr rej. (...) w wyniku kolizji drogowej z dnia 18 grudnia 2019r. konieczne były następujące części zamienne: zest moc wykł drz TL, zderzak T, nakł śr zderz tyl, uchwyt L zderzaka T, zest moc zderzaka T, nakretka, sruba, klipc mocowania, pokrywa sciany T, napis model, zest kleju szyby T, lampan tylna L, wkladka scia bocz L, krata L wywietrzn, kpl kleju szyby B, nadkole T L, przekł kierownicza.

Uszkodzenia opisanych powyżej elementów wyposażenia pojazdu nie powstały w wyniku zaistnienia innego zdarzenia drogowego i pozostawały w związku z przedmiotowym zdarzeniem objętym n/n postępowaniem.

W celu przywrócenia stanu poprzedniego w pojeździe prac naprawczych wymagały: reflektor p-mgielny L, reflektor p-mgielny P, tablica rejestr prz, zderzak przed, kratka zderzaka, osprzęt zderzaka prz, reflektor, błotnik L, wykladzina drzwi T L, klamka drzwi T L, uszcz wneki drzwi T L, zderzak T, wykladzina pasa T, poprzeczka zderzaka T, sciana bocz, pokrywa tylnej sciany, kolo prz L, kolo prz P, mech kierowniczy, zbieżn prz, zbieżn kół P, zderzak P, błotnik prz L, blacha tylu sc boczna W L.

Lakierowaniu podlegały: pokrywa sciany T, wkladka scia bocz L, zderzak T, zderzak P, błotnik prz L, blacha tyłu, drzwi T L ramka dol, pokrywa wlewu paliwa sc boczna W L.

Wartość materiałów niezbędnych do restytucji pojazdu do stanu sprzed zdarzenia bez uwzględnienia podatku Vat wynosi 11.975,52zł, natomiast koszt naprawy mechanicznej i lakierniczej i wysokość dodatkowych wydatków, przy uwzględnieniu, iż wartość jednej godziny pracy pracownika przedsiębiorstwa naprawczego stanowi 110,00zł bez uwzględnienia podatku Vat wynosi łącznie 3.470,00zł, co stanowi łączną kwotę bez uwzględnienia podatku Vat 15.445,52zł, natomiast z uwzględnieniem tej daniny publicznej wynosi 18.997,99zł.

Kwota 18.997,99zł stanowi rzeczywisty koszt przywrócenia pojazdu m – ki F. (...) o nr rej. (...) do stanu sprzed kolizji drogowej z dnia 18 grudnia 2019r.

Wartość rynkowa pojazdu m – ki F. (...) o nr rej. (...) w dniu 18 grudnia 2019r. wynosiła kwotę 19.900,00zł brutto, natomiast wartość tego pojazdu w stanie uszkodzonym wynosiła 5.700,00zł brutto.

W pojeździe m – ki F. (...) o nr rej. (...) na skutek zdarzenia drogowego z dnia 18 grudnia 2019r. nie wystąpiła tzw. „szkoda całkowita”.

Naprawa pojazdu była ekonomicznie uzasadniona.

( z akt SR w Kaliszu (...): opinia biegłego k. 177-193, 214-219, 249-256)

Wierzytelność z tytułu roszczenia pieniężnego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej z tytułu umowy odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem tych pojazdów była przedmiotem umowy cesji.

( umowa cesji wierzytelności k. 14, umowa przelewu wierzytelności k. 15, umowa cesji k. 16-18, dokumenty – płyta Cd k. 3, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 55, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 124 akt SR w Kaliszu (...) )

Sąd uznał za przydatną do ustalenia stanu faktycznego opinię sporządzoną przez biegłego z zakresu techniki samochodowej i wyceny wartości pojazdów, albowiem jest ona pełna, jasna, zrozumiała, wyczerpująca i kompleksowa oraz wewnętrznie spójna. Biegły w opinii udzielił odpowiedzi na wszystkie postawione w tezie dowodowej pytania, sformułowania zawarte w treści opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegły przedstawił metodę badawczą, materiał badawczy, na którym się oparł. Wnioski końcowe opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłego badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opinii materiałem badawczym.

