Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2024r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 grudnia 2024r. w K.

sprawy z powództwa M. P. (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu (...) S.A. z/s w W. (KRS (...))

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda M. P. kwotę 24.070,00zł (dwadzieścia cztery tysiące siedemdziesiąt złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 24.000,00zł (dwadzieścia cztery tysiące złotych 00/100) od dnia 1 grudnia 2022r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 70,00zł (siedemdziesiąt złotych 00/100) od dnia 1 grudnia 2022r. do dnia zapłaty,

2.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu tytułem zwrotu części nieuiszczonych wydatków od pozwanego (...) S.A. z/s w W. kwotę 2.392,67zł (dwa tysiące trzysta dziewięćdziesiąt dwa złote 67/100),

3.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda M. P. kwotę 2.621,00zł (dwa tysiące sześćset dwadzieścia jeden złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 900,00zł (dziewięćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Michał Włodarek

Sygn. akt I C 230/23

UZASADNIENIE

W dniu 10 lutego 2023r. powód M. P. skierował do tut. Sądu w stosunku do pozwanego (...) S.A. z/s w W. żądanie zasądzenia kwoty 3.900,00zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 1 grudnia 2022r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 19 stycznia 2021r. oraz kwotę 70,00zł wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 1 grudnia 2022r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 19 stycznia 2021r. oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, iż jest zatrudniony w przedsiębiorstwie (...) S.A. z/s w S., Centrum Dystrybucyjnym w K. na stanowisku kierowcy – magazyniera. Do jego obowiązków należy między innymi przyjęcie towaru, który zostaje dostarczony pojazdami, a następnie dokonanie jego skompletowania pod konkretne zamówienie dla klientów. W dniu 19 stycznia 2021r. około godziny 11:00 w trakcie przygotowywania towaru dla odbiorcy uległ on wypadkowi przy pracy podczas przeciągania pojemników z towarem po posadce do pomieszczenia ekspedycji. Towar zapakowany był w skrzyni w ilości 6 sztuk, które ułożone były jedna na drugiej tworząc słupek. Uchwyt dolnego pojemnika, o który powód zaczepił haczyk nieoczekiwanie pękł, skutkiem czego przewrócił się na powoda i spowodował u niego uraz skrętny kolana lewego.

W związku z nasilającymi się dolegliwościami bólowymi oraz pojawieniem się opuchlizny kolana powód konsultował się w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K. w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym. U powoda rozpoznano skręcenie i naderwanie w obrębie (strzałkowego) (piszczelowego) więzadła pobocznego kolana oraz skręcenie i naderwanie w obrębie przedniego tylnego więzadła krzyżowego kolana. Leczenie powoda polegało na unieruchomieniu kolana w ortezie oraz skierowanie do specjalistycznej poradni ortopedycznej. W związku z przewlekłą niestabilnością kolana oraz stwierdzeniem całkowitego uszkodzenia (...) więzadła krzyżowego przedniego kolana powód został skierowany do szpitala na Oddział (...) Urazowo-Ortopedycznej w celu poddania go zabiegowi artroskopii stawu kolanowego. Operacja została przeprowadzona w dniu 25 maja 2021r., po której powód został wypisany do domu ze zleceniem odciążenia kończyny operowanej, chodzenia za pomocą kul łokciowych oraz wykonywania ćwiczeń z zakresu ruchu stawu kolanowego. Powód został równocześnie skierowany na rehabilitację. W dniu 27 lipca 2021r. powód po raz kolejny trafił do szpitala w celu wykonania artroskopowej rekonstrukcji (...) kolana lewego. Hospitalizacja powoda zakończyła się w dniu 29 lipca 2021r. Pomimo podjętego leczenia i rehabilitacji powód do chwili obecnej ma problem z chodzeniem z powodu niestabilności stawu kolanowego. Lekarz orzecznik ZUS u powoda ustalił 8% trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkiem wypadku przy pracy z dnia 19 stycznia 2021r.. Powód poniósł również wydatki na zakup ortezy medycznej w wysokości 70,00zł.

W dacie zdarzenia pracodawcy powoda były objęty ochroną ubezpieczeniową w ramach prowadzonej działalności gospodarczej udzielaną przez pozwanego i potwierdzoną polisą.

Powód dokonał zgłoszenia u pozwanego zaistnienia zdarzenia w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego. W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie likwidacyjne w ramach którego odmówił powodowi wypłaty jakiegokolwiek świadczenia tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. z/s w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego kwalifikowanego pisma procesowego pozwany podał, że nie uznaje powództwa zarówno co do zasady jak i wysokości oraz że nie ponosi odpowiedzialności. Powód podniósł również zarzut przyczynienia się powoda do powstania zdarzenia i jego skutków na osobie i mieniu.

W piśmie procesowym z dnia 4 stycznia 2024r. powód rozszerzył żądanie pozwu z tytułu zadośćuczynienia domagając się zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty 24.000,00zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 grudnia 2022r. do dnia zapłaty.

Pozwany zakwestionował również w całości rozszerzenie żądania z tytułu zadośćuczynienia i wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powód M. P. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w przedsiębiorstwie (...) S.A. z/s w S., Centrum (...) S.A. nr 21 w K., na stanowisku kierowcy – magazyniera.

Pracodawcę powoda i pozwanego (...) S.A. z/s w łączyła umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej prowadzonej działalności gospodarczej, w tym z tytułu odpowiedzialności pracodawcy, potwierdzona polisą nr (...).

( okoliczność niesporna, odpis KRS k. 12-19, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 52, polisa k. 56-57, umowa o pracę k. 64, szczegółowy zakres obowiązków służbowych k. 65, karta szkolenia wstępnego k. 66-68, orzeczenie lekarskie k. 69, zeznania świadka T. G. k. 94-94v 00:41:35-01:04:07, przesłuchanie powoda M. P. k. 93-94 00:02:48-00:41:35, k. 263-263v 00:04:06-00:18:05)

W dniu 19 stycznia 2021r. powód M. P. doznał wypadku w trakcie wykonywania obowiązków pracowniczych.

