Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lipca 2020r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 lipca 2020r. w K.

sprawy z powództwa G. A. (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu (...) S.A. V. (...) z/s w W. (KRS (...))

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. V. (...) z/s w W. na rzecz powódki G. A. kwotę 30.000,00zł (trzydzieści tysięcy złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

a.  od kwoty 10.000,00zł (dziesięć tysięcy złotych 00/100) od dnia 7 czerwca 2019r. do dnia zapłaty,

b.  od kwoty 20.000,00zł (dwadzieścia tysięcy złotych 00/100) od dnia 19 maja 2020r. do dnia zapłaty,

2.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu – Rejonowego w K.:

a.  od powódki G. A. kwotę 250,00zł (dwieście pięćdziesiąt złotych 00/100) tytułem części nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu,

b.  od pozwanego (...) S.A. V. (...) z/s w W. kwotę 300,00zł (trzysta złotych 00/100) tytułem części nieuiszczonych wydatków,

3.  zasądza od pozwanego (...) S.A. V. (...) z/s w W. na rzecz powódki G. A. kwotę 5.667,00zł (pięć tysięcy sześćset sześćdziesiąt siedem złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600,00zł (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 2928/19

UZASADNIENIE

W dniu 18 października 2019r. powódka G. A. skierowała do tut. Sądu żądania zasądzenia od pozwanego (...) S.A. V. (...) z/s w W. kwoty 10.000zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku ze zdarzeniem z dnia 15 lipca 2018r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 7 czerwca 2019r. do dnia zapłaty, a także zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 15 lipca 2018r. ok. godz. 22.30 w okolicy Zespołu Szkół nr (...) przy ul. (...) w K., przed wejściem do Szkoły Podstawowej nr (...), przemieszczając się w tym miejscu w kierunku domu zahaczyła stopą o nierówność studzienki znajdującą się w nawierzchni chodnika, co spowodowało jej upadek i powstanie obrażeń ciała.

W ocenie powódki do zdarzenia doszło na skutek nieutrzymania przez zarządcę nawierzchni w należytym stanie i w konsekwencji niezapewnienia bezpiecznych warunków poruszania się dla korzystających z tego przechodu. Powódka podniosła także, iż miejsce zdarzenia nie było w żaden sposób oznakowane, co informowałoby o istnieniu niebezpieczeństwa. Uszkodzona nawierzchnia nie była również w żaden sposób zabezpieczona czy też wyłączona z użytku.

Powódka konsultowała się i udzielono jej pomocy medycznej w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K..

U powódki zdiagnozowano wieloodłamowe złamanie guzka większego kości ramiennej prawej. Powódkę zakwalifikowano do leczenia szpitalnego. U powódki przeprowadzono otwarte nastawienie i zespolenie 2 wkrętami ciągnącymi na podkładach S.. Powódka używała kamizelki ortopedycznej. U powódki wdrożono również leczenie farmakologiczne. Powódka cierpiała z powodu bólu.

Powódka po zdarzeniu i w okresie rekonwalescencji wymagała pomocy i wsparcia osób trzecich w czynnościach życia codziennego.

Powódka kontynuowała leczenie w poradni specjalistycznej u lekarza ortopedy.

Okoliczności zdarzenia, a także przebieg zdrowienia powodowały u powódki również dyskomfort psychiczny.

Przedmiotowa nieruchomość, na której doszło do zdarzenia znajduje się w zasobie Miasta K.. Powódka dokonała zgłoszenia u pozwanego zaistnienia szkody w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego.

W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie szkodowe w ramach, którego odmówił wypłaty dochodzonego roszczenia.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. V. (...) z/s w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego pisma procesowego pozwany zakwestionował swoją odpowiedzialność, co do zasady i wysokości, brak związku przyczynowego oraz wysokość i wymagalność dochodzonego roszczenia.

W piśmie procesowym z dnia 19 maja 2020r. powódka rozszerzyła żądanie odszkodowawcze o dalszą kwotę 20.000,00zł tytułem zadośćuczynienia.