Ponadto biegły w sposób fachowy i rzeczowy ustosunkował się również do wszystkich zarzutów skierowanych w stosunku do opinii wypowiadając się szczegółowo w obszarze każdego zastrzeżenia odwołując się przy tym do dokumentarnego materiału dowodowego oraz reguł postępowania przy sporządzaniu takiego typu operatów.

Z tych samych co wskazanych powyżej względów Sąd odmówił w części przydatności do ustalenia stanu faktycznego kalkulacji wartości szkody sporządzonej w postępowaniu szkodowym w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem tych pojazdów.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu, albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Na wstępie należy odnieść się do sytuacji prawnej stron ukształtowanej przez wyrok Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 8 lutego 2023r. w sprawie o sygn. akt (...).

Przedmiotem prawomocności materialnej z art. 365 § 1 kpc jest ostateczny rezultat rozstrzygnięcia. Istota uregulowanej w art. 365 § 1 kpc mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia polega na tym, że wymienione w nim podmioty powinny mieć na względzie fakt wydania prawomocnego orzeczenia i jego treść.

Moc wiążącą, z perspektywy kolejnych postępowań, uzyskują więc ustalenia dotyczące tego, o czym orzeczono „w związku z podstawą sporu”, a więc chodzi o te ustalenia, które wypełniały podstawę sporu i zdecydowały o wydaniu rozstrzygnięcia oznaczonej treści. Dla ustalenia więc zasięgu granic mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia jego związek z podstawą sporu jest istotny i oczywisty, skoro art. 366 kpc stanowi o podstawie sporu, a nie o podstawie powództwa. Termin „podstawa sporu” nie może też być utożsamiany z podstawą faktyczną i prawną orzeczenia sądowego, gdyż podstawy te wyrażają jedynie motywy takiego a nie innego rozstrzygnięcia; motywy powinny wskazywać jaka jest podstawa sporu. Podstawa faktyczna i prawna rozstrzygnięcia jest niewątpliwie pojęciem szerszym od pojęcia podstawy sporu. Sąd orzekając musi stwierdzić, na czym polega spór.

Prawomocność materialna orzeczenia powoduje natomiast skutek prekluzyjny polegający na tym, że wyłączone zostaje w przyszłości powoływanie faktów należących do podstawy faktycznej prawomocnie osądzonego roszczenia w celu uzyskania odmiennego lub sprzecznego z nim rozstrzygnięcia, niezależnie do tego czy zostały one powołane w prawomocnie zakończonym postępowaniu. Prekluzja nie obejmuje faktów zaistniałych po zamknięciu rozprawy poprzedzającej wydanie prawomocnego orzeczenia i faktów niewchodzących w jego podstawę faktyczną.

Z treści rozstrzygnięcia w sprawie Sądu Rejonowego w Kaliszu (...) wynika, iż powodowi należy się od pozwanego odszkodowanie w kwocie 18.997,99zł brutto. Koszt naprawy samochodu nie przekraczał jego wartości w stanie sprzed szkody, co powoduje, że w pojeździe doszło do szkody częściowej. Pozwany wypłacił powodowi kwotę 9.718,00zł, zatem powód mógł domagać się dalszego odszkodowania wysokości 9.279,99zł, przy czym w konsekwencji wyroku z dnia 8 lutego 2023r. uzyskał świadczenie w wysokości 5.100,00zł tytułem częściowego naprawienia szkody w pojeździe m – ki F. (...) o nr rej. (...) na skutek zdarzenia wypadkowego z dnia 18 grudnia 2019r.

Należy także uznać, że dochodzone pozwem roszczenie nie uległo przedawnieniu.

Przepisy o przedawnieniu mają charakter stabilizujący stosunki prawne i gwarantują ich pewność, dopuszczenie bowiem możliwości realizowania roszczeń bez jakiegokolwiek ograniczenia w czasie prowadziłoby do sytuacji, w której strony pozostawałyby przez dziesiątki lat w niepewności co do swej sytuacji prawnej (por. wyrok. s. apel. w Katowicach z dnia 14 lutego 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1007/12, opubl. LEX nr 1289406).

Terminem przedawnienia jest taki termin, który ogranicza pod względem czasowym dochodzenie roszczenia majątkowego, a skutkiem jego bezskutecznego upływu nie jest wygaśnięcie roszczenia, lecz niemożność jego dochodzenia (por. wyrok s. apel. w Warszawie z dnia 13 września 2012r. w sprawie o sygn. akt I ACa 120/12, opubl. LEX nr 1281086).

Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela rozpoczyna się po przerwie od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie od ubezpieczyciela kończące postępowanie likwidacyjne oświadczenie o przyznaniu lub odmowie świadczenia (art. 819 § 4 zd. 2 kc). A rt. 819 § 4 kc jest instytucją odrębną od ogólnych przepisów stanowiących o przedawnieniu, tj. art. 123 kc i nast. Normy zawarte w art. 819 kc mają charakter przepisu szczególnego w zakresie przedawnienia roszczeń z umowy ubezpieczenia (por. art. 442 ¹ kc).

Bieg terminu przedawnienia przerywa czynność przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Czynność ta musi być kierowana przeciwko osobie ponoszącej odpowiedzialność. Skutki prawne w postaci rozpoczęcia na nowo biegu terminu przedawnienia roszczeń z tytułu umowy ubezpieczenia, o którym mowa w art. 819 § 4 zd. 2 kc, rodzi oświadczenie ubezpieczyciela wydane w wyniku złożonego przez ubezpieczającego odwołania, jeżeli umowa ubezpieczenia przewidywała procedurę odwoławczą od merytorycznej decyzji ubezpieczyciela oraz gdy oświadczenie to ma charakter ostateczny i definitywny. Dopóki postępowanie likwidacyjne nie skończy się definitywnie, to oświadczenie ubezpieczyciela nie nosi waloru oświadczenia kończącego to postępowanie, a zatem wywołującego skutek prawny w postaci rozpoczęcia na nowo biegu przedawnienia z mocy art. 819 § 4 zd. drugie kc. Treść takiego oświadczenia woli musi więc spełniać wymagania przewidziane w art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej, wskazując m.in. na okoliczności oraz na podstawę prawną uzasadniającą stanowczą odmowę wypłaty świadczenia.

W sprawie doszło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, że dochodzone pozwem roszczenie stało się wymagalne wobec pozwanego w całości w dniu 8 stycznia 2020r. ( data decyzji pozwanego o wypłacie odszkodowania). W dniu 13 grudnia 2022r. powód skierował do Sądu w stosunku do pozwanego, wniosek o zawezwanie do próby ugodowej obejmujący wierzytelność wynikającą ze zdarzenia komunikacyjnego z dnia 18 grudnia 2019r., co spowodowało, po przekazaniu sprawy według właściwości miejscowej, wszczęcie postępowania o sygn. akt II Co 4508/23, które zakończyło się wydaniem zarządzenia z dnia 14 marca 2024r. stwierdzającym, że do ugody nie doszło.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż opisana czynność prawna wierzyciela spowodowała skuteczne zawieszenie biegu terminu przedawnienia, który pierwotnie kończył się w dniu 31 grudnia 2023r. i uprawnia wierzyciela do dochodzenia w stosunku do zobowiązanego dalszych roszczeń odszkodowawczych wynikających z pozwu z dnia 2 kwietnia 2024r.

Z powyższego wynika, że zawezwanie do próby ugodowej w sprawie II Co 4508/23 zawieszało bieg przedawnienia w szczególności, że zawierało żądania określonego w sposób spełniający wymagania art. 187 § 1 pkt 1 kpc, tak co do przedmiotu żądania, jak i wysokości ( por. art. 123 § 1 pkt 1 kc ). W szczególności lektura dokumentów akt sprawy wskazuje, że dochodzona niniejszym pozwem przez powoda od pozwanego należność obejmuje tożsamą wierzytelność, która uprzednio była określona we wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie II Co 4508/23, a jeszcze wcześniej dochodzona częściowo w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I C 2028/20. Wniosek powoda o zawezwanie do próby ugodowej należało ponadto uznać za dopuszczalny i nie może on być traktowany jako nadużycie uprawnienia procesowego lub jako sprzeczny z dobrymi obyczajami ( por. art. 3 kpc ). Nie zmierzał on przy tym wyłącznie do uzyskania zawieszenia biegu przedawnienia, a jedynie do ochrony interesu prawnego wierzyciela – por. wyrok SN z dnia 13 grudnia 2023r., II CSKP 97/23, opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 7 grudnia 2023r., II CSKP 1662/22, opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 17 czerwca 2021r., III CSKP 104/21 opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 20 lutego 2021r., I CSK 566/20, opubl. Legalis, postan. SN z dnia 17 lutego 2021r., I CSK 504/20, opubl. Legalis, postan. SN z dnia 20 sierpnia 2020r., II CSK 634/19, opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 12 marca 2020r, IV CSK 582/18, opubl. Legalis ).

