Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2025r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: Anna Dulas

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 maja 2025r. w K.

sprawy z powództwa A. R. (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu Towarzystwu (...) S.A. z/s w W. (KRS (...))

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda A. R. kwotę 12.178,40zł (dwanaście tysięcy sto siedemdziesiąt osiem złotych 40/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 10.000,00zł (dziesięć tysięcy złotych 00/100) od dnia 5 maja 2023r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 2.178,40zł (dwa tysiące sto siedemdziesiąt osiem złotych 40/100) od dnia 12 czerwca 2024r. do dnia zapłaty,

2.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu tytułem zwrotu części nieuiszczonych wydatków od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. kwotę 1.059,15zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt dziewięć złotych 15/100),

3.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda A. R. kwotę 2.667,00zł (dwa tysiące sześćset sześćdziesiąt siedem złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 900,00zł (dziewięćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Michał Włodarek

Sygn. akt I C 645/23

UZASADNIENIE

W dniu 9 maja 2023r. powód A. R. skierował do tut. Sądu w stosunku do pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. żądanie zasądzenia kwoty 5.000,00zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 5 maja 2023r. do dnia zapłaty tytułem częściowego zadośćuczynienia w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 8 marca 2021r. oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, iż od dnia 1 września 2020r. do dnia 31 lipca 2021r. był zatrudniony w przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. z/s w K. na stanowisku operator (...). W dniu 8 marca 2021r. podczas wykonywania swoich obowiązków uległ wypadkowi przy pracy w ten sposób, że wiór metalowy w nagły i nieustalony sposób uszkodził jego lewą nogę w okolicy pięty, powodując ranę ciętą tej części ciała.

Powód bezpośrednio po wypadku trafił na (...) Wojewódzkiego Szpitala (...) w K., gdzie po skierowaniu na Oddział Urazowo – Ortopedyczny wykonano u niego operację polegającą na plastyce ścięgna A. lewej nogi. Powodowi zalecono ortezę, dalsze konsultacje w poradni ortopedycznej. Powód opuścił szpital w dniu 10 marca 2021r. W następstwie skutków zdarzenia powód został poddany 4 cyklom zabiegów fizjoterapeutycznych, a ponadto kontynuował leczenie w poradni ortopedycznej. Z uwagi na stan zdrowia i czas potrzebny na rekonwalescencje powód pozostawał niezdolny do pracy do dnia 31 lipca 2021r. W dniu 3 lutego 2022r. powód ponownie trafił do szpitala z uwagi na naciek zapalny uszkodzonego w wypadku ścięgna A.. U powoda ponownie wykonano zabieg operacyjny polegający na wycięciu przetoki i ropnia tego ścięgna. Powód opuścił szpital w dniu 4 lutego 2022r. Powyższy zabieg spowodował, że powód musiał korzystać przy poruszaniu się z kul łokciowych. Leczenie ortopedyczne powoda zakończyło się w dniu 31 maja 2022r. Powód po wypadku nie powrócił do pełnego zdrowia. Lekarz Orzecznik ZUS ustalił u powoda, jako następstwo wypadku, 5% stałego uszczerbku na zdrowiu.

W dacie zdarzenia pracodawca powoda był objęty ochroną ubezpieczeniową w ramach prowadzonej działalności gospodarczej udzielaną przez pozwanego i potwierdzoną stosowną polisą.

Powód dokonał zgłoszenia u pozwanego zaistnienia zdarzenia w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego. W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie likwidacyjne w ramach którego, przy ustaleniu, że powód przyczynił się w rozmiarze 50% do zaistnienia zdarzenia i powstania skutków, przyznał powodowi zadośćuczynienie i odszkodowanie w łącznej wysokości 4.479,00zł oraz odmówił ich wypłaty w dalszej części.

W odpowiedzi na pozew pozwany Towarzystwo (...) S.A. z/s w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego kwalifikowanego pisma procesowego pozwany podał, że kwestionuje powództwo co do wysokości oraz że nie ponosi dalszej odpowiedzialności za skutki zdarzenia wypadkowego, a także że powód nie używając trakcie wykonywania pracy stosownej odzieży ochronnej przyczynił się w rozmiarze 50% do zaistnienia zdarzenia i powstania skutków w zakresie jego dóbr osobistych i mienia. Pozwany podniósł również, iż powód uzyskał stosowne świadczenia odszkodowawcze z pracowniczej polisy ubezpieczeniowej oraz z organu rentowego.

W piśmie procesowym z dnia 12 czerwca 2024r. powód rozszerzył żądanie pozwu z tytułu zadośćuczynienia domagając się zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty 10.000,00zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 5 maja 2023r. do dnia zapłaty, a ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 2.178,40zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od daty zgłoszenia zmiany powództwa do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów opieki.

Pozwany zakwestionował również w całości rozszerzenie żądania z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania oraz wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powód A. R. był, od dnia 1 września 2020r. do dnia 31 lipca 2021r., zatrudniony na podstawie umowy o pracę w przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. z/s w K., na stanowisku operator (...), szlifierz.

Pracodawcę powoda i pozwanego Towarzystwo (...) S.A. z/s w W. łączyła umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej prowadzonej działalności gospodarczej, w tym z tytułu odpowiedzialności pracodawcy, potwierdzona polisą nr (...).

( okoliczność niesporna, świadectwo pracy k. 16, polisa k. 53, OWU k. 54-64, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 65, akta osobowe powoda A. R. – dokumenty koperta k. 95)

W dniu 8 marca 2021r. powód A. R. doznał wypadku w trakcie wykonywania obowiązków pracowniczych.