W wyniku zmiany jakościowej powództwa powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz łącznie kwoty 30.000,00zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 10.000,00zł od dnia 7 czerwca 2019r. do dnia zapłaty i od kwoty 20.000,00zł od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Pozwany zakwestionował również w całości rozszerzenie żądania odszkodowawczego i wniósł o jego oddalenie w całości.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 15 lipca 2018r. ok. godz. 22.30 w K. przy ul. (...), na wysokości Zespołu Szkół nr (...), przed wejściem do Szkoły Podstawowej nr (...), powódka G. A. przemieszczała się w tam pieszo razem z mężem W. A. w kierunku swojego miejsca zamieszkania, poruszając się po utwardzonej nawierzchni, za której stan techniczny odpowiadało Miasto K..

W dacie zdarzenia panowały dobre warunki atmosferyczne, powódka miała ubrane buty o płaskiej podeszwie.

W miejscu zdarzenia chodnik znajdował się w złym stanie technicznym. W obszarze pokryw otworów studziennych były ubytki oraz obniżenie i wywyższenia w nawierzchni.

Powódka przechodząc we wskazanym miejscu i czasie potknęła się o nierówność w płaszczyźnie chodnika i pokrywy studzienki, co spowodowało jej upadek na podłoże. Powódka upadła gwałtownie na prawą część ciała uderzając masą ciała o powierzchnię. Po przewróceniu się powódka poczuła ból w prawej ręce, miała trudności ze wstaniem, pomógł jej mąż W. A..

(zdjęcia k. 10-15, szkic sytuacyjny k. 16, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 38, zeznania świadka A. J. k. 52, zeznania świadka W. A. k. 52-52v, zeznania świadka K. A. k. 52v-53, przesłuchanie powódki G. A. k. 51v)

W dniu zdarzenia powódka była diagnozowana w Oddziale Ratunkowym Wojewódzkiego Szpitala (...) w K..

U powódki stwierdzono wieloodłamowe złamanie guzka większego kości ramiennej prawej. Powódka przebywała we wskazanej jednostce medycznej w okresie od dnia 15 lipca do dnia 18 lipca 2018r., gdzie wykonano u niej zabieg operacyjny otwartego nastawienia i zespolenia 2 wkrętami ciągnącymi na podkładach S..

Powódkę zaopatrzono w kamizelkę D. oraz zlecono przyjmowanie leków i kontrolę w poradni ortopedycznej.

Powódka konsultowała zdiagnozowane u niej schorzenie we wskazanej poradni.

W kolejnych dniach po zdarzeniu powódka odczuwała ból, zażywała leki przeciwbólowe. Powódka wymagała pomocy osób trzecich przy wykonywaniu czynności życia codziennego. Powódka przeszła rehabilitację usprawniającą. Do chwili obecnej powódka nie odzyskała pełnej sprawności ręki, posiada ograniczenia ruchowe i nadal odczuwa ból.

(karta medycznych czynności ratunkowych k. 21, karta informacyjna szpitalnego oddziału ratunkowego k. 22-23, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 24-26, historia choroby k. 27-29, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 38, zeznania świadka W. A. k. 52-52v, zeznania świadka K. A. k. 52v-53, przesłuchanie powódki G. A. k. 51v)

Z punktu widzenia ortopedycznego u powódki rozpoznano wieloodłamowe złamania guzka większego kości ramiennej prawej (złamania nasady bliższej kości ramiennej prawej). U powódki zastosowano operacyjne sposoby leczenia obrażeń narządów ruchu (repozycja, stabilizacja metalem). Leczenie prowadzono w systemie szpitalnym ambulatoryjnym. Leczenie zakończono w dniu 13 grudnia 2018r. wykazując dysfunkcje w sprawności prawej kończyny górnej (upośledzenie sprawności prawej kończyny górnej).

Z powodów ortopedycznych u powódki stwierdzono trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 10%.

( opinia biegłego ortopedy k. 64-68)

W momencie zdarzenia Miasto K., nadzorujące placówkę edukacyjną Zespół Szkół nr (...) w K., posiadało zawartą z pozwanym (...) S.A. V. (...) z/s w W. umowę odpowiedzialności cywilnej potwierdzoną polisą nr (...).

