Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

ZAOCZNY

K., dnia 18-09-2018 r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Porada-Łaska

Protokolant: sekretarz sądowy Sylwia Marek

po rozpoznaniu w dniu 18-09-2018 r. w Kaliszu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko K. K. (poprzednio P.)

o zapłatę 2 770,35 zł

I.  zasądza od pozwanej K. K. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 93,87 zł ( dziewięćdziesiąt trzy złote 87/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6.11.2017 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  nie obciąża pozwanej kosztami procesu,

IV.  nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

SSR Katarzyna Porada - Łaska

Sygn. akt I C 154/18

UZASADNIENIE

W dniu 6.11.2017r. (...) S.A. z/s w W. wystąpił o zapłatę od pozwanej K. P. kwoty 2.770,35 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, ze strony łączyła umowa pożyczki nr (...), zgodnie z którą pozwany zobowiązał się do zapłaty zobowiązania w wysokości 6.283,30 zł. Na dochodzoną kwotę składają się: kapitał 3.200,00zł, odsetki umowne 390,63 zł, opłata przygotowawcza, w tym dodatkowa opłata przygotowawcza 148,48 zł, koszty ubezpieczenia spłaty pożyczki 512,00zł i opłata za dodatkową usługę w postaci obsługi pożyczki w domu kwotę 1.644,80 zł. Pozwany wykonał zobowiązanie do wysokości 3.590,63 zł.

Pozwana nie zajęła stanowiska w spawie. Odebrała odpis pozwu, załączników oraz wezwanie na rozprawę (przez awizo).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23.01.2014r. pozwana K. P. zawarła z powodem (...) S.A. z/s w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

Powód pożyczył pozwanej kwotę pieniężną w wysokości 3.200,00zł. Ponadto ustalono, iż zobowiązanie łączące strony obejmuje: koszt ubezpieczenia w wysokości 512,00zł, opłatę przygotowawczą w wysokości 371,20zł, dodatkową opłatę przygotowawczą w wysokości 148,48zł, odsetki w wysokości 406,82zł i opłatę za obsługę pożyczki w domu w wysokości 51,4% całkowitej kwoty pożyczki, tj. kwotę 1.644,80zł. Całkowitą kwotę do zapłaty wyniosła 6.283,30 zł.

Powód przy zawieraniu opisanego wyżej kontraktu posługiwał się wzorcami umów.

(dowód: umowa pożyczki k. 4-5)

Pozwana do dnia wniesienia powództwa dokonała na rzecz powoda wpłat z tytułu umowy pożyczki w łącznej wysokości 3.496,76 zł.

( okoliczność bezsporna)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Nie budzi wątpliwości, że strony zawarły umowę pożyczki w rozumieniu art. 720 i n. k.c. oraz to, że pozwany tej pożyczki nie spłacił w całości. Zatem powodowi należy się zwrot kwoty niespłaconego kapitału wraz z odsetkami.

Jako niezasadne i bezpodstawne, a także naruszające przepisy prawa, w tym prowadzące do obejścia przepisów ustaw należało uznać żądania zapłaty od pozwanego z tytułu umowy pożyczki gotówkowej: opłaty przygotowawczej w wysokości 371,20 zł, dodatkowej opłaty przygotowawczej w wysokości 148,48 zł i opłaty za obsługę pożyczki w domu w wysokości 51,4% całkowitej kwoty pożyczki w wysokości 1.644,80 zł. Łącznie te dodatkowe opłaty wynoszą 2.686,48 zł.

Należy zwrócić uwagę na stosunek kwoty udzielonej pożyczki – 3.200 zł do żądanych przez powoda dodatkowych kosztów; stanowią 83 % udzielonej pożyczki.

Sąd postanowienia umowy w zakresie: opłat przygotowawczych oraz opłaty za obsługę pożyczki w domu uznaje za niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c.

W myśl powołanego powyżej przepisu postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje.

Powód nie wykazał, że treść umowy w powołanym powyżej zakresie była indywidualnie uzgodniona przez powoda z pozwanym. Umowa dołączona do pozwu jest szablonową umową, klasycznym wzorcem umownym.

Ustalanie tych opłat w tak dużej wysokości, jak powoływał to powód, ma charakter klauzuli abuzywnej. Czynności związane z przygotowaniem umowy pożyczki i jej obsługą, a także czynności windykacyjne nie generują kosztów w takiej wysokości; żądana kwota jest rażąco wygórowana, która wiąże się z uzyskaniem dodatkowego wynagrodzenia za świadczone usługi od konsumenta. Przedmiotowy zapis wzorca umowy kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i jednocześnie narusza rażąco jego interesy. Rażące naruszenie interesów konsumenta należy rozumieć jako nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym. Natomiast działanie wbrew dobrym obyczajom (w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego) oznacza tworzenie przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku.

Zwrócić trzeba uwagę także na fakt, iż ustalanie tak wygórowanych opłat z tytułu opłat przygotowawczych oraz czynności windykacyjnych, prowadzi do apriorycznego przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej konsumenta (por. wyrok SN z 4.03.2010r., I CSK 404/09).

Żądanie powoda w zakresie ponad kwotę kapitału i odsetek jest także sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa.