We wskazanej dacie powód przystąpił do pracy od godziny 4:00. Od początku zmiany przyjmował towar z samochodów grupy S., a następie kompletował go zgodnie z zamówieniami odbiorców. Około godziny 11:00 powód przygotowywał towar dla kolejnego odbiorcy. W tym celu ułożył w słupek 6 pojemników z towarem chcąc go przeciągnąć po posadzce do pomieszczenia ekspedycji. Zaczepił haczyk za uchwyt dolnego pojemnika i rozpoczął przeciąganie słupka pojemników o wadze około 70 kg. W trakcie tej czynności uchwyt dolnego pojemnika pękł, a powód na skutek bezwładności upadł na posadzkę. W trakcie upadku lewa noga powoda nienaturalnie się wykręciła. Powód wstał z posadzki i udał się do kantorka. Tam stwierdził, że kolano bardzo szybko puchnie i ból nasila się. Powód udał się do szpitala w K.. Na izbie przyjęć powodowi usunięto płyn z kolana i zalecono usztywnienie stawu kolanowego ortezą. W dacie zdarzenia powód pracował w trzewikach roboczych. W miejscu zdarzenia posadzka była równa i nie była śliska

( protokół okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy k. 10-11, 59-60, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 52, wyjaśnienia poszkodowanego w sprawie wypadku przy pracy k. 61, informacje zebrane od świadka k. 62, zawiadomienie o wypadku przy pracy k. 63, dokumentacja wypadkowa k. 111-127, zeznania świadka T. G. k. 94-94v 00:41:35-01:04:07, przesłuchanie powoda M. P. k. 93-94 00:02:48-00:41:35, k. 263-263v 00:04:06-00:18:05)

Po wypadku powód był konsultowany w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K., gdzie w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym udzielono mu ambulatoryjnej pomocy medycznej.

U powoda rozpoznano stan po upadku – skręcenie i naderwanie w obrębie (strzałkowego) (piszczelowego) więzadła pobocznego kolana.

Powodowi zalecono unieruchomienie kończyny w ortezie oraz skierowano do konsultacji specjalistycznej u lekarza ortopedy. Powód kontynuował leczenie ortopedyczne, zażywał leki przeciwbólowe.

Powód w dniu 25 maja 2021r. został przyjęty na Oddział Urazowo-Ortopedyczny Wojewódzkiego Szpitala (...) w K., gdzie wykonano u niego artroskopię stawu kolanowego lewego. Powoda skierowano do odbycia rehabilitacji.

Powód był ponownie hospitalizowany na tym Oddziale w okresie od dnia 27 do 29 lipca 2021r., gdzie wykonano u niego artroskopową rekonstrukcję (...) kolana lewego.

Powód nadal odczuwa negatywne skutki zdarzenia w obszarze zdrowia fizycznego i psychicznego.

( karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 20, 28, 30-31, skierowanie k. 21, 27, 29, historia choroby k. 22-25, recepta k. 32, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 52, przesłuchanie powoda M. P. k. 93-94 00:02:48-00:41:35, k. 263-263v 00:04:06-00:18:05)

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 20 września 2022r. nr akt 026255994 w sprawie procentowego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkami wypadku ustalono u powoda 8% stałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkami wypadku przy pracy z dnia 19 stycznia 2021r.

Z tego tytułu powodowi przyznano jednorazowe odszkodowanie w związku z wypadkiem przy pracy w dniu 19 stycznia 2021r. w kwocie 9.064,00zł.

( orzeczenie ZUS k. 33, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 52, inf. ZUS k. 84)

Zdarzenie z dnia 19 stycznia 2021r. było wypadkiem przy pracy, a powód nie przyczynił się do jego zaistnienia.

Pracodawca powoda nie dopełnił swoich obowiązków w taki sposób, iż nie dokonał oceny ryzyka zawodowego występującego w tego typu ręcznych pracach transportowych, tj. przyciąganiu stosu pojemników oraz nie poinformował powoda o zagrożeniu wynikającym ze sposobu jej wykonywania.

Pracodawca powoda nie identyfikował tego typu pracy i związanych z nim zagrożeń.

Pracodawca powoda przyjął, że sposób przemieszczania towaru przez powoda – przeciąganie słupka pojemników o wadze około 70 kg przy pomocy haczyka – jest często stosowany przez pracowników magazynów nie tylko w grupie S.. Obowiązujący stan prawny nie zabrania takiego sposobu transportu, wskazuje jednak wartość siły użytej przez pracownika niezbędny do zapoczątkowania ruchu przedmiotu przyciągnięciu, która nie może przekraczać 250 N dla mężczyzn.

Ostateczną decyzję, co do możliwości wykonywania określonej wyżej pracy powinien podjąć pracodawca powoda po dokonaniu oceny ryzyka, a następnie zapoznaniu z nią powoda, czego w przedmiotowym przypadku nie dokonano.

( opinia biegłego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy k. 131-139, 157-158)

W obszarze następstw ortopedycznych zdarzenia wypadkowego z dnia 19 stycznia 2021r. powód doznał skręcenia kolana lewego. U powoda zastosowano operacyjne i klasyczne zasady leczenia obrażeń pourazowych.

Obrażenia kliniczne organizmu powoda na skutek urazu z dnia 19 stycznia 2021r. spowodowały u powoda powstanie trwałego uszczerbku na zdrowiu w rozmiarze 8%.

( opinia biegłego ortopedy – traumatologa k. 169-173, 198)

W obszarze chirurgicznym zdarzenie wypadkowe z dnia 19 stycznia 2021r. spowodowało u powoda całkowite uszkodzenie (...) lewego kolana z uszkodzeniem łąkotek, chrondropatia, stan po częściowej menisektomi, zwichnięcie rzepki.

Powyższe spowodowało u powoda powstanie trwałego uszczerbku na zdrowiu w rozmiarze 8%.

( opinia biegłego w dziedzinie chirurgii k. 216-217, 235-236)

Powód, w wyniku zdarzenia, poza szkodą na osobie poniósł również wydatki z tytułu kosztów zakupu ortezy, po częściowej refundacji wysokości 70,00zł.

( faktura k. 26, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd. k. 52)

Powód dokonał zgłoszenia u pozwanego (...) S.A. z/s w W. zaistnienia szkody na osobie w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela. Postępowanie szkodowe zostało zarejestrowane pod numerem (...).

W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie szkodowe i decyzją z dnia 24 listopada 2022r. w związku ze zdarzeniem i jego skutkami na organizmie i mieniu powoda odmówił wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowania.