We wskazanej dacie powód rozpoczął pracę o godzinie 6.00. Po dojściu na stanowisko pracy uruchomił program rozruchu maszyny. Po takiej czynności czekał kilka minut aby maszyna była gotowa do pracy. W międzyczasie postanowił zjeść wafelka, którego przyniósł do pracy. Po jego skonsumowaniu poszedł wyrzucić papierek do kosza, który znajdował się na hali najbliżej jego stanowiska. W drodze powrotnej na stanowisko pracy poczuł nagle ból w lewej nodze w okolicach pięty. Ból był taki, jakby nagle złapał go skurcz. Kiedy spojrzał na nogę zobaczył ciętą ranę na pięcie. Powód doszedł do maszyny i usiadł na krzesełku. Zauważyli to pracujący z nim koledzy, którzy po krótkiej rozmowie z poszkodowanym zaraz powiadomili jego mistrza D. D.. D. D. po obejrzeniu rany i jej zabandażowaniu postanowił zawieźć poszkodowanego do szpitala. Na oddział ratunkowy powód został przyjęty około godziny 7:00 gdzie udzielono mu pomocy i zaopatrzono. Powoda pozostawiono w jednostce medycznej w celu operacyjnej plastyki ścięgna oraz rany. Powód przebywał w szpitalu do dnia 10 marca 2021r.

W dacie zdarzenia powód posiadał aktualne badania lekarskie oraz przeszkolenie w zakresie bhp. Podczas wypadku powód miał na sobie buty robocze, natomiast nie posiadał ubranych spodni roboczych – miał założone spodnie, które przyniósł z domu.

Przedmiotowe zdarzenie stanowiło wypadek przy pracy.

Powód nadal odczuwa negatywne skutki zdarzenia w obszarze zdrowia fizycznego i psychicznego.

( protokół z oględzin miejsca wypadku przy pracy k. 9-10, protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy k. 11-13, protokół przesłuchania poszkodowanego k. 14-15, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 65, zeznania świadka E. S. k. 150v 00:46:43-00:54:53, zeznania świadka D. D. k. 151v 00:54:53-01:23:29, zeznania świadka K. S. k. 161-161v 00:04:44-00:22:07, zeznania świadka K. L. k. 161v 00:22:07-00:44:00, zeznania świadka P. F. k. 165 00:02:20-00:22:26, przesłuchanie powoda A. R. k. 150 00:04:51-00:46:43)

Po wypadku powód był konsultowany w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym Wojewódzkiego Szpitala (...) w K., gdzie po udzieleniu mu medycznej pomocy ambulatoryjnej skierowano go na Oddział Urazowo – Ortopedyczny.

U powoda rozpoznano uraz ścięgna A., ranę okolicy ścięgna piętowego lewego z częściowym uszkodzeniem ścięgna A., otwartą ranę innych części podudzia.

U powoda wykonano plastykę ścięgna A. lewego szwem mo. met. K., szycie rany.

Powód przebywał w jednostce medycznej do dnia 10 marca 2021r.

Powód kontynuował leczenie specjalistyczne u lekarza ortopedy. Powód odbył również cykle zabiegów fizjoterapeutycznych.

W okresie 3 – 4 lutego 2022r. powód ponownie przybywał na opisanym wyżej Oddziale. U powoda rozpoznano następstwa otwartej rany kończyny dolnej – naciek zapalny okolicy ścięgna A. lewego. U powoda wykonano zabieg operacyjny wycięcia przetoki i ewakuacji ropnia z ok. A. lewego.

Po wypadku, a także w związku z leczeniem i rehabilitacją powód wymagał opieki i wsparcia osób trzecich.

Powód nadal odczuwa negatywne skutki zdarzenia w obszarze zdrowia fizycznego i psychicznego.

( karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 17-20, 31-33, historia choroby k. 21-30, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 65, inf. NFZ k. 85-90, zeznania świadka E. S. k. 150v 00:46:43-00:54:53, przesłuchanie powoda A. R. k. 150 00:04:51-00:46:43)

Orzeczeniem z dnia 30 września 2021r. nr (...) Lekarz Orzecznik ZUS ustalił u powoda 5% stałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkami wypadku przy pracy z dnia 8 marca 2021r. Z tego tytułu przyznano powodowi świadczenie w wysokości 5.165,00zł.

( orzeczenie Lekarza Orzecznik ZUS k. 34)

W dacie wypadku powód A. R. był objęty dodatkowym grupowym ubezpieczeniem na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem udzielanym przez (...) S.A. z/s w W. i z tego tytułu w związku z wypadkiem z dnia 8 marca 2021r. przyznano mu decyzją z dnia 6 sierpnia 2021r. w sprawie (...) świadczenie w wysokości 3.780,00zł.

( decyzja (...) S.A. k. 157)

Bezpośrednią przyczyną wypadku zaistniałego w dniu 8 marca 2021 był metalowy wiór wystający z pojemnika na odpady lub leżący na posadzce – drodze transportowej.

Pośrednią przyczyną wypadku było: brak porządku i ładu w miejscu pracy na hali produkcyjnej w pobliżu kosza znajdującego się przy szlifierce kłowej, brak odpowiedniej odzieży roboczej powoda – spodnie prywatne, brak odpowiedniego nadzoru ze strony pracodawcy lub bezpośredniego przełożonego.

W dacie wypadku powód spełniał wszystkie wymagania niezbędne do dopuszczenia go do pracy na zajmowanym stanowisku, w tym został zapoznany z zagrożeniami występującymi na zajmowanym stanowisku pracy i przeszedł w tym zakresie stosowne szkolenie, co zostało udokumentowane i potwierdzone w karcie szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca spełnił wszystkie ciążące na nim obowiązki dopuszczając powoda do pracy na zajmowanym stanowisku operator (...), szlifierz.

Przedmiotowe zdarzenie było wypadkiem przy pracy.

Powód naruszył jeden z przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w szczególności był on zobowiązany stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego zgodnie z ich przeznaczeniem. W momencie wypadku powód korzystał z obuwia roboczego. Natomiast nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie jaki wpływ miało niestosowanie przez poszkodowanego przydzielonej odzieży roboczej w postaci spodni roboczych na powstanie i rozmiar skutków wypadku. Wióry z maszyn (...) są bardzo ostre i prawdopodobnie rozmiar i skutki wypadku byłyby takie same w przypadku stosowania przez powoda wymaganych spodni roboczych.