Przedawnieniu nie uległy również należności odsetkowe – por. uchwała SN z dnia 26 stycznia 2005r. w sprawie o sygn. akt III CZP 42/04, opubl. OSNC 2005/9/149, wyrok SN z dnia 17 lutego 2005r. w sprawie o sygn. akt IV CK 579/04, opubl. LEX nr 176005, wyrok SN z dnia 29 kwietnia 2005r. w sprawie o sygn. akt V CK 50/05, opubl. LEX nr 511028).

Na podstawie art. 436 § 1 kc odpowiedzialność przewidzianą w art. 435 kc ponosi samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody.

Zgodnie z treścią art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2023.2500 – t.j. ze zm.) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia, natomiast na podstawie art. 36 ust. 1 zd. 1 cyt. ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Cytowany przepis art. 34 w/w ustawy jest wyrazem tendencji ustawodawcy, aby umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej stwarzała możliwie szeroki zakres ochrony ubezpieczeniowej zarówno ubezpieczonemu sprawcy szkody przed konsekwencjami osobistego ponoszenia odpowiedzialności cywilnej, jak i poszkodowanemu, przez zapewnienie mu pełnej kompensaty ze strony ubezpieczyciela szkody wyrządzonej przez ponoszącego odpowiedzialność cywilną sprawcę. W konsekwencji odpowiedzialność ubezpieczyciela determinowana jest odpowiedzialnością sprawcy wypadku – por. wyrok s. apel. w Poznaniu z dnia 4 lutego 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1093/14, opubl. LEX nr 1681964, wyrok s. apel. w Gdańsku z dnia 4 grudnia 2014r. w sprawie o sygn. akt V ACa 673/14, opubl. LEX nr 1651861.

Świadczenie pieniężne, które wypłaca ubezpieczyciel w ramach odpowiedzialności przewidzianej przez cyt. powyżej przepisy, jest ustalane według reguł rządzących cywilnym prawem odszkodowawczym, a więc o rodzaju i wysokości świadczeń należnych od ubezpieczyciela decydują przepisy kodeksu cywilnego, zwłaszcza art. 361-363 kc, z tą jednak istotną różnicą, że w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wyłącznym sposobem naprawienia szkody jest odszkodowanie pieniężne – por. wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 24 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 134/14, opubl. LEX nr 1498945

W cytowanych przepisach nie istnieją przy tym w żadnej mierze ograniczenia praw poszkodowanego do żądania ustalenia odszkodowania z uwzględnieniem cen części oryginalnych. Odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku – por. uchwała SN z dnia 13 czerwca 2002r. w sprawie o sygn. akt III CZP 32/03, opubl. Legals.

Poszkodowany ma prawo wyboru w jakim warsztacie naprawczym dokonana naprawy. Decydujące znaczenie mają ceny na rynku lokalnym, a nie średnie ceny ogólnokrajowe. Poszkodowany może dokonać też wyboru czy naprawa zostanie dokonana nowymi częściami oryginalnymi czy też częściami nieoryginalnymi lub używanymi. Niewątpliwą granicą możliwości domagania się pokrycia kosztów przywrócenia stanu poprzedniego jest wartość pojazdu przed wyrządzeniem szkody.

Należy w świetle powyższego stwierdzić, że kosztami „ekonomicznie uzasadnionymi” będą koszty ustalone według cen, którymi posługuje się wybrany przez poszkodowanego warsztat naprawczy dokonujący naprawy samochodu. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że ceny te odbiegają (są wyższe) od cen przeciętnych dla określonej kategorii usług naprawczych na rynku. Jeżeli bowiem nie kwestionuje się uprawnienia do wyboru przez poszkodowanego warsztatu samochodowego mającego dokonać naprawy, miarodajne w tym zakresie powinny być ceny stosowane właśnie przez ten warsztat naprawczy.