( zgłoszenie roszczenia k. 34-37, decyzja k. 38, 58)

Sąd uznał za przydatne do ustalenia stanu faktycznego opinie biegłych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz z zakresu ortopedii – traumatologii oraz chirurgii albowiem są one pełne, jasne, zrozumiałe, wyczerpujące i kompleksowe oraz wewnętrznie spójne. Biegli w poszczególnych opiniach udzielili odpowiedzi na wszystkie postawione w tezach dowodowych pytania, sformułowania zawarte w treści każdej z opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegli przedstawili metody badawcze, materiał badawczy, na którym się oparli. Wnioski końcowe każdej z opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłych badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opiniach materiałem badawczym.

Ponadto poszczególni biegli w sposób fachowy i rzeczowy ustosunkowali się również do wszystkich zarzutów skierowanych w stosunku do opinii wypowiadając się szczegółowo w obszarze każdego zastrzeżenia odwołując się przy tym do dokumentarnego materiału dowodowego oraz reguł postępowania przy sporządzaniu takiego typu operatów.

Podnoszone przez stronę pozwaną uwagi należy w tych warunkach uznać jedynie za polemikę z prawidłowo i właściwie sporządzonymi dokumentami procesowymi i nie stanowią podstawy do reformacji albo odrzucenia czy to w całości lub w części tak przeprowadzonych w postępowaniu rozpoznawczym czynności procesowych.

Również z podanych, co powyżej względów Sąd, na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 i § 2 kpc, nie uwzględnił wniosków dowodowych strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z dalszych opinii medycznych.

Należy wskazać, iż o liczbie powołanych biegłych, a także o potrzebie zasięgnięcia opinii innego biegłego rozstrzyga Sąd (art. 278 § 1 kpc i art. 286 in fine kpc).

Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z nowej lub dalszej opinii biegłego, gdy zachodzi taka potrzeba, a więc wtedy, gdy opinia, którą dysponuje zawiera istotne luki, bo nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, jest niejasna, czyli nienależycie uzasadniona lub nieweryfikowalna, tj. gdy przedstawiona przez eksperta analiza nie pozwala organowi orzekającemu skontrolować jego rozumowania co do trafności jego wniosków końcowych, co nie nastąpiło w warunkach procesowych przedmiotowej sprawy – por. post. SN z dnia 14 sierpnia 2020r. w sprawie o sygn. akt V CSK 5/20, opubl. Legalis, post. SN z dnia 17 lipca 2020r. w sprawie o sygn. akt IV CSK 43/20, opubl. Legalis, post. SN z dnia 5 grudnia 2019r. w sprawie o sygn. akt II UK 369/18, opubl. Legalis.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2024.838 – t.j. – ze zm.) zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym, natomiast w myśl art. 15 ust. 2 cyt. ustawy umowa ubezpieczenia ma charakter dobrowolny, z zastrzeżeniem przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Stosownie do treści art. 16 w/w ustawy ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności prawa i obowiązki każdej ze stron umowy ubezpieczenia oraz zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

Na podstawie art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę, natomiast na podstawie art. 805 § 2 pkt 2 kc świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Na podstawie art. 829 § 1 pkt 2 kc ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

O zakresie odpowiedzialności ubezpieczyciela decyduje treść umowy ubezpieczenia, wykładana według zasady określonej w art. 15 ust. 1 w/w ustawy.

Elementami przedmiotowo istotnymi umowy ubezpieczenia jest z jednej strony zobowiązanie do spełnienia określonego świadczenia przez Ubezpieczyciela w razie zajścia określonego w umowie wypadku, z drugiej zaś strony zobowiązanie do zapłaty składki przez Ubezpieczającego. Ubezpieczający w zamian za opłaconą składkę uzyskuje od ubezpieczyciela ochronę przed wystąpieniem określonego wypadku, natomiast ubezpieczyciel spełnia świadczenie, w celu zwolnienia się z ciążącego na nim zobowiązania. Wypadek ubezpieczeniowy jest to zdarzenie, w razie zajścia którego ubezpieczyciel zobowiązuje się spełnić określone w umowie ubezpieczenia świadczenie.

Uwzględniając charakter umowy ubezpieczenia określony przez przepisy kodeksu cywilnego należy przyjąć, że ograniczają one istotnie możliwość przypisania ubezpieczającemu takiego nienależytego wykonania umowy, które prowadzi do zwolnienia z odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Przewidują bowiem co do zasady obowiązek wypłaty odszkodowania w przypadku zajścia wypadku ubezpieczeniowego przewidzianego w umowie ubezpieczenia. Podstawowym obowiązkiem ubezpieczającego jest zaś uiszczenie odpowiednio skalkulowanej przez zakład ubezpieczeń składki, która uwzględnia poziom jego ryzyka – por. wyrok SN z dnia 11 grudnia 2007r. w sprawie o sygn. akt II CSK 375/07, opubl. LEX nr 492168, wyrok SN z dnia 17 czerwca 1983r. w sprawie o sygn. akt I CR 189/83, opubl. OSNC 1984/4/45, wyrok SN z dnia 26 maja 2000r. w sprawie o sygn. akt I CKN 744/98, opub. LEX nr 50833.

O powstaniu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń nie decyduje wyłącznie powstanie po stronie ubezpieczającego cywilnoprawnego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej osobie trzeciej, lecz wystąpienie wypadku ubezpieczeniowego. Wypadek ubezpieczeniowy jest natomiast zdarzeniem, które strony umowy ubezpieczenia określiły jako przyczynę uzasadniającą odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń. Swoboda kształtowania stosunku umownego umożliwia ułożenie go w taki sposób, że ochroną ubezpieczeniową będzie objęta tylko odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego powstała przy zachowaniu określonych wymagań dodatkowych. Z uwagi na cel umowy ubezpieczenia, jakim jest zapewnienie ubezpieczającemu rzeczywistej ochrony, konieczne jest, aby umowa lub stanowiące jej część ogólne warunki ubezpieczenia precyzowały, w sposób nie budzący wątpliwości już w chwili zawarcia umowy, jakie zdarzenia są, a jakie już nie są objęte odpowiedzialnością zakładu ubezpieczeń. – por. wyrok SN z dnia 22 maja 2009r. w sprawie o sygn. akt III CSK 300/08, opubl. LEX nr 584752.