Jedną z przyczyn pośrednich był brak odpowiedniego nadzoru ze strony pracodawcy lub bezpośredniego przełożonego. Pracownik nadzoru będący w hali produkcyjnej widząc, iż powód przystępuje do pracy w innej odzieży roboczej niż wymagana przez pracodawcę zobowiązany był zareagować w taki sposób, iż nie dopuszcza go do wykonywania pracy. Tolerowanie przez osobę kierującą pracownikami takiego zachowania i brak reakcji z jego strony stanowiło przyczyną źródłową przedmiotowego wypadku. Ponadto osoba sprawująca nadzór nad pracownikami widząc wystające wióry z pojemników na odpady bądź znajdujące się na posadzce, mając na uwadze dbałość o bezpieczny stan pomieszczeń, winna reagować w celu usunięcia zagrożenia wypadkowego.

( opinia biegłego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy k. 177-180)

W obszarze ortopedycznym na skutek wypadku przy pracy w dniu 8 marca 2021r. powód A. R. doznał obrażeń narządów w postaci urazu ścięgna A. lewego. U powoda zastosowano operacyjne sposoby leczenia obrażeń narządów ruchów. Leczenie obrażeń narządów ruchów w związku z wypadkiem zakończono w dniu 28 lipca 2021r.

Uszczerbek na zdrowiu jaki powód doznał w wyniku obrażeń narządów ruchów na skutek urazów w wypadku przy pracy wynosi 5% i ma charakter stały.

W związku z następstwami wypadku na zdrowiu powoda, wymagał on w okresie leczenia i rehabilitacji opieki osób trzecich przy czynnościach życia codziennego i higienicznych przez okres 6 tygodni w rozmiarze 4 godzin dziennie.

( opinia biegłego w dziedzinie ortopedii i traumatologii k. 196-200a, 227)

W następstwie zdarzenia z dnia 8 marca 2021r. powód A. R. doznał częściowego uszkodzenia lewego ścięgna A.. Powyższe obrażenie z powodowało u powoda powstanie trwałego uszczerbku na zdrowiu w rozmiarze 5%.

W następstwie zdarzenia doszło do naruszenia czynności narządów ciała, szczególnie w zakresie lewej kończyny dolnej, pod postacią dużej blizny w okolicy ścięgna A. po stronie lewej z występującym zanikiem w obrębie mięśni łydki lewej.

Ze względu na charakter działającego narzędzia, tj. wióra metalowego, który wszedł do obuwia poszkodowanego (uszkodzenie przyczepu piętowego ścięgna A., czyli struktury przyczepiającej się do pięty powoda), który ewidentnie był w obuwiu roboczym wskazuje, iż same spodnie nie odgrywały w powyższym przypadku roli ochronnej. Tym w samym posiadanie spodni roboczych u powoda nie zmniejszyłoby prawdopodobieństwa wystąpienia obrażeń pourazowych.

Miejsce urazu dotyczyło strefy ochronnej przez buty, które powód posiadał. Oznacza to, że mimo posiadania części odzieży ochronnej w zakresie, w którym doszło do uszkodzenia struktur anatomicznych odzież nie do końca spełniła swoją rolę, co w praktyce się zdarza.

( opinia biegłego w dziedzinie neurochirurgii k. 243-246, 278-279)

Powód dokonał zgłoszenia u pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. zaistnienia szkody na osobie i mieniu w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela. Postępowanie szkodowe zostało zarejestrowane pod numerem (...)-01.

W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie szkodowe i decyzją z dnia 4 maja 2023r. w związku ze zdarzeniem i jego skutkami na organizmie, zdrowiu i mieniu, przyznał powodowi, przy przyjęciu jego przyczynienia się do powstania zdarzenia i jego skutków w rozmiarze 50% oraz biorąc pod uwagę wysokość odszkodowania z ZUS o wartości 5.165,00zł, zadośćuczynienie w wysokości 3.583,00zł i odszkodowanie w wysokości 896,00zł, oraz odmówił ich wypłaty w pozostałej części.

( zgłoszenie roszczenia k. 35-36, decyzja k. 37-39, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 65)

Sąd uznał za przydatne do ustalenia stanu faktycznego opinie główną i uzupełniające sporządzone przez biegłych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, ortopedę oraz neurochirurga, albowiem są one pełne, jasne, zrozumiałe, wyczerpujące i kompleksowe oraz wewnętrznie spójne. Biegli w poszczególnych opiniach udzielili odpowiedzi na wszystkie postawione w tezach dowodowych pytania, sformułowania zawarte w treści każdej z opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegli przedstawili metody badawcze i materiał badawczy, na którym się oparli. Wnioski końcowe każdej z opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłych badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opiniach materiałem badawczym.

Ponadto biegli w dziedzinie ortopedii i neurochirurgii w sposób fachowy i rzeczowy ustosunkowali się również do wszystkich zarzutów skierowanych w stosunku do opinii wypowiadając się szczegółowo w obszarze każdego zastrzeżenia odwołując się przy tym do dokumentarnego materiału dowodowego oraz reguł postępowania przy sporządzaniu takiego typu operatu.

Podnoszone w tych warunkach uwagi należy uznać jedynie za polemikę z prawidłowo i właściwie sporządzonymi dokumentami procesowymi i nie stanowią podstawy do reformacji albo odrzucenia czy to w całości lub w części tak przeprowadzonych w postępowaniu rozpoznawczym czynności procesowych.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2024.838 – t.j. – ze zm.) zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym, natomiast w myśl art. 15 ust. 2 cyt. ustawy umowa ubezpieczenia ma charakter dobrowolny, z zastrzeżeniem przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Stosownie do treści art. 16 w/w ustawy ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności prawa i obowiązki każdej ze stron umowy ubezpieczenia oraz zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

Na podstawie art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę, natomiast na podstawie art. 805 § 2 pkt 2 kc świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Na podstawie art. 829 § 1 pkt 2 kc ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

O zakresie odpowiedzialności ubezpieczyciela decyduje treść umowy ubezpieczenia, wykładana według zasady określonej w art. 15 ust. 1 w/w ustawy.

Elementami przedmiotowo istotnymi umowy ubezpieczenia jest z jednej strony zobowiązanie do spełnienia określonego świadczenia przez Ubezpieczyciela w razie zajścia określonego w umowie wypadku, z drugiej zaś strony zobowiązanie do zapłaty składki przez Ubezpieczającego. Ubezpieczający w zamian za opłaconą składkę uzyskuje od ubezpieczyciela ochronę przed wystąpieniem określonego wypadku, natomiast ubezpieczyciel spełnia świadczenie, w celu zwolnienia się z ciążącego na nim zobowiązania. Wypadek ubezpieczeniowy jest to zdarzenie, w razie zajścia którego ubezpieczyciel zobowiązuje się spełnić określone w umowie ubezpieczenia świadczenie.