Powódka dokonała zgłoszenia u pozwanego zaistnienia szkody na osobie w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej Ubezpieczyciela. Postępowanie szkodowe zostało zarejestrowane pod numerem (...).

W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie szkodowe, w ramach którego decyzją z dnia 6 czerwca 2019r. zanegował swoją odpowiedzialność, co do zasady i wysokości oraz odmówił wypłaty odszkodowania.

(zgłoszenie k. 17-18, odpowiedź na zgłoszenie k. 19, decyzja k. 20, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 38 )

Sąd uznał za przydatną do ustalenia stanu faktycznego opinią sporządzoną przez biegłego ortopedę albowiem jest ona pełna, jasna, zrozumiała, wyczerpująca i kompleksowa oraz wewnętrznie spójna. Biegły w opinii udzielił odpowiedzi na wszystkie postawione w tezie dowodowej pytania, sformułowania zawarte w treści opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegły przedstawił metodę badawczą, materiał badawczy, na którym się oparł. Wnioski końcowe opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłego badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opinii materiałem badawczym.

Przywołany dokument procesowy nie był kwestionowany przez żadną ze stron.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2020.895 – j.t. ze zm.) zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym, natomiast w myśl art. 15 ust. 2 cyt. ustawy umowa ubezpieczenia ma charakter dobrowolny, z zastrzeżeniem przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. (...). Stosownie do treści art. 16 w/w ustawy ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności prawa i obowiązki każdej ze stron umowy ubezpieczenia oraz zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

Na podstawie art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę, natomiast na podstawie art. 805 § 2 pkt 2 kc świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Na podstawie art. 829 § 1 pkt 2 kc ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

O powstaniu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń nie decyduje wyłącznie powstanie po stronie ubezpieczającego cywilnoprawnego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej osobie trzeciej, lecz wystąpienie wypadku ubezpieczeniowego. Wypadek ubezpieczeniowy jest natomiast zdarzeniem, które strony umowy ubezpieczenia określiły jako przyczynę uzasadniającą odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń.

Stosownie do treści art. 20 pkt 4, 10, 10a, 11 ustawy z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (Dz. U. 2020.470 – j.t. ze zm.) do zarządcy drogi należy w szczególności: utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, z wyjątkiem części pasa drogowego, o których mowa w art. 20f pkt 2, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym weryfikację cech i wskazanie usterek, które wymagają prac konserwacyjnych lub naprawczych ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego; badanie wpływu robót drogowych na bezpieczeństwo ruchu drogowego; wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających.

Powyższe obowiązki powinny być realizowane przy uwzględnieniu wymagań przewidzianych w przepisach rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. 2016.214 j.t. ze zm.).

Na zarządcy drogi ciąży szeroko rozumiany obowiązek wykonywania ogółu prac remontowych, zabezpieczających i przywracających pierwotny (prawidłowy) stan nawierzchni oraz bieżących robót konserwacyjnych, porządkowych i innych, których celem jest poprawa jakości i zwiększenie bezpieczeństwa ruchu, a jego pierwszoplanowym zadaniem jest utrzymanie drogi w stanie wykluczającym narażenie użytkowników na wypadek, pozostający w adekwatnym związku przyczynowym z ich wykorzystaniem. Obowiązek należytego utrzymania i ochrony dróg nie konkretyzuje się przy tym dopiero w razie zawiadomienia przez osoby trzecie (użytkowników drogi, policję itd.) o istniejącym zagrożeniu jednostki organizacyjnej sprawującej zarząd drogi.

Poprzez należyty stan nawierzchni należy rozumieć, ze względu na szczególne przeznaczenie drogi, zdatność tej drogi do użytkowania w sposób zapewniający bezpieczeństwo korzystających z niej osób trzecich. W tym celu przyjąć należy, że dla zapewnienia właściwego utrzymania nawierzchni drogi podmiot zarządzający drogą zobowiązany jest podejmować nie tylko działania o charakterze interwencyjnym w odpowiedzi na sygnały zgłaszane przez użytkowników drogi, ale również powinien we własnym zakresie podjąć wszelkie starania umożliwiające nie tylko zapobieganie zdarzeniom wpływającym negatywnie na stan nawierzchni, ale przede wszystkim zorganizować własne czynności nadzorcze tak, by zoptymalizować swoje możliwości interwencji niezależnie od informacji ze strony użytkowników dróg.