Szkoda musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem w rozumieniu art. 361 § 1 kc.

Na tle art. 361 § 1 kc odnotowania wymaga, że na gruncie tego przepisu „obojętne jest, czy ma miejsce związek przyczynowy bezpośredni, czy pośredni oraz, czy jest to związek przyczynowy złożony, wieloczłonowy, z tym, że odpowiedzialność cywilną uzasadnia jedynie taki związek przyczynowy wieloczłonowy, w którym między poszczególnymi ogniwami zachodzi normalna zależność przyczynowa, a więc każde ogniwo tego związku podlega ocenie z punktu widzenia przyczynowości adekwatnej.

Norma zawarta w przepisie art. 361 § 1 kc opiera się na założeniach teorii adekwatnego związku przyczynowego, w wersji obiektywnej, zwanego też „normalnym związkiem przyczynowym”. Teoria ta zakłada, że związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w grupie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc stwierdzić istnienie związku przyczynowego jako takiego, lecz należy stwierdzić, że chodzi o następstwa normalne (a nie niezwykłe, nadzwyczajne).

Związek przyczynowy należy pojmować jako obiektywne powiązanie ze sobą zjawiska nazwanego „przyczyną” ze zjawiskiem określonym jako „skutek”. Istnienie związku przyczynowego jako zjawiska obiektywnego determinowane jest okolicznościami faktycznymi sprawy. W pierwszej kolejności należy za pomocą testu „ conditio sine qua non” zbadać, czy określony skutek stanowi obiektywne następstwo zdarzenia, które wskazano jako jego przyczynę, to znaczy, czy oceniany skutek nastąpiłby mimo braku wskazanej przyczyny. Jeżeli odpowiedź jest negatywna, czyli badany skutek nastąpiłby również mimo nieobecności tej przyczyny należy stwierdzić, że nie występuje żaden obiektywny związek przyczynowy i nie ma potrzeby dalszego badania, czy relacje pomiędzy przyczyną a skutkiem są adekwatne w rozumieniu art. 361 § 1 kc. Pojawienie się w przebiegu kauzalnym przyczyny zewnętrznej, nie powiązanej z działaniem lub zaniechaniem podmiotu odpowiedzialnego za powstanie szkody, przesądza o braku związku przyczynowego, jeśli bez przyczyny pierwotnej szkoda i tak powstałaby. Przepis art. 361 § 1 kc wiąże jednak odpowiedzialność tylko z normalnymi następstwami zjawisk stanowiących jej podstawę. W razie pozytywnego stwierdzenia, że dany fakt był koniecznym warunkiem wystąpienia skutku, należy rozważyć, czy wspomniane powiązania można traktować jako „normalne”, tzn. typowe lub oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy. Typowym jest skutek jaki daje się przewidzieć w zwykłym porządku rzeczy, taki, o którym na postawie zasad doświadczenia życiowego, wiadomo, że jest charakterystyczny dla danej przyczyny jako normalny rezultat określonego zjawiska. Nie mieści się w płaszczyźnie adekwatnego związku przyczynowego skutek, który wprawdzie daje się łączyć z określonym zdarzeniem początkowym w sensie oddziaływania sprawczego, ale jest następstwem nietypowym, tj. nie występującym w kolejności zdarzeń, która charakterystyczna jest dla określonej przyczyny i przez to nie dającym się uwzględnić w ewentualnych przewidywaniach, a zarazem zależny jest w istocie od innych zdarzeń, które w zbiegu z przyczyną wyjściową jawią się jako przypadkowy zbieg okoliczności – por. wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 20 maja 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 968/14, opubl. LEX nr 1770850, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 8 kwietnia 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 959/14, opubl. LEX nr 1667508, wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 68/14, opubl. LEX nr 1624064, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 28 października 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 824/14, opubl. LEX nr 1554766, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 13 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 785/13, opubl. LEX nr 1469375.

Treść pozwu nie może budzić wątpliwości co do tego, że powód domagając się zadośćuczynienia wskazywał na odpowiedzialność (...) na zasadzie ryzyka.

Ustawodawca przewidział odpowiedzialność przedsiębiorcy działającego na zasadzie ryzyka w art. 435 § 1 kc, który stanowi, że prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyżej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Pojęciu przedsiębiorstwa (zakładu) użytemu w art. 435 § 1 kc należy przypisywać znaczenie wyznaczone przez art. 55 ¹ kc, a zatem stanowi ono zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwo musi być prowadzone na własny rachunek, we własnym szeroko pojętym interesie. Decydujące jest tu wykonywanie faktycznego władztwa dla siebie, natomiast obojętna jest forma organizacyjno – prawna (wyrok SA w Szczecinie z dnia 2 marca 2016r., I ACa 1117/15, wyrok SA w Katowicach z dnia 6 września 2012r., I ACa 302/12). Ocena zaś, czy dane przedsiębiorstwo jest przedsiębiorstwem, o jakim mowa w art. 435 kc powinna być zindywidualizowana i wynikać z konkretnego stanu faktycznego, obejmującego rzeczywiście prowadzoną działalność, a nie możliwość jej prowadzenia wynikającą z wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym (wyrok SN z 10 grudnia 2020r., I CSK 158/19, Lex).

Jednakże, samo prowadzenie na własny rachunek przedsiębiorstwa nie uzasadnia jeszcze odpowiedzialności na podstawie art. 435 § 1 kc, albowiem w tej normie prawnej chodzi o przedsiębiorstwo „wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody”. Do zastosowania art. 435 § 1 kc nie wystarcza, aby przedsiębiorstwo bezpośrednio wykorzystywało elementarne siły przyrody (energię elektryczną, gaz, parę, paliwa płynne itp.), ponieważ współcześnie trudno znaleźć zakład pracy, w którym nie są wykorzystywane energia elektryczna, paliwa płynne lub energia cieplna, mające swe źródło w siłach przyrody (por. wyrok SA w Warszawie, I ACa 197/16, Lex). Chodzi bowiem o procesy polegające na przetwarzaniu energii elementarnej na pracę lub inne postacie energii, co wymaga użycia maszyn lub innych urządzeń przetwarzających. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lipca 1977r. (IV CR 216/77), ustalając zakres stosowania art. 435 § 1 kc należy brać pod uwagę trzy elementy: stopień zagrożenia ze strony stosowanych urządzeń, stopień komplikacji przy przetwarzaniu energii elementarnej na pracę oraz ogólny poziom techniki. Zastosowana jako źródło energii siła przyrody powinna stanowić siłę napędową przedsiębiorstwa jako całości. Kwestię tę w przekonujący sposób wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 listopada 2016 r. (I PK 260/15), wskazując że nie wystarczy więc posługiwanie się siłami przyrody tylko do działań wspomagających. Inaczej rzecz ujmując, samo użycie w przedsiębiorstwie poszczególnych maszyn zaopatrzonych w silniki (np. elektryczne, spalinowe) nie daje jeszcze podstawy do zastosowania art. 435 § 1 kc Ocenę, czy podmiot prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą na zasadzie ryzyka na podstawie tego przepisu, należy oderwać od okoliczności konkretnego zdarzenia wywołującego szkodę i odnieść do zakresu zadań przedsiębiorstwa strony pozwanej.