Nadużycie prawa podmiotowego traktuje się jako zachowanie rażące i nieakceptowane albowiem klauzula generalna zawarta w art. 5 kc zawiera odesłanie do zasad słuszności, dobrej wiary w sensie obiektywnym, zasad uczciwości obowiązującej w stosunkach cywilnoprawnych i zasady lojalności wobec partnera. Przepis art. 58 kc wyznacza od strony negatywnej ogólne ramy dopuszczalnej treści oraz celów czynności prawnych.

Należy również wskazać, iż czynności windykacyjne to zwykła część działalności każdego przedsiębiorcy oferującego instrumenty finansowe w postaci pożyczek, zaś koszty tej działalności to w istocie koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Koszty te nie mogą być przerzucane na konsumenta. Koszty działalności windykacyjnej pokrywane powinny być z odsetek za uchybienia w płatności poszczególnych rat kredytu, na tym polega ryzyko gospodarcze, że nie wiadomo z góry, ilu konsumentów nie będzie spłacało swych pożyczek. Działalność windykacyjna jako część działalności przedsiębiorcy powinna być opłacalna dla tegoż podmiotu, ale też nie może naruszać rażąco interesów klienta; poszczególne czynności z zakresu windykacji powinny być wycenione realnie, w oparciu o rzeczywiście ponoszone koszty.

W niniejszym postępowaniu ujawniły się okoliczności mogące świadczyć o wysokim prawdopodobieństwie sprzecznego z prawem oznaczenia i ukształtowania treści kontraktu i zobowiązania pozwanego ( por. decyzja Prezesa UOKiK z dnia 20 kwietnia 2015r. nr RWA-61-5/13/AŻ).

Ustalenie, że określone postanowienia umowne stanowią niedozwolone klauzule, nie prowadzi to nieważności całych umów, a jedynie ich części we wskazanych zakresach (por. art. 58 § 3 k.c., art. 5 k.c. i art. 385 i n. k.c., art. 361 – 363 k.c.).

Natomiast żądanie powoda w zakresie kosztów ubezpieczenia podlega oddaleniu jako nieudowodnione. Powód nie wykazał, że zawarł jakąkolwiek umowę ubezpieczenia przedmiotowej umowy pożyczki. Nie udowodnił także, iż poniósł z tego tytułu jakiekolwiek koszty w postaci składki.

Podkreślić należy, że w procesie cywilnym to strony mają obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, co jest potwierdzeniem reguły z art. 6 k.c., wyznaczającej sposób rozłożenia ciężaru dowodu. Konsekwencją regulacji ujętych w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. jest nie tylko obowiązek popierania wysuwanych twierdzeń stosownymi dowodami, ale przede wszystkim ryzyko niekorzystnego rozstrzygnięcia dla strony, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał. Zgodnie zaś z obowiązującą w postępowaniu cywilnym zasadą kontradyktoryjności, Sąd nie ma obowiązku zarządzania dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96). W związku z powyższym, jeżeli materiał dowodowy zgromadzony przez strony nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych, sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z nieudowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów.

Wobec powyższego pozwany powinien był zapłacić na rzecz powoda kwoty: 3.200 zł – z tytułu zwrotu kapitału pożyczki oraz kwotę 390,63 zł – z tytułu odsetek (w umowie podano 406,82 zł, lecz powód żądał w tym zakresie 390,63 zł), co łącznie daje: 3.590,63 zł. Pozwany zapłacił: 3.496,76 zł. Zatem do zapłaty pozostaje 93,87 zł.

Sposób zaliczenia przez powoda wpłat pozwanego jest bez znaczenia wobec stwierdzenia nieważności opisanych wyżej postanowień kontraktowych; świadczenia te bowiem należy uznać za nienależne w zakresie dokonanych czynności rachunkowych i uznania ich za wpłaty na kapitał i odsetki.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c.

Zaznaczyć jeszcze należy, iż bezczynność pozwanego nie zwalnia Sądu z obowiązku krytycznego ustosunkowania się do twierdzeń pozwu. W razie nastręczających się wątpliwości co do prawdziwości twierdzeń powoda, Sąd przeprowadza z urzędu postępowanie dowodowe. Uznanie przez Sąd twierdzeń powoda za prawdziwe, nie zwalnia Sądu od obowiązku dokonania prawidłowej oceny zasadności żądania pozwu, opartego na twierdzeniach, ze stanowiska prawa materialnego (por. SN z 15.09.1967 r., II CRN 175/67, OSN 1968, Nr 8-9, poz. 142, SN z 1999-03-31, I CKU 176/97, opubl: Prokuratura i Prawo rok 1999, Nr 9, poz. 30). Kontrola w tym przedmiocie powinna dotyczyć zwłaszcza tego, czy nie wchodzi w grę nadużycie prawa podmiotowego według art. 5 k.c. (por. Komentarz do k.p.c. pod redakcją K. Piaseckiego, tom I, Wydawnictwo Beck, Warszawa 1996, s 1033-1034).

Z tych względów orzeczono jak w p. I i II sentencji wyroku.

Powód wygrał proces w subminimalnym zakresie, wobec tego, po myśli art. 102 k.p.c., pozwanego nie obciążono kosztami procesu.

SSR Katarzyna Porada – Łaska