Uwzględniając charakter umowy ubezpieczenia określony przez przepisy kodeksu cywilnego należy przyjąć, że ograniczają one istotnie możliwość przypisania ubezpieczającemu takiego nienależytego wykonania umowy, które prowadzi do zwolnienia z odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Przewidują bowiem co do zasady obowiązek wypłaty odszkodowania w przypadku zajścia wypadku ubezpieczeniowego przewidzianego w umowie ubezpieczenia. Podstawowym obowiązkiem ubezpieczającego jest zaś uiszczenie odpowiednio skalkulowanej przez zakład ubezpieczeń składki, która uwzględnia poziom jego ryzyka – por. wyrok SN z dnia 11 grudnia 2007r. w sprawie o sygn. akt II CSK 375/07, opubl. LEX nr 492168, wyrok SN z dnia 17 czerwca 1983r. w sprawie o sygn. akt I CR 189/83, opubl. OSNC 1984/4/45, wyrok SN z dnia 26 maja 2000r. w sprawie o sygn. akt I CKN 744/98, opub. LEX nr 50833.

O powstaniu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń nie decyduje wyłącznie powstanie po stronie ubezpieczającego cywilnoprawnego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej osobie trzeciej, lecz wystąpienie wypadku ubezpieczeniowego. Wypadek ubezpieczeniowy jest natomiast zdarzeniem, które strony umowy ubezpieczenia określiły jako przyczynę uzasadniającą odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń. Swoboda kształtowania stosunku umownego umożliwia ułożenie go w taki sposób, że ochroną ubezpieczeniową będzie objęta tylko odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego powstała przy zachowaniu określonych wymagań dodatkowych. Z uwagi na cel umowy ubezpieczenia, jakim jest zapewnienie ubezpieczającemu rzeczywistej ochrony, konieczne jest, aby umowa lub stanowiące jej część ogólne warunki ubezpieczenia precyzowały, w sposób nie budzący wątpliwości już w chwili zawarcia umowy, jakie zdarzenia są, a jakie już nie są objęte odpowiedzialnością zakładu ubezpieczeń. – por. wyrok SN z dnia 22 maja 2009r. w sprawie o sygn. akt III CSK 300/08, opubl. LEX nr 584752.

Szkoda musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem w rozumieniu art. 361 § 1 kc – por. wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 20 maja 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 968/14, opubl. LEX nr 1770850, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 8 kwietnia 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 959/14, opubl. LEX nr 1667508, wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 68/14, opubl. LEX nr 1624064, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 28 października 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 824/14, opubl. LEX nr 1554766, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 13 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 785/13, opubl. LEX nr 1469375.

Treść pozwu nie może budzić wątpliwości co do tego, że powód domagając się zasądzenia zadośćuczynienia i odszkodowania wskazywał na odpowiedzialność zatrudniającego go przedsiębiorstwa na zasadzie ryzyka.

Ustawodawca przewidział odpowiedzialność przedsiębiorcy działającego na zasadzie ryzyka w art. 435 § 1 kc, który stanowi, że prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyżej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Pojęciu przedsiębiorstwa (zakładu) użytemu w art. 435 § 1 kc należy przypisywać znaczenie wyznaczone przez art. 55 ¹ kc, a zatem stanowi ono zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwo musi być prowadzone na własny rachunek, we własnym szeroko pojętym interesie. Decydujące jest tu wykonywanie faktycznego władztwa dla siebie, natomiast obojętna jest forma organizacyjno – prawna (wyrok SA w Szczecinie z dnia 2 marca 2016r., I ACa 1117/15, wyrok SA w Katowicach z dnia 6 września 2012r., I ACa 302/12). Ocena zaś, czy dane przedsiębiorstwo jest przedsiębiorstwem, o jakim mowa w art. 435 kc powinna być zindywidualizowana i wynikać z konkretnego stanu faktycznego, obejmującego rzeczywiście prowadzoną działalność, a nie możliwość jej prowadzenia wynikającą z wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym (wyrok SN z 10 grudnia 2020r., I CSK 158/19, Lex).

Jednakże, samo prowadzenie na własny rachunek przedsiębiorstwa nie uzasadnia jeszcze odpowiedzialności na podstawie art. 435 § 1 kc, albowiem w tej normie prawnej chodzi o przedsiębiorstwo „wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody”. Do zastosowania art. 435 § 1 kc nie wystarcza, aby przedsiębiorstwo bezpośrednio wykorzystywało elementarne siły przyrody (energię elektryczną, gaz, parę, paliwa płynne itp.), ponieważ współcześnie trudno znaleźć zakład pracy, w którym nie są wykorzystywane energia elektryczna, paliwa płynne lub energia cieplna, mające swe źródło w siłach przyrody (por. wyrok SA w Warszawie, I ACa 197/16, Lex). Chodzi bowiem o procesy polegające na przetwarzaniu energii elementarnej na pracę lub inne postacie energii, co wymaga użycia maszyn lub innych urządzeń przetwarzających. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lipca 1977r. (IV CR 216/77), ustalając zakres stosowania art. 435 § 1 kc należy brać pod uwagę trzy elementy: stopień zagrożenia ze strony stosowanych urządzeń, stopień komplikacji przy przetwarzaniu energii elementarnej na pracę oraz ogólny poziom techniki. Zastosowana jako źródło energii siła przyrody powinna stanowić siłę napędową przedsiębiorstwa jako całości. Kwestię tę w przekonujący sposób wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 listopada 2016 r. (I PK 260/15) wskazując, że nie wystarczy więc posługiwanie się siłami przyrody tylko do działań wspomagających. Inaczej rzecz ujmując, samo użycie w przedsiębiorstwie poszczególnych maszyn zaopatrzonych w silniki (np. elektryczne, spalinowe) nie daje jeszcze podstawy do zastosowania art. 435 § 1 kc. Ocenę, czy podmiot prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą na zasadzie ryzyka na podstawie tego przepisu, należy oderwać od okoliczności konkretnego zdarzenia wywołującego szkodę i odnieść do zakresu zadań przedsiębiorstwa strony pozwanej.