Zdaniem Sądu, analiza zakresu i przedmiotu działalności prowadzonej przez (...) S.A., Centrum (...) w K., prowadzi do konstatacji, że wypełnia ona desygnaty pojęcia prowadzącego na własny rachunek przedsiębiorstwa wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody. Po pierwsze, pracodawca powoda działa w formie spółki akcyjnej, składającej się z zakładu głównego i wielu oddziałów na terenie całego kraju, w tym Centrum (...) w K.. Nie można zatem oceniać przedsiębiorstwa prowadzonego przez pozwanego jedynie przez pryzmat Centrum (...) w K., w którym doszło do zdarzenia z dnia 19 stycznia 2021r., a należy oceniać jego działalność jako całość. Jest to bowiem niewątpliwie zorganizowana całość, powiązana ze sobą organizacyjnie, ekonomicznie i logistycznie. W konsekwencji uznać należy, że bez użycia siły przyrody pracodawca powoda jako wielkie przedsiębiorstwo, w którego skład wchodzi również Centrum (...) w K., nie osiągnęłoby swojego celu gospodarczego. Skala wykorzystania różnorakich sił przyrody dla wprawienia w ruch, a więc umożliwienia funkcjonowania przedsiębiorstwa, przesądza o zakwalifikowania obiektów pracodawcy powoda w kategoriach przepisu art. 435 kc. Dodać trzeba, że przedsiębiorstwo to posługuje się siłami przyrody nie tyko do działań wspomagających, ale wykorzystuje do realizacji wszystkich zadań urządzenia wprawiane w ruchu za pomocą sił przyrody. Osiągniecie bowiem zakładanych celów produkcyjnych, transportowych i sprzedażowych tego przedsiębiorstwa bez zużycia sił przyrody nie było możliwe. Omawiane przedsiębiorstwo dysponuje zaawansowanymi systemami produkcyjnymi, sprzedażowymi i logistycznymi. Jest również dysponentem wielu nieruchomości. Nadto, zatrudnia znaczną liczbę pracowników, a jej struktura organizacyjna jest bardzo rozbudowana. Podsumowując, przetwarzanie sił przyrody stanowi podstawę funkcjonowania przedsiębiorstwa zatrudniającego powoda. Z tego też płynie wniosek, że przedsiębiorstwo to jest wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody, siły te bowiem są nieodzowne do prawidłowego prowadzenia tego przedsiębiorstwa.

Opisana w cytowanej wyżej normie prawnej odpowiedzialność na zasadzie ryzyka jest to odpowiedzialność, która jest oparta na założeniu, że sam ruch przedsiębiorstwa stwarza zwiększone ryzyko dla otoczenia, niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody.

Do odpowiedzialności na zasadzie ryzyka z art. 435 § 1 kc nie jest wymagana jakakolwiek nieprawidłowość działania podmiotu zobowiązanego, a wystarczająca przesłanką jego odpowiedzialności jest wyrządzenie szkody przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu. Zagrożenie wyrządzenia szkody, które jest nieuchronnie generowane w związku z działaniem przedsiębiorstw wprawianych w ruch za pomocą sił przyrody, decyduje o ponoszeniu przez nie odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadzie ryzyka niezależnie od możliwości przypisania osobom odpowiedzialnym za organizację pracy przedsiębiorstwa bądź jego pracownikom jakiejkolwiek winy, stosownie bowiem do utrwalonego w literaturze stanowiska, dla przypisania odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną ruchem przedsiębiorstwa lub zakładu, nie jest wymagane ustalenie bezprawnego charakteru zachowania podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo ani jego winy. Działania lub zaniechania składające się na funkcjonowanie przedsiębiorstwa lub zakładu, a stanowiące przyczynę szkody, nie musza naruszać reguł porządku prawnego, a w szczególności norm prawnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, bezpieczeństwa produktów, czy prawa sąsiedzkiego (por wyrok SN z dnia 18 maja 2012r., III PK 78/11, Lex nr 1216871, a także uchwała SN z dnia 7 kwietnia 1970r., III CZP 17/70, Lex).

Odpowiedzialność przewidziana w art. 435 § 1 kc została oparta na surowych zasadach, gdyż poszkodowany zobowiązany jest udowodnić tylko to, że doznał szkody, pozostającej w związku z ruchem przedsiębiorstwa. W ustalonej judykaturze Sądu Najwyższego (poczynając od orzecznictwa na tle art. 152 § 1 k.z., do orzeczeń najnowszych) pojęcie "ruchu przedsiębiorstwa" traktuje się szeroko i odnosi się do funkcjonowania przedsiębiorstwa jako całości, obejmującego każdy przejaw jego działania; istnienie związku pomiędzy ruchem i szkodą przyjmuje się już wtedy, gdy szkoda nastąpiła w wyniku zdarzenia funkcjonalnie powiązanego z działalnością przedsiębiorstwa, choćby nie było bezpośredniej zależności pomiędzy użyciem sił przyrody i szkodą (por. orzeczenia z dnia 25 stycznia 1961 r., 4 Cr 360/60, OSPiKA 1962, Nr 6, poz. 337 i z dnia 11 grudnia 1963 r., II CR 116/63, OSPiKA 1965, Nr 5, poz. 94 oraz wyroki z dnia 5 stycznia 2001 r., V CKN 190/00, Lex, z dnia 19 czerwca 2001 r., II UKN 424/00, OSNP 2003, Nr 6, poz. 55, z dnia 9 maja 2008 r., III CSK 360/07, Lex i z dnia 1 kwietnia 2011 r., II PK 233/10, Lex).