Praca podmiotu sprawującego zarząd drogi powinna być tak zorganizowana, żeby miała ona możliwość odpowiednio szybkiego stwierdzenia wystąpienia na drodze zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu i podjęcia działań zmierzających do usunięcia tego zagrożenia.

O zasadności zarzutu braku wymaganej staranności w dopełnieniu obowiązków decyduje nie tylko sama niezgodność postępowania z zachowaniem modelowym, lecz także możliwość i powinność przewidywania jego następstw warunkowana doświadczeniem życiowym. Należyta staranność nawet w rozumieniu art. 355 § 2 kc oznacza inny rodzaj staranności, dostosowanej zarówno do działającego podmiotu, przedmiotu którego jego działanie dotyczy, jak i okoliczności, w których to działanie znajduje swój przejaw.

Skoro zarządca drogi jest zobowiązany do utrzymania jej w należytym stanie t.j.: utrzymania nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, przeprowadzania okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego i wykonywania robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających, to zaniechanie przeprowadzenia prac naprawczych drogi, w której występowały stwierdzone w tym procesie ubytki musi rodzić odpowiedzialność z mocy art. 415 kc.

Z art. 415 kc wynika, że przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadzie winy są zachowanie człowieka, szkoda oraz wina człowieka, którego zachowanie wyrządziło szkodę. Przesłanki te uzupełniane są przez art. 361 kc, w którym ustawodawca dodaje do nich adekwatny związek przyczynowy między zachowaniem sprawczym i naruszeniem dobra, z którego wynikła szkoda.

Wina w art. 415 kc przesądza o zarzucalności zachowania sprawczego i może przybrać postać umyślności bądź nieumyślności.

Odnosząc się z kolei do kwestii winy zarządcy w rozumieniu art. 415 kc mieć należy na względzie to, że za zawinione może być uznane także zaniechanie, jeśli niedopełnienie powinności jest przyczyną zdarzenia wyrządzającego szkodę (narusza obowiązek czynnego zapobiegania możliwości powstania takiego zdarzenia). Zaniechanie może być zawinione umyślnie lub nieumyślnie. Przyjmuje się tradycyjnie w judykaturze i doktrynie, że wina nieumyślna może mieć postać lekkomyślności (kiedy sprawca wprawdzie przewiduje możliwość wystąpienia szkodliwego skutku, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć), lub niedbalstwa (jeśli osoba zaniecha zachowania zgodnego ze swoim obowiązkiem i nie przewiduje możliwości nastąpienia tych skutków, choć powinna i może je przewidzieć). Czyn będzie zawiniony, jeśli sprawca będzie miał możliwość innego zachowania się (zgodnego z jego powinnością i odpowiadającego wymogom starannego działania).

Wzorzec staranności wymaganej w obrocie cywilnoprawnym odnoszony musi być do art. 355 kc, zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność).

Szkoda zarówno majątkowa, jak i niemajątkowa musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem w rozumieniu art. 361 § 1 kc.

Na tle art. 361 § 1 kc odnotowania wymaga, że na gruncie tego przepisu „obojętne jest, czy ma miejsce związek przyczynowy bezpośredni, czy pośredni oraz, czy jest to związek przyczynowy złożony, wieloczłonowy, z tym, że odpowiedzialność cywilną uzasadnia jedynie taki związek przyczynowy wieloczłonowy, w którym między poszczególnymi ogniwami zachodzi normalna zależność przyczynowa, a więc każde ogniwo tego związku podlega ocenie z punktu widzenia przyczynowości adekwatnej.

Norma zawarta w przepisie art. 361 § 1 kc opiera się na założeniach teorii adekwatnego związku przyczynowego, w wersji obiektywnej, zwanego też „normalnym związkiem przyczynowym”. Teoria ta zakłada, że związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w grupie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc stwierdzić istnienie związku przyczynowego jako takiego, lecz należy stwierdzić, że chodzi o następstwa normalne (a nie niezwykłe, nadzwyczajne).