Zdaniem Sądu, analiza zakresu i przedmiotu działalności prowadzonej przez pracodawcę powoda, prowadzi do konstatacji, że wypełnia ona desygnaty pojęcia prowadzącego na własny rachunek przedsiębiorstwa wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody. W konsekwencji uznać należy, że bez użycia siły przyrody pracodawca powoda jako prowadzący przedsiębiorstwo, nie osiągnęłoby swojego celu gospodarczego. Skala wykorzystania różnorakich sił przyrody dla wprawienia w ruch, a więc umożliwienia funkcjonowania przedsiębiorstwa, przesądza o zakwalifikowania obiektów pracodawcy powoda w kategoriach przepisu art. 435 kc. Dodać trzeba, że przedsiębiorstwo to posługuje się siłami przyrody nie tyko do działań wspomagających, ale wykorzystuje do realizacji wszystkich zadań urządzenia wprawiane w ruchu za pomocą sił przyrody. Osiągniecie bowiem zakładanych celów produkcyjnych, transportowych i sprzedażowych tego przedsiębiorstwa bez zużycia sił przyrody nie było możliwe. Omawiane przedsiębiorstwo dysponuje zaawansowanymi systemami produkcyjnymi, sprzedażowymi i logistycznymi. Jest również dysponentem wielu nieruchomości. Nadto, zatrudnia znaczną liczbę pracowników, a jego struktura organizacyjna jest bardzo rozbudowana.

Podsumowując, przetwarzanie sił przyrody stanowi podstawę funkcjonowania przedsiębiorstwa zatrudniającego powoda. Z tego też płynie wniosek, że przedsiębiorstwo to jest wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody, siły te bowiem są nieodzowne do prawidłowego prowadzenia tego przedsiębiorstwa.

Opisana w cytowanej wyżej normie prawnej odpowiedzialność na zasadzie ryzyka jest to odpowiedzialność, która jest oparta na założeniu, że sam ruch przedsiębiorstwa stwarza zwiększone ryzyko dla otoczenia, niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody.

Do odpowiedzialności na zasadzie ryzyka z art. 435 § 1 kc nie jest wymagana jakakolwiek nieprawidłowość działania podmiotu zobowiązanego, a wystarczająca przesłanką jego odpowiedzialności jest wyrządzenie szkody przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu. Zagrożenie wyrządzenia szkody, które jest nieuchronnie generowane w związku z działaniem przedsiębiorstw wprawianych w ruch za pomocą sił przyrody, decyduje o ponoszeniu przez nie odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadzie ryzyka niezależnie od możliwości przypisania osobom odpowiedzialnym za organizację pracy przedsiębiorstwa bądź jego pracownikom jakiejkolwiek winy, stosownie bowiem do utrwalonego w literaturze stanowiska, dla przypisania odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną ruchem przedsiębiorstwa lub zakładu, nie jest wymagane ustalenie bezprawnego charakteru zachowania podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo ani jego winy. Działania lub zaniechania składające się na funkcjonowanie przedsiębiorstwa lub zakładu, a stanowiące przyczynę szkody, nie muszą naruszać reguł porządku prawnego, a w szczególności norm prawnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, bezpieczeństwa produktów, czy prawa sąsiedzkiego (por wyrok SN z dnia 18 maja 2012r., III PK 78/11, Lex nr 1216871, a także uchwała SN z dnia 7 kwietnia 1970r., III CZP 17/70, Lex).

Odpowiedzialność przewidziana w art. 435 § 1 kc została oparta na surowych zasadach, gdyż poszkodowany zobowiązany jest udowodnić tylko to, że doznał szkody, pozostającej w związku z ruchem przedsiębiorstwa. W ustalonej judykaturze Sądu Najwyższego (poczynając od orzecznictwa na tle art. 152 § 1 k.z., do orzeczeń najnowszych) pojęcie „ruchu przedsiębiorstwa” traktuje się szeroko i odnosi się do funkcjonowania przedsiębiorstwa jako całości, obejmującego każdy przejaw jego działania; istnienie związku pomiędzy ruchem i szkodą przyjmuje się już wtedy, gdy szkoda nastąpiła w wyniku zdarzenia funkcjonalnie powiązanego z działalnością przedsiębiorstwa, choćby nie było bezpośredniej zależności pomiędzy użyciem sił przyrody i szkodą (por. orzeczenia z dnia 25 stycznia 1961 r., 4 Cr 360/60, OSPiKA 1962, Nr 6, poz. 337 i z dnia 11 grudnia 1963 r., II CR 116/63, OSPiKA 1965, Nr 5, poz. 94 oraz wyroki z dnia 5 stycznia 2001 r., V CKN 190/00, Lex, z dnia 19 czerwca 2001 r., II UKN 424/00, OSNP 2003, Nr 6, poz. 55, z dnia 9 maja 2008 r., III CSK 360/07, Lex i z dnia 1 kwietnia 2011 r., II PK 233/10, Lex).

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka uchylają jedynie okoliczności egzoneracyjne. Zobowiązany może uwolnić się od odpowiedzialności wyłącznie przez wykazanie, że szkoda powstała na skutek: siły wyższej, wyłącznej winy poszkodowanego, wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą w/w nie ponosi odpowiedzialności. Podzielić należy jednocześnie pogląd, że prowadzący przedsiębiorstwo „ponosi odpowiedzialność” w rozumieniu art. 435 kc za wszystkie osoby, które zostały włączone w ruch przedsiębiorstwa (por. B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, Odpowiedzialność cywilna prowadzącego na własny rachunek przedsiębiorstwo..., s. 171; W. Czachórski (w:) System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 621; W. Kuryłowicz (w:) Komentarz, t. II, 1972, s. 1074; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2011, art. 435, nb 26). W pierwszej kolejności chodzi o osoby, za które odpowiada ex delicto (np. na podstawie art. 427, 429, 430 k.c.) lub ex contractu (np. art. 471, 474 k.c.), przy czym nie ma znaczenia, czy zachodzą wszystkie przesłanki tej odpowiedzialności (np. powierzenie czynności profesjonaliście zwolni od odpowiedzialności na podstawie art. 429 k.c., lecz nie ma znaczenia dla wyznaczenia kręgu podmiotów "osób trzecich", na użytek art. 435 k.c.).