Nie ulega wątpliwości, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, że szkoda niemajątkowa jaką doznał powód w dniu 19 stycznia 2021r. powstała w związku z ruchem przedsiębiorstwa, w którym pracował, a mianowicie z funkcjonowaniem Centrum (...) w K.. Bezpośrednią przyczyną wypadku było, to że pracodawca powoda nie dopełnił swoich obowiązków w taki sposób, iż nie dokonał oceny ryzyka zawodowego występującego w tego typu ręcznych pracach transportowych, tj. przyciąganiu stosu pojemników oraz nie poinformował powoda o zagrożeniu wynikającym ze sposobu jej wykonywania. W konsekwencji powód upadł doznając obrażeń ciała.

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka uchylają jedynie okoliczności egzoneracyjne. Zobowiązany może uwolnić się od odpowiedzialności wyłącznie przez wykazanie, że szkoda powstała na skutek: siły wyższej, wyłącznej winy poszkodowanego, wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą w/w nie ponosi odpowiedzialności. Podzielić należy jednocześnie pogląd, że prowadzący przedsiębiorstwo "ponosi odpowiedzialność" w rozumieniu art. 435 kc za wszystkie osoby, które zostały włączone w ruch przedsiębiorstwa (por. B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, Odpowiedzialność cywilna prowadzącego na własny rachunek przedsiębiorstwo..., s. 171; W. Czachórski (w:) System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 621; W. Kuryłowicz (w:) Komentarz, t. II, 1972, s. 1074; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2011, art. 435, nb 26). W pierwszej kolejności chodzi o osoby, za które odpowiada ex delicto (np. na podstawie art. 427, 429, 430 k.c.) lub ex contractu (np. art. 471, 474 k.c.), przy czym nie ma znaczenia, czy zachodzą wszystkie przesłanki tej odpowiedzialności (np. powierzenie czynności profesjonaliście zwolni od odpowiedzialności na podstawie art. 429 k.c., lecz nie ma znaczenia dla wyznaczenia kręgu podmiotów "osób trzecich", na użytek art. 435 k.c.).

Wina poszkodowanego zachodzi wówczas, gdy można mu postawić zarzut niedokładania należytej staranności wymaganej od osoby rozważnej w konkretnych okolicznościach. Wyłącza ona odpowiedzialność, gdy jako jedyna, w świetle wskazać nauki i doświadczenia życiowego, jest na tyle poważna, że może być uwzględniana, pochłaniając przy tym inne poboczne okoliczności.

Niezależnie od powyższego pracodawca powoda odpowiada za krzywdę przez niego doznaną także na zasadzie winy z art. 415 kc w zw. z art. 94 pkt 4 kp, co zostało jednoznacznie potwierdzone w opinii biegłego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, który wskazał, iż pracodawca powoda nie dopełnił swoich obowiązków w taki sposób, iż nie dokonał oceny ryzyka zawodowego występującego w tego typu ręcznych pracach transportowych, tj. przyciąganiu stosu pojemników oraz nie poinformował powoda o zagrożeniu wynikającym ze sposobu jej wykonywania, pracodawca powoda nie identyfikował tego typu pracy i związanych z nim zagrożeń.

Zgodnie z dyspozycją art. 415 kc kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia. Podstawę uznania odpowiedzialności sprawy jest zatem wykazanie kumulatywnie trzech przesłanek: zdarzenie, z którym ustawa wiąże odpowiedzialność na określonej zasadzie, szkoda oraz związek przyczynowy między tym zdarzeniem, a szkodą. Przy ustalaniu odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych znajdują zastosowanie przepisy dotyczące związku przyczynowego, szkody i sposobów jej naprawienia (art. 361-363 kc).

Przesłanki te uzupełniane są przez art. 361 kc, w którym ustawodawca dodaje do nich adekwatny związek przyczynowy między zachowaniem sprawczym i naruszeniem dobra, z którego wynikła szkoda.

Wina w art. 415 kc przesądza o zarzucalności zachowania sprawczego i może przybrać postać umyślności bądź nieumyślności.

Wina jest bezsporna, jeżeli sprawa dopuszcza się umyślnie czynu bezprawnego. Ma on wówczas zamiar naruszania obowiązujących nakazów lub zakazów, chce je przekroczyć (zamiar bezpośredni) albo przewiduje taką możliwości i godzi się na ten skutek (zamiar ewentualny). Z kolei winę nieumyślną sprawcy uznaje się w dwóch sytuacjach. Z dezaprobatą spotyka się zachowanie, gdy sprawca nie chce postępować bezprawnie i chociaż przewiduje taką możliwość, nie godzi się na ten skutek, bezpodstawnie sądząc, że go uniknie (lekkomyślność, rażące niedbalstwo). Zarzut winy nieumyślnej można postawić sprawcy tylko wówczas, gdy ustalona zostaje naganność decyzji, jaką sprawca podjął w konkretnej sytuacji, nieświadomy możliwości bezprawnego zachowania albo bezpodstawnie sądząc, że go uniknie. Dominuje pogląd, że właściwym kryterium oceny jest należyta staranność, w kształcie określonym w przepisie art. 355 kc (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15.02.1971r., III CZP 33/70, Lex, wyrok SN z 12.06.2002r., III CKN 694/00, Lex).

Przyczynienie się w ujęciu art. 362 kc oznacza, że pomiędzy zachowaniem poszkodowanego a szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowy. Wina lub oczywista nieprawidłowość (albo ich brak) po stronie poszkodowanego podlegają uwzględnieniu przy ocenie, czy i w jakim stopniu przyczynienie się uzasadnia obniżenie odszkodowania. Ocena stopnia przyczynienia musi uwzględniać wiek i doświadczenie stron oraz ciążące na nich obowiązki, a także stopień świadomości poszkodowanego.