Zdaniem Sądu orzekającego w niniejszej sprawie uzależnienie wypłaty odszkodowania od naprawy pojazdu za określoną i arbitralnie przyjętą przez pozwanego niską stawkę stanowiłoby naruszenie powyższego uprawnienia poszkodowanego do wyboru warsztatu, w którym naprawi pojazd. Zważyć bowiem należy, iż jeżeli w procesie wyceny wysokości szkody przyjmuje się czynniki niewystępujące na rynku lub też występujące sporadycznie, to należy uznać, że nie jest to obiektywna wycena kosztów naprawy pojazdu. Jednocześnie, strona pozwana nie złożyła żadnych wiarygodnych dowodów, np. umów zawartych z warsztatami prowadzącymi działalność gospodarczą w miejscu zamieszkania powoda, z których wynikałoby, że za kwotę wskazaną przez ubezpieczyciela możliwa była pełnowartościowa i kompleksowa naprawa pojazdu. Powyższe zostało również zakwestionowane w sporządzonej w sprawie opinii biegłego. Zdaniem Sądu mało prawdopodobne jest także, aby nawet zakłady naprawcze współpracujące z pozwanym stosowały tak niskie stawki, jak uwzględnione w kosztorysie pozwanego.

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela w tym zakresie pogląd prawny zaprezentowany przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 kwietnia 2012r. w sprawie o sygn. akt III CZP 80/11, opubl. OSNC 2012/10/112 oraz w postanowieniu z dnia 20 czerwca 2012r. w sprawie o sygn. akt III CZP 85/11, opubl. OSNC 2013/3/37 – por. uchwała 7 sędziów SN z dnia 8 maja 2024r. III CZP 142/22, opubl. Legalis.

W ocenie Sądu w stanie faktycznym niniejszej sprawy dopuszczalne było żądania odszkodowania obliczonego metodą kosztorysową.

Obowiązkiem Ubezpieczyciela w ramach jego odpowiedzialności odszkodowawczej jest przywrócenie do stanu poprzedniego, co oznacza, że pojazd ma być sprawny technicznie i zapewnić poszkodowanemu komfort jazdy w takim stopniu jak przed zdarzeniem, co powoduje, że ubezpieczyciel, w ramach umowy o odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu, powinien ustalić odszkodowanie w kwocie, która zapewnia przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę jako całości. Przywrócenie stanu poprzedniego ma miejsce, jeżeli stan pojazdu po naprawie pod każdym istotnym względem stanu technicznego, zdolności użytkowania, części składowych, trwałości, wyglądu estetycznego itd. odpowiada stanowi pojazdu przed uszkodzeniem.

Ubezpieczyciel zobowiązany jest na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu, a jeżeli ubezpieczyciel wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi, przy czym dokonanie potrąceń amortyzacyjnych, odpowiadających zużyciu samochodu i jego części przed uszkodzeniem jest nieuzasadnione.

Wydatki poniesione na części nowe, których użycie było niezbędne do osiągnięcia tego celu, składają się na koszt naprawienia szkody i nie mogą one obciążać poszkodowanego, lecz osobę odpowiedzialną za szkodę. W takiej sytuacji zakład ubezpieczeń powinien ustalić wysokość odszkodowania z uwzględnieniem cen części nowych, skoro bowiem chodzi o przywrócenie do stanu poprzedniego pojazdu jako całości, to nie ma co do zasady znaczenia, że w miejsce części starych wmontowano części nowe. W szczególności nie ma żadnych podstaw prawnych, aby zawsze odrębnie oceniać wartość części i jeżeli części stare były już w chwili wypadku częściowo zużyte, z tego powodu obniżać należne odszkodowanie za przywrócenie do stanu poprzedniego całego pojazdu. Nie budzi bowiem wątpliwości, że oryginalność części wykorzystywanych do naprawy pojazdu stanowi istotny czynnik decydujący o tym, czy naprawa jest wystarczająca do przywrócenia jego do stanu poprzedniego. Jest oczywiste, że ich dobór może prowadzić do pogorszenia położenia poszkodowanego. W niektórych bowiem przypadkach istotną cechą decydującą o zupełności restytucji jest - obok jakości części - samo pochodzenie części od producenta pojazdu.