Niezależnie od powyższego pracodawca powoda odpowiada za krzywdę przez niego doznaną także na zasadzie winy z art. 415 kc w zw. z art. 94 pkt 4 kp, co zostało jednoznacznie potwierdzone w opinii biegłego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zgodnie z dyspozycją art. 415 kc kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia. Podstawę uznania odpowiedzialności sprawy jest zatem wykazanie kumulatywnie trzech przesłanek: zdarzenie, z którym ustawa wiąże odpowiedzialność na określonej zasadzie, szkoda oraz związek przyczynowy między tym zdarzeniem, a szkodą. Przy ustalaniu odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych znajdują zastosowanie przepisy dotyczące związku przyczynowego, szkody i sposobów jej naprawienia (art. 361-363 kc).

Przesłanki te uzupełniane są przez art. 361 kc, w którym ustawodawca dodaje do nich adekwatny związek przyczynowy między zachowaniem sprawczym i naruszeniem dobra, z którego wynikła szkoda.

Wina w art. 415 kc przesądza o zarzucalności zachowania sprawczego i może przybrać postać umyślności bądź nieumyślności.

Wina jest bezsporna, jeżeli sprawa dopuszcza się umyślnie czynu bezprawnego. Ma on wówczas zamiar naruszania obowiązujących nakazów lub zakazów, chce je przekroczyć (zamiar bezpośredni) albo przewiduje taką możliwości i godzi się na ten skutek (zamiar ewentualny). Z kolei winę nieumyślną sprawcy uznaje się w dwóch sytuacjach. Z dezaprobatą spotyka się zachowanie, gdy sprawca nie chce postępować bezprawnie i chociaż przewiduje taką możliwość, nie godzi się na ten skutek, bezpodstawnie sądząc, że go uniknie (lekkomyślność, rażące niedbalstwo). Zarzut winy nieumyślnej można postawić sprawcy tylko wówczas, gdy ustalona zostaje naganność decyzji, jaką sprawca podjął w konkretnej sytuacji, nieświadomy możliwości bezprawnego zachowania albo bezpodstawnie sądząc, że go uniknie. Dominuje pogląd, że właściwym kryterium oceny jest należyta staranność, w kształcie określonym w przepisie art. 355 kc (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15.02.1971r., III CZP 33/70, Lex, wyrok SN z 12.06.2002r., III CKN 694/00, Lex).

Przyczynienie się w ujęciu art. 362 kc oznacza, że pomiędzy zachowaniem poszkodowanego a szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowy. Wina lub oczywista nieprawidłowość (albo ich brak) po stronie poszkodowanego podlegają uwzględnieniu przy ocenie, czy i w jakim stopniu przyczynienie się uzasadnia obniżenie odszkodowania. Ocena stopnia przyczynienia musi uwzględniać wiek i doświadczenie stron oraz ciążące na nich obowiązki, a także stopień świadomości poszkodowanego.

Przyczynieniem się jest każde zachowanie się poszkodowanego pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą, za którą ponosi odpowiedzialność inna osoba. Przyczynienie się do szkody występuje wtedy, gdy na podstawie stanu faktycznego sprawy uzasadniony jest wniosek, że bez udziału poszkodowanego szkoda by nie powstała lub nie przybrałaby ustalonych rozmiarów. Nie oznacza to jednak prostego przełożenia stopnia przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody na obniżenie należnego odszkodowania czy też zadośćuczynienia i nie przesądza o stopniu tego obniżenia. Użycie przez ustawodawcę w art. 362 kc sformułowania „stosowne okoliczności” nakazuje, aby sąd uwzględnił wszystkie okoliczności konkretnej sprawy, takie np. jak stopień winy sprawcy, wiek poszkodowanego i stopień jego rozwoju, szczególne okoliczności towarzyszące zdarzeniu wywołującemu szkodę. Dopiero po dokonaniu prawidłowej oceny wszystkich zindywidualizowanych okoliczności związanych z przyczynieniem się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody ocenić można, jaka kwota będzie odpowiednią sumą zadośćuczynienia.

Trzeba podnieść, iż ustalony przez Sąd stan faktyczny nie pozwala na stwierdzenie, iż powód swoim zachowaniem polegającym wykonywaniu zleconych przez pracodawcę czynności pracowniczych bez wymaganych spodni ochronnych przyczynił się do zaistnienia zdarzenia, spowodowania u niego powstania obrażeń ciała oraz powstania szkody niemajątkowej i w mieniu.

W szczególności należy, w tym zakresie wziąć pod uwagę konkluzje opinii biegłych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz neurochirurga (również w trakcie specjalizacji w zakresie medycyny sądowej). Co prawda biegły z zakresu bhp podniósł, iż formalno – normatywnym uchybieniem powoda było brak stosowania w stopniu kompletnym dedykowanej odzieży ochronnej, to jednak co oboje biegli stanowczo konkludowali, że w tym konkretnym przypadku z uwagi rodzaj i właściwości czynnika szkodowego oraz na miejsce na ciele powoda, na które on oddziaływał, niezastosowanie spodni ochronnych pozostawało bez wpływu na zaistnienie zdarzenia i jego skutki.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy jednoznacznie stwierdzić, iż pracodawca powoda zawarł z pozwanym ważną i skuteczną umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Postanowienia tego kontraktu oraz ogólne warunki ubezpieczenia określiły podmioty, przedmiot i treść zobowiązania. Strony zgodnie ustaliły elementy przedmiotowo istotne tego kontraktu oraz wyraźnie oznaczyły prawa i obowiązki podmiotów zobowiązania. Zgodne oświadczenia stron kontraktu dotyczyły również zakresu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w przypadku zaistnienia zdarzenia objętego treścią umowy, przy czym szczegółowe uregulowania w tym zakresie wynikały z ogólnych warunków umowy ubezpieczenia, które stanowiły integralną część umowy i o których ubezpieczający został prawidłowo i skutecznie poinformowany przed jego zawarciem.