Przyczynieniem się jest każde zachowanie się poszkodowanego pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą, za którą ponosi odpowiedzialność inna osoba. Przyczynienie się do szkody występuje wtedy, gdy na podstawie stanu faktycznego sprawy uzasadniony jest wniosek, że bez udziału poszkodowanego szkoda by nie powstała lub nie przybrałaby ustalonych rozmiarów. Nie oznacza to jednak prostego przełożenia stopnia przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody na obniżenie należnego odszkodowania czy też zadośćuczynienia i nie przesądza o stopniu tego obniżenia. Użycie przez ustawodawcę w art. 362 kc sformułowania „stosowne okoliczności” nakazuje, aby sąd uwzględnił wszystkie okoliczności konkretnej sprawy, takie np. jak stopień winy sprawcy, wiek poszkodowanego i stopień jego rozwoju, szczególne okoliczności towarzyszące zdarzeniu wywołującemu szkodę. Dopiero po dokonaniu prawidłowej oceny wszystkich zindywidualizowanych okoliczności związanych z przyczynieniem się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody ocenić można, jaka kwota będzie odpowiednią sumą zadośćuczynienia.

Trzeba podnieść, iż ustalony przez Sąd stan faktyczny nie pozwala na stwierdzenie, iż powód swoim zachowaniem polegającym wykonywaniu zleconych przez pracodawcę czynności pracowniczych przyczynił się do zaistnienia zdarzenia, spowodowania u niego powstania obrażeń ciała oraz powstania szkody niemajątkowej i w mieniu.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy jednoznacznie stwierdzić, iż pracodawca powoda zawarł z pozwanym ważną i skuteczną umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Postanowienia tego kontraktu oraz ogólne warunki ubezpieczenia określiły podmioty, przedmiot i treść zobowiązania. Strony zgodnie ustaliły elementy przedmiotowo istotne tego kontraktu oraz wyraźnie oznaczyły prawa i obowiązki podmiotów zobowiązania. Zgodne oświadczenia stron kontraktu dotyczyły również zakresu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w przypadku zaistnienia zdarzenia objętego treścią umowy, przy czym szczegółowe uregulowania w tym zakresie wynikały z ogólnych warunków umowy ubezpieczenia, które stanowiły integralną część umowy i o których ubezpieczający został prawidłowo i skutecznie poinformowany przed jego zawarciem.

Analiza treści postanowień ogólnych warunków ubezpieczenia oraz postanowień umowy ubezpieczenia pozwala na kategoryczne stwierdzenia, że mając na względzie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności treść opinii biegłych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, ortopedy – traumatologa i chirurga, powód uległ wypadkowi przy pracy stanowiącemu nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną. Mechanizm powstania szkody zaistniał w zaprezentowanych przez powoda warunkach, nie ujawniły się przy tym żadne obiektywne okoliczności egzoneracyjne lub ekskulpacyjne, których wystąpienie spowodowałoby uwolnienie pozwanego od odpowiedzialności kontraktowej i wypłaty umówionego odszkodowania.

Zadośćuczynienie pełni przede wszystkim funkcję kompensacyjną, czyli jego rolą jest wynagrodzenie krzywdy (szkody niemajątkowej) rozumianej jako cierpienie fizyczne (ból i innego rodzaju dolegliwości) i psychiczne (ujemne odczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała lub rozstrojem zdrowia), aby przynajmniej w ten sposób częściowo przywrócić równowagę zachwianą w wyniku popełnienia czynu niedozwolonego. Okoliczność powyższa powoduje, że o rozmiarze należnego zadośćuczynienia decyduje w pierwszym rzędzie rozmiar i natężenie doznanej krzywdy, tj. rodzaj, charakter, długotrwałość cierpień fizycznych i ujemnych doznań psychicznych, ich intensywność, nieodwracalność negatywnych skutków zdrowotnych, np. stopień i trwałość kalectwa, w tym potrzeby stałej rehabilitacji, zażywania środków farmakologicznych, utrata perspektyw na przyszłość, konieczność korzystania z opieki osób trzecich, poczucie wykluczenia i nieprzydatności społecznej, a ponadto prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia) oraz towarzyszące jej poczucie bezradności powodowanej koniecznością korzystania z opieki innych osób oraz nieprzydatności społecznej, a także wiek poszkodowanego, konieczność zmiany zatrudnienia, niemożność wykonywania zawodu, uprawiania sportów, pracy twórczej lub artystycznej, utratę kontaktów towarzyskich, zmianę trybu życia, przyzwyczajeń, czy też sposobu spędzania wolnego czasu.

Zmierzenie rozmiaru doznanej krzywdy nie jest możliwe, gdyż krzywda stanowi subiektywne przeżycie danej osoby. Niezbędne jest wszakże odniesienie wysokości żądanej kwoty do konkretnych, obiektywnych okoliczności faktycznych w danej sprawie, a nie do subiektywnego poczucia krzywdy osoby uprawnionej.

Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne i fizyczne. Zadośćuczynienie przyznawane jest jednorazowo, zatem musi rekompensować całą krzywdę w postaci cierpień fizycznych i psychicznych już doznanych jak i tych, które w związku z doznanym uszkodzeniem ciała wystąpią w przyszłości jako możliwe do przewidzenia następstwa czynu niedozwolonego, a także prognozę na przyszłość – por. wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 5 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1670/13, opubl. LEX nr 1509116, wyrok s.apel. w Krakowie z dnia 27 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1622/13, opubl. LEX nr 1563513, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 18 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 615/14, opubl. LEX nr 1587268, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 6 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 457/14, opubl. LEX nr 1554625, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 5 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 936/13, opubl. LEX nr 1439218, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 11 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1593/13, opubl. LEX nr 1480479, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 13 grudnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 829/13, opubl. LEX nr 1416140, wyrok s.apel. w Gdańsku z dnia 15 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt V ACa 755/13, opubl. LEX nr 1454457

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż pomiędzy zdarzeniem i powstałą u powoda szkodą niemajątkową istnieje adekwatny związek przyczynowy, który nie pozostaje w jakiejkolwiek zależności z istniejącymi u niego schorzeniami samoistnym i innymi dolegliwościami, a ocena zdiagnozowanych u powoda schorzeń powypadkowych, ich rodzaj, charakter, rozmiar, jakość, intensywność i czas trwania, wpływ na funkcjonowanie w życiu osobistym i zawodowym oraz starania o odwrócenie ujemnych następstw oceniane przez pryzmat kwantyfikatorów decydujących o wysokości zadośćuczynienia wskazują, iż przyznana przez Sąd kwota zadośćuczynienia w wysokości 24.000,00zł, przy uwzględnieniu rodzaju, charakteru i rozmiarów cierpień fizycznych i psychicznych powoda oraz doznanego na skutek wypadku przy pracy trwałego uszczerbku na zdrowiu w rozmiarze 8%, nie jest rażąca niska i nadmiernie wygórowana.