Związek przyczynowy należy pojmować jako obiektywne powiązanie ze sobą zjawiska nazwanego „przyczyną” ze zjawiskiem określonym jako „skutek”. Istnienie związku przyczynowego jako zjawiska obiektywnego determinowane jest okolicznościami faktycznymi sprawy. W pierwszej kolejności należy za pomocą testu „ conditio sine qua non” zbadać, czy określony skutek stanowi obiektywne następstwo zdarzenia, które wskazano jako jego przyczynę, to znaczy, czy oceniany skutek nastąpiłby mimo braku wskazanej przyczyny. Jeżeli odpowiedź jest negatywna, czyli badany skutek nastąpiłby również mimo nieobecności tej przyczyny należy stwierdzić, że nie występuje żaden obiektywny związek przyczynowy i nie ma potrzeby dalszego badania, czy relacje pomiędzy przyczyną a skutkiem są adekwatne w rozumieniu art. 361 § 1 kc. Pojawienie się w przebiegu kauzalnym przyczyny zewnętrznej, nie powiązanej z działaniem lub zaniechaniem podmiotu odpowiedzialnego za powstanie szkody, przesądza o braku związku przyczynowego, jeśli bez przyczyny pierwotnej szkoda i tak powstałaby. Przepis art. 361 § 1 kc wiąże jednak odpowiedzialność tylko z normalnymi następstwami zjawisk stanowiących jej podstawę. W razie pozytywnego stwierdzenia, że dany fakt był koniecznym warunkiem wystąpienia skutku, należy rozważyć, czy wspomniane powiązania można traktować jako „normalne”, tzn. typowe lub oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy. Typowym jest skutek jaki daje się przewidzieć w zwykłym porządku rzeczy, taki, o którym na postawie zasad doświadczenia życiowego, wiadomo, że jest charakterystyczny dla danej przyczyny jako normalny rezultat określonego zjawiska. Nie mieści się w płaszczyźnie adekwatnego związku przyczynowego skutek, który wprawdzie daje się łączyć z określonym zdarzeniem początkowym w sensie oddziaływania sprawczego, ale jest następstwem nietypowym, tj. nie występującym w kolejności zdarzeń, która charakterystyczna jest dla określonej przyczyny i przez to nie dającym się uwzględnić w ewentualnych przewidywaniach, a zarazem zależny jest w istocie od innych zdarzeń, które w zbiegu z przyczyną wyjściową jawią się jako przypadkowy zbieg okoliczności – por. wyrok s.apel. w L. (...) z dnia 20 maja 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 968/14, opubl. L. (...)nr (...), wyrok s.apel. w B. (...) z dnia 8 kwietnia 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACa 959/14, opubl. L. (...)nr (...), wyrok s.apel. w W. (...) z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 68/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 28 października 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 824/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w L. (...) z dnia 13 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 785/13, opubl. L. (...) nr (...).

Przyczynienie się w ujęciu art. 362 kc oznacza, że pomiędzy zachowaniem poszkodowanego a szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowy. Wina lub oczywista nieprawidłowość (albo ich brak) po stronie poszkodowanego podlegają uwzględnieniu przy ocenie, czy i w jakim stopniu przyczynienie się uzasadnia obniżenie odszkodowania. Ocena stopnia przyczynienia musi uwzględniać wiek i doświadczenie stron oraz ciążące na nich obowiązki, a także stopień świadomości poszkodowanego.

W świetle ustalonego przez Sąd stanu faktycznego, w szczególności przy uwzględnieniu warunków fizycznych i technicznych chodnika, po którym poruszała się powódka, w miejscu gdzie nastąpiło zdarzenie, a także mając na względzie okoliczności osobiste dotyczące powódki i zaniechania po stronie podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie tego miejsca w należytym stanie zdatnym do stosownego użytku zgodnie z jego przeznaczeniem, nie ma podstaw do stwierdzenia przyczynienia się powódki i zmniejszenia na podstawie art. 362 kc obowiązku naprawienia szkody z powodu niedołożenia staranności przez powódkę.