Analiza treści postanowień ogólnych warunków ubezpieczenia oraz postanowień umowy ubezpieczenia pozwala na kategoryczne stwierdzenia, że mając na względzie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności treść opinii powołanych w sprawie biegłych, powód uległ wypadkowi przy pracy stanowiącemu nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną. Mechanizm powstania szkody zaistniał w zaprezentowanych przez powoda warunkach, nie ujawniły się przy tym żadne obiektywne okoliczności egzoneracyjne lub ekskulpacyjne, których wystąpienie spowodowałoby uwolnienie pozwanego od odpowiedzialności kontraktowej i wypłaty umówionych rekompensaty i odszkodowania.

Zadośćuczynienie pełni przede wszystkim funkcję kompensacyjną, czyli jego rolą jest wynagrodzenie krzywdy (szkody niemajątkowej) rozumianej jako cierpienie fizyczne (ból i innego rodzaju dolegliwości) i psychiczne (ujemne odczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała lub rozstrojem zdrowia), aby przynajmniej w ten sposób częściowo przywrócić równowagę zachwianą w wyniku popełnienia czynu niedozwolonego. Okoliczność powyższa powoduje, że o rozmiarze należnego zadośćuczynienia decyduje w pierwszym rzędzie rozmiar i natężenie doznanej krzywdy, tj. rodzaj, charakter, długotrwałość cierpień fizycznych i ujemnych doznań psychicznych, ich intensywność, nieodwracalność negatywnych skutków zdrowotnych, np. stopień i trwałość kalectwa, w tym potrzeby stałej rehabilitacji, zażywania środków farmakologicznych, utrata perspektyw na przyszłość, konieczność korzystania z opieki osób trzecich, poczucie wykluczenia i nieprzydatności społecznej, a ponadto prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia) oraz towarzyszące jej poczucie bezradności powodowanej koniecznością korzystania z opieki innych osób oraz nieprzydatności społecznej, a także wiek poszkodowanego, konieczność zmiany zatrudnienia, niemożność wykonywania zawodu, uprawiania sportów, pracy twórczej lub artystycznej, utratę kontaktów towarzyskich, zmianę trybu życia, przyzwyczajeń, czy też sposobu spędzania wolnego czasu.

Zmierzenie rozmiaru doznanej krzywdy nie jest możliwe, gdyż krzywda stanowi subiektywne przeżycie danej osoby. Niezbędne jest wszakże odniesienie wysokości żądanej kwoty do konkretnych, obiektywnych okoliczności faktycznych w danej sprawie, a nie do subiektywnego poczucia krzywdy osoby uprawnionej.

Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne i fizyczne. Zadośćuczynienie przyznawane jest jednorazowo, zatem musi rekompensować całą krzywdę w postaci cierpień fizycznych i psychicznych już doznanych jak i tych, które w związku z doznanym uszkodzeniem ciała wystąpią w przyszłości jako możliwe do przewidzenia następstwa czynu niedozwolonego, a także prognozę na przyszłość – por. wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 5 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1670/13, opubl. LEX nr 1509116, wyrok s.apel. w Krakowie z dnia 27 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1622/13, opubl. LEX nr 1563513, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 18 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 615/14, opubl. LEX nr 1587268, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 6 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 457/14, opubl. LEX nr 1554625, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 5 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 936/13, opubl. LEX nr 1439218, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 11 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1593/13, opubl. LEX nr 1480479, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 13 grudnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 829/13, opubl. LEX nr 1416140, wyrok s.apel. w Gdańsku z dnia 15 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt V ACa 755/13, opubl. LEX nr 1454457

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż pomiędzy zdarzeniem i powstałą u powoda szkodą niemajątkową istnieje adekwatny związek przyczynowy, który nie pozostaje w jakiejkolwiek zależności z istniejącymi u niego schorzeniami samoistnym i innymi dolegliwościami, a ocena zdiagnozowanych u powoda schorzeń powypadkowych, ich rodzaj, charakter, rozmiar, jakość, intensywność i czas trwania, wpływ na funkcjonowanie w życiu osobistym i zawodowym oraz starania o odwrócenie ujemnych następstw oceniane przez pryzmat kwantyfikatorów decydujących o wysokości zadośćuczynienia wskazują, iż przyznana przez Sąd kwota zadośćuczynienia w wysokości 10.000,00zł, przy uwzględnieniu rodzaju, charakteru i rozmiarów cierpień fizycznych i psychicznych powoda oraz doznanego na skutek wypadku przy pracy trwałego uszczerbku na zdrowiu w rozmiarze 5% w obszarze ortopedycznym i neurochirurgicznym, nie jest rażąca niska i nadmiernie wygórowana.

Odszkodowanie wypłacone powodowi z polisy pracowniczej w wysokości 3.780,00zł i świadczenie z zabezpieczenia społecznego w wysokości 5.165,00zł Sąd wziął pod uwagę przy określaniu wysokości kompensaty, co nie jest jednak jednoznaczne z mechanicznym zmniejszeniem sumy zadośćuczynienia o kwotę tego odszkodowania, a jego wysokość oceniana łącznie przedstawia realną, ekonomicznie odczuwalną wartość.

Odczucie krzywdy jest pojęciem subiektywnym i niewymiernym, jednak określając wysokość zadośćuczynienia Sąd kierował się przesłankami obiektywnymi, biorąc pod uwagę szeroko rozumiane cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego, w tym skutki jakie zdarzenie wywarło na organizmie powoda, w ograniczeniach w życiu codziennym, planach życiowych, możliwości funkcjonowania w rodzinie i w dotychczasowym środowisku. Przyznanie odpowiedniego zadośćuczynienia oznacza przyznanie takiej kwoty, która rozsądnie oceniana da się określić jako godziwa w realiach danej sprawy. Skutkiem tej oceny winno zaś być zasądzenie zadośćuczynienia, które wystarcza do złagodzenia doznanych cierpień, a zarazem nie premiuje osób o słabszej konstrukcji psychicznej, reagujących intensywniej na sytuacje traumatyczne lub też nie prowadzi do pokrzywdzenia osób o osobowości zamkniętej, kumulującej w sobie wewnętrzne emocje.