Odszkodowanie wypłacone powodowi przez organ rentowy w rozmiarze 9.064,00zł Sąd wziął pod uwagę przy określaniu wysokości odszkodowania, co nie jest jednak jednoznaczne z mechanicznym zmniejszeniem sumy zadośćuczynienia o kwotę tego odszkodowania, a jego wysokość oceniana łącznie przedstawia realną, ekonomicznie odczuwalną wartość.

Odczucie krzywdy jest pojęciem subiektywnym i niewymiernym, jednak określając wysokość zadośćuczynienia Sąd kierował się przesłankami obiektywnymi, biorąc pod uwagę szeroko rozumiane cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego, w tym skutki jakie zdarzenie wywarło na organizmie powódki, w ograniczeniach w życiu codziennym, planach życiowych, możliwości funkcjonowania w rodzinie i w dotychczasowym środowisku. Przyznanie odpowiedniego zadośćuczynienia oznacza przyznanie takiej kwoty, która rozsądnie oceniana da się określić jako godziwa w realiach danej sprawy. Skutkiem tej oceny winno zaś być zasądzenie zadośćuczynienia, które wystarcza do złagodzenia doznanych cierpień, a zarazem nie premiuje osób o słabszej konstrukcji psychicznej, reagujących intensywniej na sytuacje traumatyczne lub też nie prowadzi do pokrzywdzenia osób o osobowości zamkniętej, kumulującej w sobie wewnętrzne emocje.

W szczególności Sąd miał na względzie rodzaj, charakter i rozmiar doznanej krzywdy, w tym cierpień fizycznych i psychicznych powoda, przy uwzględnieniu przebytego procesu leczenia i rehabilitacji oraz czasu jego trwania i ich rezultatów i wpływ zdarzenia na bieżące funkcjonowanie powoda.

Kwota zadośćuczynienia nie może stanowić źródła wzbogacenia dla poszkodowanego, a jedynym kryterium dla oceny wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Zadośćuczynienie powinno być bowiem zarazem środkiem pomocy dla poszkodowanego i pozostawać w odpowiednim stosunku do rozmiarów krzywdy, winna ona uwzględniać aktualne warunki i przeciętną stopę życiową społeczności, w której przebywa pokrzywdzony, przy czym rozmiar szkody niemajątkowej, ustala się, uwzględniając moment wyrokowania. – por. wyrok SN z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I CSK 667/12, opubl. LEX nr 1391106, wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 974/12, opubl. LEX nr 1362966, wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 940/13, opubl. LEX nr 1466803, wyrok SN z dnia 24 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt II CSK 595/13, opubl. LEXX nr 1504837.

Powód był również uprawniony do żądania zwrotu wydatków z tytułu zakupu ortezy medycznej w wysokości 70,00zł.

W myśl art. 444 § 1 kc odszkodowanie obejmuje wszelkie koszty wynikłe z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Celem odszkodowania w ramach art. 444 § 1 kc jest restytucja stanu istniejącego przed wypadkiem, a jeśli jego przywrócenie nie jest możliwe, zastąpienie stanu dawnego stanem, w którym poszkodowanemu zostaną zapewnione warunki życiowe zbliżone do tych, jakie miał przed wyrządzeniem mu uszczerbku.

Ogranicza się jednak rozmiary obowiązku pokrycia „wszelkich kosztów” wymaganiem, aby ich żądanie było konieczne i celowe. Osoba, która doznała uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadku ma zatem prawo domagać się w ramach naprawienia szkody, pokrycia wszystkich niezbędnych i celowych wydatków wynikających z tego zdarzenia. Ponadto pojęcie „wszelkie koszty”, o których mowa w art. 444 § 1 kc oznacza koszty różnego rodzaju, których nie da się z góry określić.

Celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania. Muszą to być, jednakże koszty, które pozostają w związku przyczynowym z likwidacją skutków uszkodzenia ciała. Koszty te należy oceniać wg kryteriów obiektywnych w zakresie potrzeb poszkodowanego. Nie mogą to być koszty, które przekraczają te potrzeby. Realność szkody wyraża się w tym, że przyznanie odszkodowania nie uzasadnia sama utrata zdrowia i ewentualność poniesienia wydatków, ale rzeczywiste zwiększenie potrzeb powstałe w następstwie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Przesłanką uwzględnienia żądania, o którym mowa w art. 444 § 1 kc jest wyłącznie wykazanie przez poszkodowanego, że suma której zwrotu domaga się od zobowiązanego do naprawienia szkody jest sumą potrzebną na koszty restytucji pełnej sprawności.

W szczególności należało, tu mieć na względzie ostateczne wyniki przyjętych i wdrożonych u powoda metod leczniczych i usprawniających.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 232 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc).

Dobór dowodów należy do strony, to ona powinna wskazywać wyłącznie takie, które są dopuszczalne i wiarygodne. Rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia spraw.

Przepis prawa materialnego – art. 6 kc określa na czyje ryzyko idzie nieudowodnienie określonego faktu. Z kolei art. 232 kpc stanowi procesowe narzędzie za pomocą, którego strony mogą osiągnąć skutek w postaci udowodnienia dla nich korzystnych faktów istotnych z punktu widzenia dochodzonego roszczenia w znaczeniu materialnoprawnym. Art. 6 kc zawiera normę decyzyjną, pozwalającą ocenić wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Obowiązkiem stron było przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc), czemu pozwany nie sprostał.

Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc w zw. z art. 455 kc oraz art. 29 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2024.838 – t.j. – ze zm.) i art. 817 § 1 kc – por. wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 20 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1080/13, opubl. LEX nr 1439194, wyrok SN z dnia 18 listopada 2009r. w sprawie o sygn. akt II CSK 257/09, opubl. LEX nr 551104.

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 – 1 ¹ i 3 kpc i w zw. z § 2 pkt 3 i § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2023.1935 – t.j. ze zm.) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 i 2 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2024.959 – j.t. ze zm.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2023.2111 – t.j.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Michał Włodarek