Konstatując należy stwierdzić, iż w warunkach przedmiotowej sprawy ustalony przez Sąd stan faktyczny pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, że pomiędzy zaniechaniem pozwanego a szkodą powódki zachodzi adekwatny związek przyczynowy, który jest nie tylko przesłanką odpowiedzialności za szkodę, ale również rozstrzyga o granicach tejże odpowiedzialności, a ponadto powstała na osobie i mieniu powódki szkoda jest normalnym, typowym następstwem zaniechania pozwanego w prezentowanym przez stronę układzie sytuacyjnym składającym się na zachowania osób uczestniczących w zdarzeniu i ich wpływu na zakres powstałych skutków.

Jak już wskazano dla ustalenia odpowiedzialności za szkodę niematerialną warunkiem koniecznym jest istnienie adekwatnego związku przyczynowego między krzywdą a zdarzeniem ją wyrządzającym albowiem rolą oraz istotą związku przyczynowego jako przesłanki roszczenia o zadośćuczynienie jest ocena, czy doznana szkoda niemajątkowa może być normalnym skutkiem zdarzenia szkodzącego, przy czym stopień natężenia doznanej krzywdy, tj. rodzaj, charakter, długotrwałość ujemnych przeżyć, a także ich intensywność, stanowi tylko przesłankę określającą wysokość zadośćuczynienia, a nie przesłankę zasadności samego roszczenia z tego tytułu, przy przyjęciu, że treść art. 445 § 1 kc oraz art. 448 kc stanową lex specialis w stosunku do art. 361 § 1 kc – por. wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 11 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1184/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w B. (...) z dnia 18 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 175/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w G. (...) z dnia 12 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 8/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w K. (...) z dnia 12 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1193/13, opubl. L. (...) nr (...).

Zadośćuczynienie pełni przede wszystkim funkcję kompensacyjną, czyli jego rolą jest wynagrodzenie krzywdy (szkody niemajątkowej) rozumianej jako cierpienie fizyczne (ból i innego rodzaju dolegliwości) i psychiczne (ujemne odczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała lub rozstrojem zdrowia), aby przynajmniej w ten sposób częściowo przywrócić równowagę zachwianą w wyniku popełnienia czynu niedozwolonego. Okoliczność powyższa powoduje, że o rozmiarze należnego zadośćuczynienia decyduje w pierwszym rzędzie rozmiar i natężenie doznanej krzywdy, tj. rodzaj, charakter, długotrwałość cierpień fizycznych i ujemnych doznań psychicznych, ich intensywność, nieodwracalność negatywnych skutków zdrowotnych, np. stopień i trwałość kalectwa, w tym potrzeby stałej rehabilitacji, zażywania środków farmakologicznych, utrata perspektyw na przyszłość, konieczność korzystania z opieki osób trzecich, poczucie wykluczenia i nieprzydatności społecznej, a ponadto prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia) oraz towarzyszące jej poczucie bezradności powodowanej koniecznością korzystania z opieki innych osób oraz nieprzydatności społecznej, a także wiek poszkodowanego, konieczność zmiany zatrudnienia, niemożność wykonywania zawodu, uprawiania sportów, pracy twórczej lub artystycznej, utratę kontaktów towarzyskich, zmianę trybu życia, przyzwyczajeń, czy też sposobu spędzania wolnego czasu.

Zmierzenie rozmiaru doznanej krzywdy nie jest możliwe, gdyż krzywda stanowi subiektywne przeżycie danej osoby. Niezbędne jest wszakże odniesienie wysokości żądanej kwoty do konkretnych, obiektywnych okoliczności faktycznych w danej sprawie, a nie do subiektywnego poczucia krzywdy osoby uprawnionej.

Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne i fizyczne. Zadośćuczynienie przyznawane jest jednorazowo, zatem musi rekompensować całą krzywdę w postaci cierpień fizycznych i psychicznych już doznanych jak i tych, które w związku z doznanym uszkodzeniem ciała wystąpią w przyszłości jako możliwe do przewidzenia następstwa czynu niedozwolonego, a także prognozę na przyszłość – por. wyrok s.apel. w W. (...) z dnia 5 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1670/13, opubl. L. (...)nr (...), wyrok s.apel. w K. (...) z dnia 27 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1622/13, opubl. L. (...)nr (...), wyrok s.apel. w L. (...) z dnia 18 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 615/14, opubl. L. (...)nr (...), wyrok s.apel. w B. (...) z dnia 6 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 457/14, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 5 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 936/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 11 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1593/13, opubl.L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 13 grudnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 829/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w G. (...) z dnia 15 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt V ACa 755/13, opubl. L. (...) nr (...).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż pomiędzy zdarzeniem i powstałą u powódki szkodą niemajątkową istnieje adekwatny związek przyczynowy, który nie pozostaje w jakiejkolwiek zależności z istniejącym u niej schorzeniem samoistnym bądź też innymi dolegliwościami, a ocena zdiagnozowanych u powódki schorzeń powypadkowych, ich rodzaj, charakter, rozmiar, jakość, intensywność i czas trwania, wpływ na funkcjonowanie w życiu osobistym i zawodowym oraz starania o odwrócenie ujemnych następstw oceniane przez pryzmat kwantyfikatorów decydujących o wysokości zadośćuczynienia wskazują, iż przyznana przez Sąd kwota zadośćuczynienia w łącznej wysokości 30.000zł, której rozmiar oszacowano przy określonych przez biegłego ortopedę rodzaju, charakteru i rozmiarów cierpień fizycznych i psychicznych powódki, a także procentowego wartości trwałego uszczerbku na zdrowiu powódki w rozmiarze 10% nie jest rażąco niska i nadmiernie wygórowana.

Odczucie krzywdy jest pojęciem subiektywnym i niewymiernym, jednak określając wysokość zadośćuczynienia Sąd kierował się przesłankami obiektywnymi, biorąc pod uwagę szeroko rozumiane cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanej, w tym skutki jakie zdarzenie wywarło na organizmie powódki, w ograniczeniach w życiu codziennym, planach życiowych, w sferze zawodowej, możliwości funkcjonowania w rodzinie i w dotychczasowym środowisku. Przyznanie odpowiedniego zadośćuczynienia oznacza przyznanie takiej kwoty, która rozsądnie oceniana da się określić jako godziwa w realiach danej sprawy. Skutkiem tej oceny winno zaś być zasądzenie zadośćuczynienia, które wystarcza do złagodzenia doznanych cierpień, a zarazem nie premiuje osób o słabszej konstrukcji psychicznej, reagujących intensywniej na sytuacje traumatyczne lub też nie prowadzi do pokrzywdzenia osób o osobowości zamkniętej, kumulującej w sobie wewnętrzne emocje.

Kwota zadośćuczynienia nie może stanowić źródła wzbogacenia dla poszkodowanego, a jedynym kryterium dla oceny wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Zadośćuczynienie powinno być bowiem zarazem środkiem pomocy dla poszkodowanego i pozostawać w odpowiednim stosunku do rozmiarów krzywdy, winno ona uwzględniać aktualne warunki i przeciętną stopę życiową społeczności, w której przebywa pokrzywdzony. Wyrok zasądzający zadośćuczynienie ma charakter deklaratywny, a rozmiar szkody niemajątkowej, ustala się, uwzględniając moment wyrokowania. – por. wyrok SN z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I CSK 667/12, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w W. (...) z dnia 17 kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 974/12, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w K. (...) z dnia 16 kwietnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 940/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok SN z dnia 24 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt II CSK 595/13, opubl. (...) nr (...).

Jak już wskazano na wysokość przyznanej rekompensaty miało decydujący wpływ ocena stanu zdrowia i perspektyw w sferze tego dobra osobistego dokonana przez biegłego ortopedę.

Jednocześnie pozwany zaniechał wskazania dowodów, których przeprowadzenie mogłoby wyłączyć jego odpowiedzialność, a także zmienić i zmniejszyć obraz doznanych przez powódkę cierpień fizycznych i psychicznych, co mogłoby mieć wpływ na wysokość przyznanego przez Sąd świadczenia.