W szczególności Sąd miał na względzie rodzaj, charakter i rozmiar doznanej krzywdy, w tym cierpień fizycznych i psychicznych powoda, przy uwzględnieniu przebytego procesu leczenia i rehabilitacji oraz czasu jego trwania i ich rezultatów i wpływ zdarzenia na bieżące funkcjonowanie powoda, w szczególności na wywołaną zdarzeniem wypadkowym trwałość uszczerbku na jego zdrowiu.

Kwota zadośćuczynienia nie może stanowić źródła wzbogacenia dla poszkodowanego, a jedynym kryterium dla oceny wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Zadośćuczynienie powinno być bowiem zarazem środkiem pomocy dla poszkodowanego i pozostawać w odpowiednim stosunku do rozmiarów krzywdy, winna ona uwzględniać aktualne warunki i przeciętną stopę życiową społeczności, w której przebywa pokrzywdzony, przy czym rozmiar szkody niemajątkowej, ustala się, uwzględniając moment wyrokowania. – por. wyrok SN z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I CSK 667/12, opubl. LEX nr 1391106, wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 974/12, opubl. LEX nr 1362966, wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 940/13, opubl. LEX nr 1466803, wyrok SN z dnia 24 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt II CSK 595/13, opubl. (...) nr (...).

Powód był również uprawniony do żądania odszkodowania z tytułu opieki osób trzecich w wysokości 2.176,40zł, w szczególności jest to uzasadnione wobec następstw wypadku na zdrowiu powoda i konieczności jego wsparcia w czynnościach życia codziennego i higienicznych.

W świetle treści opinii biegłego w dziedzinie ortopedii za zasadne należało uznać, że powód wymagał pomocy osób trzecich przez okres 6 tygodni w wymiarze 4 godzin w stosunku dziennym z powodu bólu i ograniczeń wywołanych zdarzeniem, który uniemożliwiał zaspokajanie podstawowych czynności życiowych w łącznym rozmiarze 42 dni (6 tygodnie x 7 dni w tygodniu) w wymiarze 4 godzin w stosunku dziennym, co daje łącznie 168h (42 dni x 4 godzin w stosunku dziennym). Wysokość stawki godzinowej wynagrodzenia ustalono w oparciu o treść § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 września 2020r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021r. (Dz. U. 2020.1596) zgodnie z którym od dnia 1 stycznia 2021r. ustala się minimalną stawkę godzinową w wysokości 18,30zł.

Zatem łączny koszt opieki powoda w związku ze skutkami zdarzenia z dnia 8 marca 2021r. przez okres 6 tygodni w rozmiarze 4 godzin dziennie wynosi 3.074,40zł (168h x 18,30zł/h), którą to należność należało pomniejszyć o wartość świadczenia przyznanego powodowi w postępowaniu likwidacyjnym w wysokości 896,00zł.

Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane zdarzeniem, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki (por. art. 361 § 2 kc i art. 363 § 2 kc).

Zasada pełnego odszkodowania ma zapewnić całkowitą kompensatę doznanego uszczerbku, w granicach normalnego związku przyczynowego.

Jeżeli powód wymaga opieki wobec uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku, a koszty jej są możliwe do ustalenia, pozwany jest zobowiązany do pokrywania szkody z tego tytułu nawet wówczas, gdy świadczenia te są (bądź mogą być) wykonywane przez osoby najbliższe. Opieka świadczona przez te osoby ma bowiem także realny wymiar ekonomiczny i jest następstwem zdarzenia, za które odpowiada pozwany.

Wskazać trzeba, że wydatki powoda w zakresie pomocy osób trzecich winny być mierzone rzeczywistą wartością świadczeń opiekuńczych koniecznych z uwagi na następstwa wypadku a nie wysokością wydatków ponoszonych na ten cel przez poszkodowanego. Wystarcza więc udowodnienie konieczności takich wydatków w wyniku doznanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Będą nimi wszelkie koszty związane z zapewnieniem poszkodowanemu stałej lub doraźnej opieki.

W zaprezentowanych warunkach koszty poniesione przez powoda były celowe i konieczne, realne oraz obiektywne i pozostające w adekwatnym związku przyczynowym z zdarzeniem powodującym niepełnosprawność powoda, przy czym były to koszty, które powód faktycznie poniósł i które obejmują jedynie sam koszt świadczonej opieki przez opiekuna na rzecz powoda.

Niezależnie od powyższego poniesione przez powoda wydatki rekompensowały rodzaj jego kalectwa i nie przekraczały potrzeby jego odtworzenia – por. wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008r. w sprawie o sygn. akt II CSK 425/07, opubl. LEX nr 378025, wyrok SN z dnia 15 października 2014r. w sprawie o sygn. akt V CSK 632/13, opubl. LEX nr 1604656, wyrok s.apel.w Łodzi z dnia 2 stycznia 2013r. w sprawie sygn. akt III APa 26/11, opubl. LEX nr 1313344, wyrok s.apel. we Wrocławiu z dnia 25 kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 356/13, opubl. LEX nr 1316330,wyrok s.apel. w Krakowie z dnia 23 września 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 846/14, opubl. LEX nr 1567001, wyrok SN z dnia 15 lutego 2007r. w sprawie o sygn. akt II CSK 474/06, opubl. LEX nr 274155, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 17 czerwca 2014r. w sprawie sygn. akt I ACa 232/14, opubl. LEX nr 1496479, wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 14 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 362/14, opubl. LEX nr 1498923, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 25 września 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 331/13, opubl. LEX nr 1372349.

Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc w zw. z art. 455 kc oraz art. 29 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2024.838 – t.j. – ze zm.) i art. 817 § 1 kc – por. wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 20 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1080/13, opubl. LEX nr 1439194, wyrok SN z dnia 18 listopada 2009r. w sprawie o sygn. akt II CSK 257/09, opubl. LEX nr 551104.

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 – 1 ¹ i 3 kpc i w zw. z § 2 pkt 3 i § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2023.1935 – t.j. ze zm.) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 pkt 6 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2024.959 – j.t. ze zm.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2023.2111 – t.j.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Michał Włodarek