Konieczność wymiany uszkodzonej części stanowi niewątpliwie normalne następstwo działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (por. art. 361 § 1 kc), a jeżeli nie da się jej naprawić w taki sposób, aby przywrócić ją do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę, musi zostać zastąpiona inną. Zastąpienie części starych nowymi, jeżeli ich użycie było niezbędne do naprawienia uszkodzonego pojazdu, jest uznawane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego. Odmienne stanowisko musiałoby prowadzić do pozbawionego podstaw prawnych wniosku, że ciężar przywrócenia do stanu poprzedniego rzeczy używanej spoczywa częściowo na poszkodowanym.

Wykładnia art. 361 § 2 kc i art. 363 § 2 kc prowadzi zatem do wniosku, że ubezpieczyciel, w ramach umowy odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu, powinien ustalić odszkodowanie w kwocie, która zapewnia przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę jako całości, a ponadto nie daje również podstaw do obniżenia należnego poszkodowanemu odszkodowania o różnicę pomiędzy wartością części nowej a wartością części, która uległa uszkodzeniu, wyliczoną odrębnie dla każdej części. Brak bowiem podstaw, aby poszkodowany ponosił dodatkową stratę w postaci różnicy pomiędzy wartością części zamiennych, jaką miały one przed wypadkiem, a wartością części nowych, których zamontowanie w naprawionym pojeździe było celowe.

Szkoda majątkowa musi pozostawać bowiem w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem w rozumieniu art. 361 § 1 kc – por. wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 20 maja 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 968/14, opubl. LEX nr 1770850, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 8 kwietnia 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 959/14, opubl. LEX nr 1667508, wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 68/14, opubl. LEX nr 1624064, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 28 października 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 824/14, opubl. LEX nr 1554766, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 13 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 785/13, opubl. LEX nr 1469375.

Zasada pełnego odszkodowania ma zapewnić całkowitą kompensatę doznanego uszczerbku, w granicach normalnego związku przyczynowego. Odstępstwo od tego i zastosowanie zasady compensatio lucri cum damno mogłoby mieć miejsce tylko wyjątkowo, gdyby zastosowanie nowych oryginalnych części w sposób istotny spowodowało wzrost wartości pojazdu uszkodzonego w stosunku do stanu sprzed wyrządzenia szkody, czego pozwany w ramach niniejszego postępowania nie wykazał. Z faktów powszechnie znanych wynika bowiem, że jeżeli pojazd był naprawiany w związku z wypadkiem, to jego cena ulega obniżeniu, nie ma więc znaczenia, iż zamontowano w nim elementy nowe.

Stratę określa się przez porównanie wartości pojazdu przed zdarzeniem wyrządzającym szkodę i po przywróceniu go do stanu poprzedniego.

Strata obejmuje również utratę wartości rynkowej pojazdu uszkodzonego w stosunku do pojazdu o takich samych parametrach nienoszącego cech ingerencji w jego strukturę.

Koszt naprawy uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym pojazdu, nieprzewyższający jego wartości sprzed wypadku, nie jest nadmierny w rozumieniu art. 363 § 1 kc. Przyjmuje się bowiem, że nieopłacalność naprawy, będąca przesłanką wystąpienia tzw. szkody całkowitej, ma miejsce wówczas, gdy jej koszt przekracza wartość pojazdu sprzed wypadku. Stan majątku poszkodowanego, niezakłócony zdarzeniem ubezpieczeniowym, wyznacza bowiem rozmiar należnego odszkodowania – por. postanow. SN z dnia 12 stycznia 2006r. w sprawie o sygn. akt III CZP 76/05, opubl. LEX nr 175463, wyrok SN z dnia 20 października 1972r. w sprawie o sygn. akt II CR 425/72, opubl. OSNC 1973/6/111.

W warunkach przedmiotowego postępowania wymagało również rozważenia czy w sprawie nie zaistniały przesłanki przyczynienia się powoda w rozumieniu art. 362 kc do zaistnienia zdarzenia szkodowego, powstania szkody majątkowej oraz jej wysokości.

Przyczynienie się w ujęciu art. 362 kc oznacza, że pomiędzy zachowaniem poszkodowanego a szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowy. Wina lub oczywista nieprawidłowość (albo ich brak) po stronie poszkodowanego podlegają uwzględnieniu przy ocenie, czy i w jakim stopniu przyczynienie się uzasadnia obniżenie odszkodowania. Ocena stopnia przyczynienia musi uwzględniać wiek i doświadczenie stron oraz ciążące na nich obowiązki, a także stopień świadomości poszkodowanego.