Obowiązkiem pozwanego w sytuacji, gdy kwestionował podstawy, zasadność i wysokość dochodzonego przez powódkę świadczenia było przedstawienie udokumentowanych kontrargumentów, a nie ograniczenie się do stawiania gołosłownych hipotez. Zatem obowiązkiem pozwanego było w ramach postępowania przed Sądem przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc). Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc., art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w B. z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. L. (...) nr (...).

Dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne.

Opóźnienie świadczenia odszkodowawczego następuje, jeżeli dłużnik nie spełni świadczenia niezwłocznie po wezwaniu go przez wierzyciela i od tej chwili należą się wierzycielowi odsetki. W razie wyrządzenia szkody odsetki należą się poszkodowanemu już od chwili zgłoszenia roszczenia o zapłatę odszkodowania, w tej bowiem chwili staje się, zgodnie z art. 455 kc, wymagalny obowiązek spełnienia świadczenia odszkodowawczego. – por. wyrok s.apel. w W. (...) z dnia 18 stycznia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 1150/12, opubl. L. (...) nr (...), wyrok SN z dnia 8 lutego 2012r. w sprawie o sygn. akt V CSK 57/11, opubl. L. (...) nr (...).

Wymagalne roszczenie o zadośćuczynienie powoduje stan opóźnienia po jego sprecyzowaniu co do wysokości i wezwaniu dłużnika do zapłaty konkretnej kwoty z tego tytułu – por. wyrok s.apel. w R. (...) z dnia 15 maja 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 77/14, opubl. L. (...) nr (...).

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc.

Odsetki na podstawie art. 481 kc należą się jeżeli zobowiązany nie płaci należnego zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub art. 455 kc. Nie sprzeciwia się temu okoliczność, że zasądzenie zadośćuczynienia jest fakultatywne, a jego wysokość zależy od oceny sądu oraz, że do zadośćuczynienia stosuje się art. 363 § 2 kc albowiem orzeczenie sądu przyznające zadośćuczynienie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, nie zaś konstytutywnego. W świetle art. 455 kc roszczenie o zadośćuczynienie, jako roszczenie pieniężne - w przypadku braku oznaczenia terminu spełnienia świadczenia - staje się wymagalne z chwilą wezwania do zapłaty. Stąd też odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu należą się już od tej chwili, czemu nie stoi na przeszkodzie to, że wysokość świadczenia jest ostatecznie kształtowana przez sąd. – por. wyrok s.apel. w R. (...) z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 203/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w L. (...) z dnia 27 marca 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 807/12, opubl. L. (...) nr (...), wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 9 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 459/13, opubl. L. (...) nr(...).

Sąd miał przy tym również na względzie treść art. 29 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2020.895 – j.t. ze zm.) i art. 817 § 1 kc. Ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Świadczenie ubezpieczyciela ma zatem charakter terminowy. Wobec powyższego spełnienie świadczenia w terminie późniejszym może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel wykaże istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych z wymaganą od niego starannością profesjonalisty, według standardu, którego reguły wyznaczają przepisy ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Istnienie okoliczności usprawiedliwiających przekroczenie trzydziestodniowego terminu podlega indywidualnej ocenie w realiach konkretnej sprawy. Niewykazanie ich świadczy o popadnięciu ubezpieczyciela w opóźnienie ze spełnieniem świadczenia. Skutki opóźnienia określone są m.in. w art. 481 § 1 kc i obligują dłużnika do zapłaty odsetek – por. wyrok s.apel. w Ł. (...) z dnia 20 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1080/13, opubl. L. (...) nr (...), wyrok SN z dnia 18 listopada 2009r. w sprawie o sygn. akt II CSK 257/09, opubl. L. (...) nr(...).

Wymagalność roszczenia odsetkowego dochodzonego w związku z podwyższeniem roszczenia w toku toczącego się już postępowania przysługuje powódce od daty jego zgłoszenia – por. uchwała SN z dnia 8 lipca 1993r. w sprawie o sygn. akt III CZP 80/93, opubl. OSP (...).

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w z art. 98 § 1 - 3 kpc i art. 100 kpc oraz § 2 pkt 5 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800 ze zm.), a także w oparciu o treść art. 13 ust. 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2020.755 – j.t. ze zm.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2019.1000 – j.t. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.