W świetle ustalonego przez Sąd stanu faktycznego, brak jest podstaw do przypisania powodowi zarzutu z art. 362 kc w zw. z art. 354 § 2 kc – por. uchwała SN z dnia 6 października 2022r., III CZP 119/22, opubl. Legalis.

Obowiązkiem stron było w ramach postępowania przed Sądem przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc). Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc., art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

To na ubezpieczycielu ciąży obowiązek przeprowadzenia prawidłowego postępowania likwidacyjnego, którego celem jest nie tylko ocena zasadności roszczeń zgłaszanych przez poszkodowanego, ale również zebranie materiału umożliwiającego ocenę zakresu przedmiotowych roszczeń. Nieprawidłowości w toku postępowania likwidacyjnego nie mogą prowadzić do przerzucenia na ubezpieczonego negatywnych konsekwencji z tym związanych. Celem postępowania likwidacyjnego jest bowiem między innymi ustalenie wysokości szkody i świadczenia zakładu ubezpieczeń. To właśnie w postępowaniu likwidacyjnym winno nastąpić ustalenie wysokości odszkodowania, a rolą sądu w ewentualnym procesie jest kontrola prawidłowości ustalenia wysokości odszkodowania. Ubezpieczony nie może więc ponosić skutków działań ubezpieczyciela, które okazały się nietrafne, gdy chodzi o ustalenie wysokości należnego ubezpieczonemu odszkodowania – por. wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2003r. w sprawie o sygn. akt III CKN 1512/00, opubl. Legalis.

Pozwany w ramach przedmiotowego postępowania nie wykazał przy tym, że zamontowanie części nowych w miejsce starych prowadzi do bezpodstawnego wzbogacenia poszkodowanego i czynności te spowodowałyby wzrost wartości pojazdu jako całości i że poszkodowany na tej operacji zyskał. Zakład ubezpieczeń dowolnie ustalił, że poszkodowany może otrzymać odszkodowanie w wysokości wartości części już częściowo zużytej, jaką miałaby ona, gdyby ją sprzedawano na rynku i nie uwzględnił faktu, że część po połączeniu jej z pojazdem nie może być oceniana jako samodzielny przedmiot obrotu, lecz staje się jednym z elementów, które należy brać pod uwagę przy ocenie poniesionej straty. Nie jest także jasne, za pomocą jakich kryteriów pozwany ustalił wartość części starej, która została uszkodzona podczas wypadku, część ta bowiem, gdyby nie została uszkodzona, mogła służyć jeszcze przez czas, który nie w każdym przypadku musi się równać okresowi wynikającemu z porównania okresu eksploatacji części nowej i już używanej. Do obniżenia odszkodowania nie wystarczy bowiem wzięcie pod uwagę samego okresu eksploatacji części, która ulega wymianie na nową, a przy naprawie rzeczy polegającej na przywróceniu do stanu poprzedniego nie można odrębnie oceniać wartości części użytych do naprawy, a pomijać wartość i użyteczność rzeczy jako całości.

Z podanych wyżej względów Sąd, przy uwzględnieniu rzeczywistej wartości szkody w pojeździe powoda i pomniejszeniu tej należności o wartość świadczenia przekazanego powodowi w ramach postępowania likwidacyjnego, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.179,99zł (18.997,99zł brutto (rzeczywisty koszt przywrócenia pojazdu m – ki F. (...) o nr rej. (...) do stanu sprzed zdarzenia) – 9.718,00zł brutto (odszkodowanie przyznane przez ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym) – 5.100,00zł (roszczenie zasądzone wyrokiem Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 8 lutego 2023r. w sprawie o sygn. akt I C 2028/20) = 4.179,99zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc, art. 455 kc w zw. z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2023.500 – t.j. ze zm.) – por. por. wyrok SN z dnia 16 grudnia 2011r. w sprawie o sygn. akt V CSK 38/11, opubl. LEX nr 1129170, por. wyrok s.apel. w Poznaniu z dnia 27 czerwca 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 494/13 LEX nr 1353802.

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego, orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w z art. 98 § 1 – 1 ¹ i 3 kpc i w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2023.1964 – t.j. ze zm.) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2024.959 – t.j. ze zm.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2023.2111 – t.j. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Michał Włodarek